Læknablaðið - 15.06.2001, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR / ÖNDUNARVÉLARMEÐFERÐ
grímunum, þá sérlega á nefrót, en nú má segja að það
heyri sögunni til. Meðferðarheldni ræðst að stórum
hluta af gæðum grímu og höfuðbúnaðar, en aðrir
þættir geta valdið sjúklingi óþægindum. Loft-
blásturinn getur orsakað ertingu á slímhúð í munni
og nefi og lýsir sér sem munnþurrkur, nefrennsli,
þrálátur hnerri eða nefstíflur. Koma má í veg fyrir
stóran hiuta þessara einkenna með notkun hita-
rakagjafatækis, sem hita- og rakamettar loftið í
öndunarvélinni (mynd 2a).
Lögð er mikil áhersla á stuðning við sjúklinga og
þeim fylgt þétt eftir í upphafi, bæði með símtölum og
göngudeildarviðtölum. Sjúklingar með öndunarvél
heima njóta aðstoðar fagfólks á lungnadeild
Landspítala Vífilsstöðum ef vandamál eru til staðar,
auk þess sem þeim er fylgt eftir reglulega á
göngudeild. Við upphaf meðferðar er veitt fræðsla til
sjúklings, ntaka og annarra aðstandenda eftir því sem
við á.
Rannsóknin tók til allra sjúklinga á lungnadeild
Vífilsstaða sem notuðu að staðaldri öndunarvél
heima þann 30. aprfl 1999 vegna annarra öndunar-
truflana í svefni en kæfisvefns eingöngu. Sjúkraskrár
þeirra voru yfirfarnar með tilliti til aldurs, kyns, tíma-
lengdar meðferðar, blóðgasa, niðurstöðu blásturs-
prófa, súrefnismeðferðar og aðalsjúkdómsgreininga.
Tölfræði: Gildi eru birt sem meðalgildi með einu
staðalfráviki (SD). Tvíhliða t-próf notað til saman-
burðar á samfelldum breytum.
Niðurstöður
Alls reyndust 54 sjúklingar vera með öndunarvél í
heimahúsum þann 30. aprfl 1999 af öðrum ástæðum
en kæfisvefni eingöngu. Enginn þeirra lá inni á
lungnadeild Vífilsstaða á þeim tíma. Eingöngu voru
tveir sjúklingar með rúmmálsstýrðar vélar en 52 með
þrýstingsstýrðar. Ekki hafði verið framkvæmdur
barkaskurður á neinum. Meðaltími frá upphafi með-
ferðar var 41 mánuður (staðalfrávik 33 mánuðir), eða
rúm þrjú ár og höfðu þrír sjúklingar haft heima-
öndunarvél lengur en í 10 ár. Samkvæmt tímamæli
sem er í öllum vélunum þá notaði þessi sjúklinga-
hópur öndunarvélarnar að meðaltali í 7,4 klukku-
stundir á sólarhring. Hópurinn samanstóð af 33
körlum og 21 konu. Eins og sjá má í töflu I var meðal-
aldur 61 ár (staðalfrávik 18) og aldursbil var 8-84 ár,
en tveir voru yngri en 16 ára og þrír yfir áttrætt.
Meðalaldur karla var 60 ár (staðalfrávik 20) og
kvenna 63 ár (staðalfrávik 17) (p=0,52). Yngstu
einstaklingarnir voru í hópi sjúklinga með vöðva-
og/eða taugasjúkdóma (tafla I). Stærsti hópurinn,
eða 21 einstaklingur, var með sambland af langvinnri
lungnateppu og öndunartruflunum í svefni. Hjá 11
sjúklingum, sem voru með vöðva- og/eða taugasjúk-
dóma og einnig hjá þeim sex sem þjáðust af afleið-
ingum mænuveiki og/eða hryggskekkju, var
Figure 2. a) A typical
home ventilator, heated
humidifter and tubes. b)
Nasal mask with a chin
strip c) aface mask.
Læknablaðið 2001/87 523