Fréttatíminn - 13.06.2014, Blaðsíða 42

Í fyrirlestri sínum í Reykjavík kynnti Kimmel efni nýjustu bókar sinnar „Angry White Men“ en í henni skoðar hann
hópa karlmanna sem trúa því að
þeir séu hin nýju fórnarlömb mis-
réttis í Ameríku. Afhverju eru
hvítir karlar svona reiðir?
„Þeir eru reiðir því þeim finnst
þeir ekki fá það sem þeir verð-
skulda. Þeir bjuggust við ákveðn-
um forréttindum í lífinu sem þeir
eru ekki að öðlast. Þeir trúa því að
þeir eigi rétt á valdi og stöðum til að
geta séð fyrir fjölskyldum sínum,
en þeim finnst stjórnvöld landa
sinna hafa tekið af þeim þann rétt.
Þeir eru reiðir vegna þess feður
þeirra og afar höfðu þennan rétt, en
ekki þeir. Þeim finnst þeir vera að
tapa karlmennskunni og rétti sem
hafi verið þeirra eign.“
Þú lýsir því í bókinni þinni hvernig
þessir menn missa fótanna og finna
sér ekki hlutverk, hvernig þeir sækja
í hreyfingar oft á tíðum ofbeldisfullar
og rasískar. Höfum við öll þörf fyrir
að vera hluti af einhverju?
„Já, því það hjálpar okkur að móta
sjálfsmynd okkar. Við flökkum
milli þess að vilja vera við sjálf og
að vera hluti af einhverju sem er
stærra en við sjálf. Tilfinningin að
tilheyra er okkur nauðsynleg en við
viljum líka vera einstaklingar. Þess-
ir menn eru reiðir því þeim finnst
þeir hafa misst öll tengsl. Einu
sinni bjuggu þeir í litlu þorpi og
voru tengdir vinnufélögum sínum.
Svo tengdu þeir við fjölskylduna, en
núna eru þeir kannski atvinnulaus-
ir og konurnar með hærri tekjur.
Þá eru ekki margir staðir eftir þar
sem þeim líður líkt og „sönnum“
karlmönnum. Hvorki í hópnum né
einn. Þeir hópa sig gjarnan saman
gegn öðrum þjóðfélagshópum, til
að mynda innflytjendum og konum,
sem þeim finnst hafa tekið karl-
mennskuna af þeim.“
Þeim finnst þeir í raun eiga landið
og störfin og allt sem því fylgir?
„Já, ég varð sérstaklega meðvitaður
um þetta þegar ég sat í spjallþætti
á CNN með fjórum hvítum körlum.
Þessir menn töldu sig hæfasta af
öllum fyrir ákveðin störf og launa-
hækkanir sem þeir höfðu ekki feng-
ið og voru því alveg fokvondir. Þeim
fannst störfin tilheyra þeim bara
vegna þess að þeir voru hvítir karl-
menn. Titill þáttarins var tilvitnun
í einn þessara manna; „Svört kona
stal vinnunni minni“. Þeim leið eins
og vinnan væri „þeirra“. Að sama
skapi segir ameríska teboðshreyf-
ingin „tökum landið okkar aftur“.
„Landið okkar“! Hver erum við, og
afhverju eiga þessir „við“ landið og
frá hverjum á að taka það?“
Þetta minnir mig á rifrildi barna
minna, sem byggist oftar en ekki á
þörfinni fyrir að „eiga“.
„Þetta er athyglisverður punktur
því Ameríka er byggð á rétti hvítra
manna til að taka annara manna
land. Þegar þú elst upp í landi þar
sem menningin er sú að allt sé ein-
hvers, þá læra börn að allt eigi að
vera eign einhvers. En í lýðræðis-
ríki þarf réttur alltaf að vera í
jafnvægi við ábyrgð. Við kennum
börnunum okkar að jú, dótið sé
þeirra, en þau þurfi að deila því
með systkinum sínum og leika sér
á ábyrgðarfullan hátt. Færum þetta
út fyrir heimilið. Þú hefur rétt á að
búa í landi og vinna fyrir þér en því
fylgir líka ábyrgð, sú ábyrgð að gefa
til baka svo allir geti notið þessara
Reiðir hvítir karlar
eru að deyja út
Í síðastliðinni viku var haldin norræn ráðstefna í Reykjavík um karla og karlmennskurannsóknir
undir yfirskriftinni: „Emerging ideas in masculinity research – Masculinity studies in the North“.
Michael Kimmel var einn lykilfyrirlesaranna en hann er hálfgerð stjarna í sínu fagi. Kimmel er
prófessor í félags-og kynjafræði við Stony Brook háskólann í New York þar sem hann stýrir
jafnframt miðstöð fyrir rannsóknir á körlum og karlmennsku í samstarfi við Gloriu Steinem, Eve
Ensler og Jane Fonda, meðal annarra. Kimmel hefur þar að auki gefið út yfir tuttugu bækur,
þeirra á meðal metsölubókina „Guyland“ sem Dreamworks hefur keypt réttin að. Kimmel hefur
starfað með jafnréttisráðuneytum allra Norðurlandanna og var fyrsti karlmaðurinn til að halda
tölu á Evrópuþinginu á alþjóðlega kvennadeginum.
Ég er ekki
hrifinn af því
[kynjaskipta
bekkjum]. Af
sömu ástæðu
og ég er ekki
hrifinn af því að
skipta bekkjum
eftir kynþáttum.
Stelpubekkir
geta verið
gagnlegir því
stelpur læra
þar að þær geti
gert allt sem
strákarnir geta
gert. Stelpu-
bekkir útrýma
steríótýpum en
strákabekkir
gera það ekki.
42 viðtal Helgin 13.-15. júní 2014