Læknablaðið - 15.09.2009, Síða 20

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla I. Fjöldi og hlutfall (%) enduraðgerða vegna blæðinga eftir opnar hjartaskurðaðgerðir
á Islandi 2000-2005.
Ár Heildarfjöldi hjartaaögerða Fjöldi enduraðgerða Hlutfall enduraðgerða vegna blæðinga
2000 242 13 5,4%
2001 230 24 10,4%
2002 196 22 11,2%
2003 223 17 7,6%
2004 193 14 7,3%
2005 211 13 6,2%
Samtals 1295 103 8%
Tafla II. Áhættuþættir og fyrri hjartasaga hjá 103 sjúklingum sem gengust undir
enduraðgerð vegna blæðingar eftir opna hjartaaðgerð á íslandi 2000-2005. (Gefinn er upp
fjöldi sjúklinga og % í sviga nema fyrir líkamsþyngdarstuðul og EuroSCORE þarsem gefin
eru upp meðaltöl með staðatfráviki og bil í sviga).
Háþrýstingur 41 (39,8)
Hækkaðar blóðfitur 53 (51,5)
Sykursýki 22 (21,4)
Líkamsþyngdarstuðull 26,3 ±3,9 (18,6-41,7)
Langvinnur lungnasjúkdómur (COPD)* 19(18,4)
Nýrnabilun fyrir aðgerð 4 (3,9)
NYHA** flokkur lll+IV 88 (85,4)
EuroSCORE 6,1 ±3,6(0-17)
Þriggja æða kransæðasjúkdómur 63(61,2)
Þrengsli á vinstri höfuðstofni 38 (36,9)
Útstreymisbrot s30% 8 (7,8)
Fyrri hjartasaga
Hjartadrep 26 (25,2)
Hjartsláttaróregla 19(18,4)
Hjartalokusjúkdómar 7 (6,8)
Hjartabilun 3 (2,9)
Kransæðavíkkun/kransæðastoðnet 14 (13,6)/6 (5,8)
Áður farið í hjartaskurðaðgerð 7 (6,8)
‘COPD = Chronic obstructive pulmonary disease, **NYHA = New York Heart Association
völdum ekki þekkt. Tilgangur rannsóknarinnar
var því að kanna tíðni þessara enduraðgerða á sex
ára tímabili, kanna árangur aðgerðanna og afdrif
sjúklinganna.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin er afturvirk og nær til allra einstakl-
inga 18 ára og eldri sem gengust undir endurað-
gerð vegna blæðinga eftir opna hjartaskurðaðgerð
á íslandi frá 1. janúar 2000 til 31. desember 2005.
Listi yfir nöfn sjúklinga fékkst úr tveimur
aðskildum skrám, annars vegar úr aðgerðaskrá
hjarta- og lungnaskurðdeildar Landspítala og
hins vegar úr sjúklingabókhaldi Landspítala.
Leitað var eftir sjúkdómsgreiningunni „blæðing
eftir opna hjartaaðgerð" (ICD-10 T81.0) og
aðgerðamúmerum fyrir „enduraðgerð vegna
blæðingar eftir opna hjartaaðgerð" (FWE00 eða
FWSE00). Upplýsingar um árlegan fjölda og teg-
und hjartaaðgerða fengust einnig úr aðgerðaskrá
hjarta- og lungnaskurðdeildar Landspítala.
Klínískar upplýsingar fengust úr sjúkraskrám
og voru samtals skráðar 107 breytur, meðal annars
aldur, kyn og áhættuþættir kransæðasjúkdóma
(sykursýki, reykingasaga, hækkaðar blóðfitur,
háþrýstingur og nýrnabilun). Einnig var litið
sérstaklega á lyf sjúklings síðustu fimm dagana
fyrir upphaflegu hjartaaðgerðina, sérstaklega
þó blóðþynningarlyf og lyf sem hafa áhrif á
virkni blóðflagna (til dæmis acetýlsalicýlsýru og
klópídógrel). Einnig var skráð hvort sjúklingar
hefðu áður fengið kransæðastíflu, hjartsláttar-
óreglu og hvert útstreymisbrot (ejection fraction,
EF) vinstri slegils var fyrir aðgerð. Reiknaður var
út líkamsþyngdarstuðull (Body Mass Index, BMI)
sjúklinganna. Einkenni sjúklings fyrir aðgerð voru
skráð og metin samkvæmt NYFLA (New York
Heart Association) flokkun.14 Einnig var reiknað
út EuroSCORE (European System for Cardiac
Operative Risk Evaluation) sem er áhættulíkan
sem metur dánarlíkur í aðgerð.15 Skráð var
útbreiðsla kransæðasjúkdóms, til dæmis hvort
svokallaður þriggja æða sjúkdómur og mark-
tæk þrengsli í vinstri höfuðstofni voru til staðar,
einnig hvort um val- eða bráðaaðgerð var að
ræða, tegund aðgerðar (kransæðahjáveituaðgerð,
ósæðar- eða míturlokuaðgerð og svo framvegis),
aðgerðartími (skin-to-skin), tangartími (aortic
cross-clamp time) og tími á hjarta- og lungnavél.
Blóðtap í upphaflegu aðgerðinni var skráð,
einnig blæðing eftir aðgerð fram að enduraðgerð
og heildarblæðing á fyrstu 24 klukkustundum
frá upphaflegu hjartaaðgerðinni, þar með talin
blæðing í enduraðgerðinni. Einnig var skráð
hversu margar einingar af rauðkornaþykkni,
blóðvökva og sett af blóðflögum voru gefin frá
upphaflegu aðgerðinni og fram að útskrift. Enn-
fremur var skráð hvort sjúklingur fékk fíbrínógen
fyrir eða eftir enduraðgerð. Kannað var hversu
langur tími leið þar til sjúklingur var tekinn til
enduraðgerðar og hvert ástand hans var þá, það
er hvort hjartaþröng (cardiac tamponade) og/eða
lost voru til staðar.
Fylgikvillar eftir aðgerð voru skráðir, meðal
annars hjartsláttartruflanir, sýkingar, tíðni hjarta-
dreps eftir aðgerð og fjölkerfabilun. Einnig var
athugaður legutími og eru gefin upp miðgildi.
Skurðdauði (operative mortality) var skilgreindur
sem fjöldi sjúklinga sem lést innan 30 daga frá
aðgerð. Loks var kannað hversu margir sjúklingar
voru á lífi einu ári frá aðgerð (hráar tölur) og
fengust þær upplýsingar úr Þjóðskrá.
568 LÆKNAblaðið 2009/95