Læknablaðið - 15.09.2009, Síða 21

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Upplýsingar voru skráðar í forritið Excel
og það síðan notað við tölfræðilega úrvinnslu.
Við samanburð hópa var stuðst við t-próf fyrir
samfelldar breytur og Fischer Exact eða Kí-kvaðrat
próf fyrir hlutfallsbreytur. Marktæki miðaðist við
p-gildi <0,05. Tölfræðiútreikningar voru gerðir í
R, útgáfu 2.5.1.
Aður en rannsóknin hófst fengust öll tilskilin
leyfi frá vísinda- og siðanefnd Landspítala,
Persónuvemd og frá framkvæmdastjóra lækninga
á Landspítala.
Niðurstöður
Alls gengust 103 sjúklingar undir enduraðgerð
vegna blæðingar á rannsóknartímabilinu, 75 karlar
(72,8%) og 28 konur (27,2%). Á sama tíma gengust
1295 einstaklingar undir opna hjartaaðgerð á
Landspítala og var tíðni endurblæðinga því
8% yfir allt tímabilið. í töflu I er sýnd tíðni
enduraðgerða á milli ára en hún var á bilinu 5,4%
til 11,2%, án þess þó að munurinn á milli ára væri
marktækur (p=0,38).
Meðalaldur var 67,9 ± 10,7 ár og var yngsti
sjúklingurinn sem fór í enduraðgerð 18 ára
og sá elsti 85 ára. Flestir höfðu gengist undir
kransæðahjáveituaðgerð eða 60 talsins (58,3%),
23 fóru í bæði ósæðarlokuskipti og kransæða-
hjáveituaðgerð (22,3%), og 8 (7,8%) sjúklingar í
ósæðarlokuskipti eingöngu. Loks vom 12 (11,7%)
sjúklingar sem fóru í aðrar aðgerðir, þar af tveir
sem fóru í aðgerð vegna ósæðargúls og einn vegna
ósæðarflysjunar.
í töflu II eru sýndir ýmsir áhættuþættir sem
tengjast sjúklingunum, meðal annars áhættuþættir
sem tengjast hjarta- og æðasjúkdómum. Líkams-
þyngdarstuðull var að meðaltali 26,3 fyrir aðgerð
og EuroSCORE 6,1. Alls reyndust 85,4% sjúklinga
í NYHA flokki III og IV og fjórir (3,9%) voru með
þekkta nýrnabilun (S-kreatínín >200 pmol/L)
fyrir upphaflegu aðgerðina. Rúmlega helmingur
sjúklinganna hafði hækkaðar blóðfitur og 22 voru
með sykursýki. Aðrir áhættuþættir eru sýndir í
töflu II.
Hvikul hjartaöng var algengasta ábending fyrir
hjartaaðgerðinni, eða hjá 46 sjúklingum (44,7%),
stöðug hjartaöng hjá 42 (40,8%) og mæði hjá 13
(12,6%). Tveir sjúklingar höfðu engin einkenni
og sjö sjúklingar höfðu áður farið í hjartaaðgerð.
Önnur atriði í hjartasögu eru sýnd í töflu II.
Helstu lyf sem hafa áhrif á blóðflögur og
storkukerfið eru sýnd í töflu III. Alls voru 36
sjúklingar á háskammta léttheparíni (LMWH) á
síðustu fimm dögum fyrir aðgerð og 28 (27,2%) á
acetýlsalicýlsýru. Önnur lyf eru sýnd í töflu III.
Atriði tengd upphaflegu hjartaaðgerðinni eru
Tafla III. Blóðþynning síðustu fimm dagana fyriraðgerð hjá 103 sjúklingum sem gengust
undir enduraðgerð vegna biæðingar eftir hjartaaðgerð á isiandi 2000-2005. Sjúklingar geta
veríð á fleiri en einu lyfi samtímis. (Gefinn er upp fjöldi sjúklinga og % ísviga).
Háskammta LMW-heparín* 36 (35)
Acetýlsalicýlsýra 28 (27,2)
Klópídógrel 8 (7,8)
Klópídógrel + acetýlsalicýlsýra 5 (4,9)
Warfarín 4 (3,9)
*LMW = low molecular weight

Tafla IV. Aðgerðatengdirþættir hjá 103 sjúklingum sem gengust undir enduraðgerð vegna blæðingar eftir hjartaaðgerð á Islandi 2000-2005. (Gefin eru upp meðaltöl, staðalfrávik og bil.)
Bráðaaðgerð (%) 7 (6,8)
Fjöldi kransæðatenginga 3,2 ±1,1 (1-5)
Blæðing í aðgerð (ml) 3237 ±5150 (350-35330)
Heildaraðgerðartími (mínútur) 268 ± 145 (115-930)
Tími á hjarta- og lungnavél (mínútur) 130 ±75 (48-536)
Tangartími (mínútur) 78 ±49) (22-284)
sýnd í töflu IV, meðal annars fjöldi æðatenginga í
kransæðahjáveituaðgerðum. Heildaraðgerðartími
var 268 mínútur að meðaltali og tími á hjarta- og
lungnavél 130 mínútur.
Upplýsingar um magn blæðingar er að finna
í töflu V. Blæðing í upprunalegu aðgerðinni
var að meðaltali 3237 ml (bil 350-35.330 ml), og
á fyrstu 24 klukkustundum eftir upprunalegu
aðgerðina 3943ml, eða frá 690 ml og upp í 10.740
ml. Sjúklingar fengu að meðaltali 16,5 einingar
af rauðkornaþykkni, 15,6 einingar af blóðvatni
og 2,3 sett af blóðflögum fram að útskrift. Fimm
sjúklingar (4,9%) fengu fíbrínógen. Hjá einum
sjúklingi vantaði upplýsingar um magn blæðingar
og gjöf blóðhluta og var hann því ekki tekinn með
í útreikninga.
Blæðing í upphafi enduraðgerðar var að
meðaltali 1523 ml (bil 300-4780). Á mynd 1
sést hversu langur tími leið frá upphaflegu að-
gerðinni að enduraðgerð. Flestir sjúklinganna, eða
48,5%, voru teknir í enduraðgerð innan tveggja
klukkushmda og hafði þá blætt að meðaltali 1151
ml. Þeim sjúklingum sem teknir voru til aðgerðar
sl2 klukkustundum frá upphaflegri aðgerð blæddi
á milli 420 og 4780 ml en s24 klukkustundir frá
465 ml og upp í 4385 ml. Þrír sjúklingar voru
Tafla V. Magn blæðingar fyrstu 24 klukkustundirnar frá upphaflegri hjartaaðgerð og fjöidi
eininga af blóðhlutum sem gefnir voru fram að útskrift (gefið er upp meðaltal, staðaifrávik
og bil).
Blæðing (ml) 3943 ±2168 (690-10740)
Rauðkornaþykkni (einingar) 16,5 ±14,7 (2-88)
Blóðvatn (plasma) (einingar) 15,6 ±16,1 (0-73)
Blóðflögur (sett) 2,3 ± 2,4 (0-13)
Fíbrínógen (%) 4,9
LÆKNAblaðið 2009/95 569