Læknablaðið - 15.09.2009, Síða 29

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
um og notað til þess Myomed 930 frá Enraf
Nonius til mats á styrk og úthaldi, hvíld og
samhæfingu. í rafritsmælingunni var rafskautum
komið fyrir í leggöngum kvennanna og þær
beðnar um að spenna grindarbotnsvöðvana
eins fast og mögulegt var 10 sinnum og halda
spennunni í 10 sekúndur í senn með 20 sekúndna
hvíld á milli. Aðgætt var að réttur samdráttur yrði
í grindarbotnsvöðvum með því að athuga hvort
spöngin lyftist og brýnt fyrir konunum að slaka
á í aðlægum vöðvum. Þegar þeim áfanga var
náð hófst mælingin. Slökunarþröskuldurinn var
stilltur á lpV, það er tækið gaf frá sér hljóðmerki
þegar spennan í grindarbotnsvöðvunum varð
minni en lpV. Auðveldaði þetta konunum að
átta sig á hvenær slökun var náð. Tækið gaf síðan
upp hámarks- og lágmarksspennu og reiknaði út
meðalspennu í samdrætti og hvíld og samanlagða
vöðvaspennu.
Upphafsstaða kvennanna við vöðvarafrits-
mælingu var baklega með beygju í hnjám og
mjöðmum.
Konurnar mátu magn þvaglekans á VAS kvarða
(visual analoge scale) fyrir og eftir meðferð. VAS
kvarðinn var á bilinu 0-10 þar sem 0 var enginn
þvagleki.
I fyrstu komu og eftir fjórðu komu svöruðu
þátttakendur spurningalista ICS um tíðni, magn og
gerð þ vaglekans, hvort konan hafði fengið meðferð
við áreynsluþvagleka áður og árangur þeirrar
meðferðar. Listinn hefur verið þýddur á íslensku
og áreiðanleikaprófaður (viðauki 1). Einnig voru
skráðar almennar heilsufarsupplýsingar, sem og
upplýsingar um hæð og þyngd.
Konur í báðum hópum stunduðu grindarbotns-
æfingar tvisvar á dag, með spennu í 7 sekúndur
í senn og hvíld í 7 sekúndur á milli, alls í 15
mínútur. Konur í hópi 2 æfðu samtímis með
rofinni raförvun (Minova frá Empi) á 50 Hz tíðni
og 200 ps púlslengd í elektróðum sem komið var
fyrir í leggöngum þátttakenda. Þær voru beðnar
að spenna grindarbotnsvöðvana með fullum styrk
í raförvunarfasanum.
Grindarbotnsæfingar voru gerðar í baklegu
með beygju í mjöðmum og hnjám til að byrja með
en þegar árangri var náð var breytt í setstöðu með
afturhalla og síðan í setstöðu með framhalla til að
auka álag æfinganna.
Rannsóknin var samþykkt af siðanefnd
Landspítala og tilkynnt um hana til Persónu-
vemdar. Allir þátttakendur skrifuðu undir upplýst
samþykki fyrir þátttöku.
Úrvinnsla gagna
Lýsandi tölfræði var notuð á gögn um lýðfræði
Tafla II. Starfshæfni grindarbotnsvöðva á Oxford kvarða hjá hópnum iheiid, hópi 1 og 2
fyrir og eftir meðferð.
Fyrir meðferð Eftir meðferð p-giidi
Allar Meðaltal±staðalfrávik 2,9±1,4 3,9±1,3
Spönn 0,0-5,0 1,0-5,0 0.001"*
Hópur 1 Meðaltal±staðalfrávik 3,1 ±1,2 4,1 ±0,9
Spönn 0,0-4,5 2,0-5,0 0.007"
Hópur2 Meðaltal±staðalfrávik 2,7±1,7 3,8±1,4
Spönn 0,0-5,0 3,0-5,0 0.005"
**=ps0.01; ** * ps0.001
og sjúkrasögu. Mann-Witney U-próf var notað
til að bera saman starfshæfni grindarbotnsvöðva
á Oxford-kvarða og vöðvarafriti, ásamt magni
þvagleka. Wilcoxon signed rank próf fyrir paraðar
mælingar var notað til samanburðar á hópnum í
heild, hóp 1 og hópi 2 fyrir og eftir meðferð.
Við úrvinnslu gagna var notað Excel-forritið
(Microsoft Office 2003) og tölfræðigreining var
gerð í SPSS 11.0. Munur skoðast marktækur ef
pa0,05.
Niðurstöður
Meðalaldur 24 þátttakenda var 50,4±13,27 ár
(spönn 27-73 ár) og líkamsþyngdarstuðuls (BMI)
var 27,0±4,82 (spönn 20,4-38,6).
Tafla I sýnir lýðfræði úrtaksins eftir að því var
skipt í hóp 1 og 2. Ekki var marktækur munur
á hópunum í upphafi nema hópur 1 var eldri.
Þegar elsta konan í hópi 1 (73 ára) var tekin út úr
hópnum reyndist ekki vera marktækur munur á
milli hópa. Meðaltími einkenna hjá hópi 1 var 12,4
ár en 8,4 hjá hópi 2.
I upphafi meðferðar var hvorki marktækur
munur milli hópa á mati á Oxford-kvarða (p=
0,671) né á vöðvarafriti (EMG mælingum). Eins
og sjá má í töflu II var marktækur munur á
einkunn á Oxford-kvarða fyrir og eftir meðferð hjá
hópnum í heild (p=0,001), sem og hjá hópunum
hverjum um sig (hópur 1, p=0,007 og hópur 2
p=0,005). Munur milli hópa eftir meðferð var ekki
marktækur (p=0,566).
Niðurstöður einkunnagjafar á Oxford-kvarða
við þreifingu grindarbotnsvöðva hjá hópnum í
heild og hópi 1 og 2 eru sýndar í töflu II.
Vöðvarafrit var tekið af grindarbotnsvöðvum til
frekara mats á starfshæfni vöðvanna. Marktækur
munur (p=0,001) var á hámarksspennu hjá
hópnum í heild, fyrir og eftir meðferð. Meðaltal
hámarksspennu var hærra eftir meðferð hjá
báðum hópum en sá munur var ekki marktækur.
Marktækur munur var á lágmarksgildi slökunar
hjá hópi 2 fyrir og eftir meðferð (p=0,013).
LÆKNAblaðið 2009/95 577