Læknablaðið - 15.03.2012, Blaðsíða 14

RANNSÓKN
þrýsting, voru um 40% dýfarar.14'20 Þeir sem ekki lækka í blóð-
þrýstingi yfir nóttina eru taldir hafa verri horfur og auknar líkur
á líffæraskemmdum.13
Rannsóknin sýnir að blóðþrýstingur mældur á stofu, bæði
slagbils- og hlébilsþrýstingur, er marktækt hærri en þegar hann
er mældur með sólarhringsblóðþrýstingsmæli. Þetta er í sam-
ræmi við aðrar rannsóknir enda eru viðmið háþrýstings lægri við
sólarhringsblóðþrýstingsmælingu.21,22
Niðurstöður okkar sýna að þegar sólarhringsblóðþrýstings-
mæling var gerð hjá sjúklingum með háþrýsting leiddi það til
breytinga á meðferð hjá 35% sjúklinga. Meðferð var aukin hjá 23%
og dregið var úr meðferð hjá 12%. Það eru ótvíræð merki þess að
meðferð verður markvissari með notkun sólarhringsblóðþrýst-
ingsmæla. Þegar rannsóknin var notuð til greiningar háþrýstings
voru 36% sem fengu enga meðferð eða eingöngu meðferð án lyfja.
Erlendar rannsóknir hafa sýnt að notkun sólarhringsblóðþrýst-
ingsmælinga getur leitt til þess að draga megi úr notkun blóð-
þrýstingslækkandi lyfja án þess að skaða gagnsemi meðferðar-
innar23 og gert meðferðina einnig markvissari.24 Sérstaka athygli
vekur hátt hlutfall (um 65%) sjúklinga á Sólvangi þar sem ekki
er unnt að átta sig á afleiðingum niðurstaðna úr sólarhringsblóð-
þrýstingsmælingu og teljum við að þar sé fyrst og fremst um að
ræða skort á skráningu.
Athygli vekur að af háþrýstingssjúklingum voru aðeins tæp
14% sem voru með stofugildi undir viðmiðunarmörkum 140/90
mmHg, en það er í samræmi við niðurstöður annarra rannsókna.19
Hafa verður í huga að rannsóknarhópurinn samanstendur vafa-
laust af sjúklingum með erfiðan háþrýsting og því er þetta lægra
en í almennu háþrýstingsþýði.2-25
Styrkleiki þessarar rannsóknar felst fyrst og fremst í því að hún
gefur glögga mynd af því hvernig sólarhringsblóðþrýstingsmælar
eru notaðir á heilsugæslustöðvum. Athygli vekur hins vegar stór
hluti, eða um fjórðungur, þar sem ekki voru skráð viðbrögð við
rannsóknarniðurstöðunum, en við teljum að það endurspegli fyrst
og fremst skort á skráningu frekar en að ekki hafi verið brugðist
við niðurstöðunum. Um er að ræða lýsandi framskyggt rann-
sóknarform og það hefur auðvitað sína kosti og galla. Þannig er
hugsanlegt að notkunin sé meiri eða að rannsóknin sem slík hafi
áhrif á hvernig læknar viðkomandi stöðva notuðu sólarhrings-
blóðþrýstingsmælinguna, vitandi að rannsókn var í gangi. Við
teljum hins vegar að slíkir veikleikar skekki ekki heildarmyndina,
né heldur smávægileg tæknileg vandamál sem stundum koma
upp þegar rannsóknartæki eru notuð.
Ályktun
Við teljum að rannsóknin sýni ótvírætt fram á gagnsemi þess að
nota sólarhringsblóðþrýstingsmæla á heilsugæslustöðvum. Þó
slík notkun komi ekki í stað stofumælinga veitir sólarhringsblóð-
þrýstingsmæling mikilvægar upplýsingar umfram stofumælingu.
Gagnsemin birtist meðal annars í því að meðferð er aukin eða úr
henni dregið í samræmi við niðurstöður mælinganna. Ennfremur
er notagildi rannsóknarinnar mikið við greiningu háþrýstings og
á þann hátt er hægt að finna hóp fólks sem ekki þarf neina lyfja-
meðferð þó einstakar mælingar á stofu hafi vakið grunsemdir um
háþrýsting.
Nýlegar klínískar leiðbeiningar um meðferð háþrýstings mæla
nú með því að sólarhringsblóðþrýstingsmæling sé gerð í öllum til-
vikum þar sem blóðþrýstingur mælist hærri en 140/90 mmHg til
að staðfesta hvort um háþrýsting sé að ræða eða ekki.26 Því ætti
að hvetja alla lækna sem sinna greiningu, meðferð og eftirliti
sjúklinga með háþrýsting til þess að nýta sér þennan rannsóknar-
möguleika og bæta þannig meðferð háþrýstingssjúklinga.
Þakkir
Rannsóknin var styrkt af Vísindasjóði Félags íslenskra heimilis-
lækna. Guðnýju Sigurvinsdóttur læknaritara er þökkuð aðstoð við
innslátt gagna.
ENGLISH SUMMARY
Use of ambulatory blood pressure measurement in primary care in lceland
Ogmundsdóttir IK’, Sigurgeirsson ER2, Gudjonsson SV3, Sigurdsson EL14
Objective: To study the use of ambulatory blood pressure measurement
(ABPM) in primary care in lceland.
Material and methods: All patients who had ABPM done during the
period from 1st of June 2008 till 31st of May 2010 at three health care
centers comprised the study group. Medical records of these patients
were examined and information about previous diagnosis of hyperten-
sion, cardiovascular disease, diabetes, obesity, smoking habits and
drug prescriptions along with results of blood pressure measurements
were registrated.
Results: A total of 205 ABPM were done during the study period. Mean
age of the patients was 54 years ±15.1, the youngest being 18 and the
oldest 87 years old. The study group comprised 119 (58%) women and
86 men (42%). The ABPM was done as a part of follow-up of hyperten-
sion in 112 (55%) cases, but among 93 patients it was used as an aid
in the diagnosis of hypertension. The study showed that 88 (41%) were
defined as dippers. The ABPM did not result in a change of treatment in
14% of cases, among 19% of subjects antihypertensive treatment was
initiated whereas 16% did not require any treatment; in 6% of cases the
antihypertensive treatment was reduced while in 13% it was necessary
to increase the treatment.
Conclusion: We conclude that ABPM is a very useful tool in primary
care settings, both to improve diagnosis and the treatment of hyperten-
sion.
Key words: Hypertension, ambulatory blood pressure measurement, blood pressure control.
Correspondence: Emil L. Sigurðsson, emilsig@hi.is
'Solvangur Heaith Care Center, 2The Health Care Institution of South lceland, 3Hvammur Primary Health Care Center, 4Department of Family Medicine,
University of lceland.
146 LÆKNAblaðið 2012/98