Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2004, Blaðsíða 183

Jacques Derrida
Um tuma Babel1
Babel, í fyrsta lagi eiginnafh; gott og vel. En þegar við segjum Babel nú
á dögum, er okkur þá ljóst hvað við nefnum? Hvern við nefhum? Athug-
um afkomu texta, arfleifðina sem frásögnin eða goðsagan um Babelturn-
inn er: hann er ekki eins og hver annar. Um leið og hann tjáir að minnsta
kosti ófullnægjandi samsvörun eins tungumáls við annað, eins þekking-
arstdðs við annað, málsins við sjálft sig og merkingu, tjáir hann einnig
nauðsyn myndmáls, mýtu, óeiginlegrar málnotkunar, orðaleiks sem og
ófullnægjandi þýðingar til þess að bæta upp það sem margbreytnin fyrir-
munar okkur. Þannig má segja að hann sé mýtan um uppruna mýtunnar,
myndhvörf myndhvarfanna, frásögnin um frásögnina, þýðingin á
þýðingunni. Hann er ekki eina byggingin sem holast á þennan hátt en
hann gerir það með sínu lagi (það sjálft því sem næst óþýðanlegt, eins og
sérnafh) og tungutak þess þyrfd að varðveita.
„Babelturninn“ er ekki einasta vitnisburður um óafturkallanlega
margbreytni tungumálanna, hann vitnar einnig um ófullgert verk,
ómöguleika þess að ljúka við, algera, fylla, reka smiðshöggið á eitthvað
sem ætti skylt við uppbyggingu, byggingargerð, skipulag og arkitektón-
1 Greinin heitir á frummálinu „Des tours de Babel“ og birtist fyrst árið 1985 í rit-
gerðasafninu L’Art des confins: Mélanges offerts a Maurice de Gandillac, ritstj. Jean
Frangois Lyotard og Annie Cazenave, Paris: Presses Universitaires de France. Hún
var síðar endurprentuð, ögn breytt í greinasafhi Derridas sjálfs, Psyche: Inventions de
l’autre, Paris: Galilée 1987, og er sá texti lagður til grundvallar íslensku þýðingunni.
Allar tilvitnanir í ritgerð Walters Benjamin eru þýddar úr þýsku („Die Aufgabe des
Ubersetzers“, Illwninationen. Ausgevoahlte Schriften. Frankfurt am Main: Suhrkamp,
1977) en ffanska þýðingin höfð til hliðsjónar. Biblíutextamir eru þýddir úr frönsku,
með hhðsjón af íslenskum biblíuþýðingum.
181