Þjóðlíf - 01.06.1988, Blaðsíða 58

„Estragon: Förum.
Vladimir: Við
getum það ekki.
Estragon: Því þá
ekki?
Vladimir: Við
erum að bíða eftir
Godot.44
Sögur, leikrit, ljóð eftir
Samuel Beckett. Þýðing
og umsjón. Arni Ibsen
308 bls. Verð kr. 2.390.-
Samuel Beckett er í hópi merkustu rithöfunda
þessarar aldar og hefur ef til vill öörunt freniur
stuðlað að róttækum breytingum á skáld-
sagnagerð og leikritun eftir seinni heims-
styrjöld. Beckett, sem hlaut bókmenntaverðlaun
Nóbels árið 1%9, er áleitinn höfundur. einstakur
og frumlegur. en stendur jafnframt nær hinni
klassísku evrópsku bókmenntahefð en flestir
aðrir nútímahöfundar.
Hann skilgreinir hlutskipti mannsins á guð-
lausri atómöld. lýsir leitinni að tilvist og
samastað í veröld sem er á ntörkum lífs og
dauða. þar sem tungumálið heyr varnarstrfð við
þögnina. Þrátt fyrir nær fullkontið getuleysi.
niðurlægingu og algera örbirgð mannskepnunnar
er henni lýst með miklunt húmor og af
ómótstæðilegri ljóðrænni fegurð.
í þessari bók eru sjö leikrit. sex sögur og
fjórtán ljóð frá fimmtíu ára ferli, þar á rneðal
þekktasta verk Becketts, leikritið Beðið eftir
Godot. í nýrri þýðingu, og eitt nýjasta snilldar-
verkið, hin stutta og magnaða skáldsaga
Félagsskapur. frá 1980. Þýðandinn er Árni Ibsen
sem hefur um árabil kannað verk þessa
alvörugefna írska húmorista og hann skrifar
jafnframt inngang og skýringar. Þetta er í fyrsta
skipti sem verk Samuels Beckett eru gefin út í
íslenskri þýðingu.
---------------------
^vart á íivvtu
K______________________r
gjafinn legði til megin fundaratriði þótt sam-
ráð sé að sjálfsögðu haft við aðra þátttakend-
ur. f>ví mun Brian Mulroney, forsætisráð-
herra Kanada og fylgisveinar hans hafa mikil
áhrif á hvað um verður rætt í þetta skipti. Ef
marka má blaðaskrif síðustu mánaða hér í
Kanada, virðast gestgjafarnir ætla að leggja
megin áherslu á umræðu um skuldir þriðja
heimsins og alþjóðaviðskipti.
Skuldir ríkja þriðja heimsins eru saman-
lagðar rúmlega 1 trilljón Bandaríkjadala og
hættan á vanskilum stærstu skuldhafanna,
svo sem Brasilíu, Argentínu og Venezuela
hefur sett hræðsluskjálfta í gegnum fjármála-
heim iðnríkjanna. Ef ekki tekst að innheimta
meirihlutann af þessum skuldum er svo til
öruggt að margir stærstu bankar iðnríkjanna
komast í fjárþröng. Sérstaklega eru banda-
rískir bankar í hættu, en þeir hafa verið ós-
ínkir á lán til ríkisstjórna þessara landa án
tillits til efnahagsstöðu þeirra. Það áfall, sem
fjárþröng þessara banka hefði í för mð sér,
myndi áreiðanlega hafa ill áhrif á hagkerfi
viðkomandi ríkja í formi verðbólgu og hárra
vaxta. Sú röskun myndi án efa einnig koma
illa við flest ef ekki öll viðskiptaríki þessara
þjóða.
Alþjóðaviðskipti verða einnig ofarlega á
baugi og þá einkum og sér í lagi misvægið á
milli vöruskiptajöfnuða Bandaríkjanna,
Evrópu og Asíu, Bandaríkjunum í óhag.
Hinn langvarandi halli á viðskiptareikningi
Bandaríkjanna, sem hófst skömmu eftir
valdatöku Reaganstjórnarinnar, hefur átt
stærstan þátt í því að breyta lánastöðu
Bandaríkjanna; frá því að vera nettó-lánari í
það að vera nettó-skuldari og það í stórum
stíl. Spurningin er því, af hálfu Bandaríkja-
manna, hvernig hægt sé að samhæfa efna-
hagsráðstafanir aðildarríkjanna til að jafna
þetta misvægi. Á meðal hugsanlegra að-
gerða eru: a) að draga úr viðskiptahöftum í
Asíu og/eða auka viðskiptahöft í Bandaríkj-
unum; b) að samhæfa peningastefnu, sér-
staklega Japans og Vestur-Þýskalands í þá
átt að auka eyðslu neytenda þessara landa í
gegnum lægri vexti (slík breyting ætti að
auka eftirspurn eftir amerískum vörum og
mundi aðlaga viðkomandi gjaldmiðla); c) að
reyna að aðlaga gengiskerfið að þessum að-
stæðum til stýrðs fljótandi kerfis. Án efa hafa
leiðtogar hinna landanna sitt til málanna að
leggja í þessu efni og verður spennandi að sjá
hvort mikið verður hreyft við núverandi
efnahagsskipulagi á fundinum í Toronto.
Líklega verður einnig drepið á stöðu nýju
iðnríkjanna svokölluðu: S-Kóreu, Taiwan,
Singapore og Hong Kong. Þau hafa undan-
farin ár vaxið með ógnarhraða og hafa nú
talsverða markaðshlutdeild á alþjóðamörk-
uðum sem og mjög hagstæða vöruskiptajöfn-
uði. Mun sú umræða aðallega snúast um
hvort ekki eigi að reyna að fá þessi ríki til að
iðka ábyrgari verslunarhætti gagnvart öðr-
um ríkjum, það er draga úr„ dumping",
(verðlækkun) og jafnvel hvort eigi að veita
þeim meiri áhrif og þar af leiðir ábyrgð í
ákvarðanatökum um alþjóða efnahagsmál
almennt. Ef af því yrði myndu hlutfallsleg
áhrif Evrópu og Norður-Ameríku í efna-
hagsmálum minnka, en áhrif Asíu aukast.
Því mun Japan sem er efnahagslega risaveld-
ið í álfunni reyna að ýta undir breytingu í þá
átt.
Það mun væntanlega setja sinn svip á fund-
inn í ár að Reagan, sem fyrir utan að vera hálf
valdalaus heima fyrir, situr nú sinn síðasta
fund, á meðan Noboru Takeshita, nýkjörinn
forsætisráðherra Japans, situr sinn fyrsta
fund. Einnig mun endurkjör Mitterands í
Frakklandi ýta undir vilja hans til að styrkja
stöðu Frakka í alþjóða efnahagsmálum, en
undanfarið hefur staða Frakka á alþjóða-
mörkuðum farið versnandi.
Þess má geta að öryggisgæsla verður að
sjálfsögðu með eindæmum á meðan á fund-
inum stendur og ekki að ástæðulausu. í Tor-
onto eru þjóðfélagshópar frá flestum menn-
ingarsvæðum heims og finnst sumum þeir
eiga ýmislegt sökótt við suma fulltrúa á fund-
inum. Nægir þar að nefna hópa frá Austur-
löndum nær og MiðAmeríku sem og nokkr-
um hlutum Asíu. Einnig er fyrirhugaður
mótmælafundur á sama tíma gegn svo-
nefndri „heimsvaldastefnu" iðnríkjanna
stóru í efnahagsmálum, kallaður „The Pop-
ular Summit“ eða Alþýðufundurinn, á ís-
lensku. Þótt aðstandendur Alþýðufundarins
hyggi einungis á friðsamlegar aðgerðir á
meðan á Efnahagsfundinum stendur, verður
vakandi auga haft með öllu slíku athæfi.
Meðal annars verða þyrlur fljúgandi stans-
laust yfir fundarsvæðinu og nágrenni.
Menn velta því fyrir sér hvort eitthvað
ávinnist með því að halda þriggja daga fund
með ráðamönnum svo ólíkra ríkja, sem öll
eru þar að auki í hörku samkeppni við hvert
annað um heimsins áhrif og auðæfi? Reynsl-
an af fyrri fundum sýnir að sjaldan hefur nein
meginbreyting orðið á stefnu hverrar þjóðar
fyrir sig. Hins vegar hafa mikilægar ályktanir
og tillögur verið bornar fram og samþykktar,
tillögur er samhæfa aðgerðir þessara ríkja á
ýmsum sviðum og minnka þannig spennu í
viðskiptum þeirra í millum.
í stuttu máli. Á Efnahagsfundinum í Tor-
onto mun í fyrsta lagi verða skorið úr um það
hvort hin ört vaxandi Asía, með nýjan for-
sætisráðherra Japans í broddi fylkingar, nær
að saxa á áhrif hálfgildings staðnaðrar
Evrópu og N-Ameríku, með hinn væng-
brotna Reagan í fararbroddi, eða hvort hinir
síðarnefndu muni ná að snúa við blaðinu
með því að knýja fram afnám viðskiptahafta
þeirra fyrrnefndu. í öðru lagi kemur í ljós
hvort einhver varanleg lausn á skuldavanda-
málum þriðja heimsins er í sjónmáli.
Jón G. Vilhelmsson / Kanada