Frjáls verslun - 01.08.2014, Qupperneq 64

64 FRJÁLS VERSLUN 8-9 tbl. 2014
Það fer ekki á milli mála að Jón Steinar Gunnlaugsson á einstaklega létt með að skrifa og sjálfur segir hann
í bók sinni Í krafti sannfæringar – saga lögmanns og dómara að hann hafi notið þeirrar gæfu að hljóta létta
lund í vöggugjöf. Bókin er afar læsileg og textinn skemmtilegur og fræðandi.
Einstaklega læsileg bók
Í krafti sannfæringar - Saga lögmanns og dómara:
TexTi: jón G. HaUKsson
Þ
etta er fróðleg bók
um störf hans sem
lögfræðingur og
dómari, en ekki síður
um fjölskyldu hans,
vini, áhugamálin, háskólaárin.
Hann fer eðlilega fögrum orðum
um eiginkonu sína Kristínu
Pálsdóttur sem hann segir sinn
besta samherja í hverju því sem
hann hafi tekið sér fyrir hendur.
„Aldrei hef ég látið frá mér
skrifaðan texta til birtingar, og
eru þeir orðnir nokkrir, án þess
að hún hafi lesið þá yfir, lagað
málfar, og bent á það sem
betur hefur mátt fara.“ Þá er
ljóst að bróðir hans Grettir, sem
lést langt um aldur fram, hefur
verið honum einkar kær og þeir
samrýndir.
Jón Steinar segir sjálfur í
upp hafi að það sé vissum
vand kvæðum bundið að skrifa
um sjálfan sig þar sem sá, sem
það geri, sé eðli málsins ekki
hlutlaus. „Vilji hann að frásögnin
verði einhvers metin verður
hann að vera heiðarlegur og
sanngjarn gagnvart þeim sem
við sögu hans koma.“
Í kaflanum Lífsskoðun verður
til segir hann mikilvægt að
hafa lífsskoðun; hafa afstöðu til
lífsins sem ræðst af grunnhug­
myndum um hvað sé skynsam­
legt og leiði til besta velfarnaðar
í lífi einstaklinga. „Ég hef alltaf
haldið upp á orð Abrahams
Lincolns lögfræðings í „Notes
for a Law Lecture“ frá 1850.
Orð hans hljóða svo í þýðingu
minni: „Reynið alltaf að vera
heiðarleg, og ef þið getið ekki
að eigin dómi verið heiðarleg í
starfi ykkar sem lögfræðingar,
verið þá heiðarleg við að gera
eitthvað annað.““
Jón Steinar hefur margoft
komið inn á það í viðtalsþáttum
að dómarar verði að gæta þess
að dæma eftir lagabókstafnum
en ekki eigin skoðunum eða
almenningsálitinu. „Þýðingar­
mikið er að menn átti sig á því
að í þessu felst mikil takmörkun
á því valdi sem dómarar fara
með. Þeir hafa ekki nokkra
heimild til að láta persónulega
eða pólitíska afstöðu hafa áhrif
á niðurstöðu sína um sakar ­
efni dómsmálanna. Þar á efni
viðeig andi réttarheimildar að
ráða, en stundum þurfa dóm­
stólar að leysa úr ágreiningi um
hvert það sé.“
Þá segir hann: „Í umræðum
íslenskra lögfræðinga um réttar­
heimildir og starfsemi dómstóla
hef ég sagt að menn verði ávallt
að ganga út frá því að einungis
ein niðurstaða sé rétt í dóms­
málinu. Réttarheimild in, sem
beita beri, hafi verið til þegar
atvik málsins urðu. Málið snúist
um að finna hana og beita
henni til úrlausnar á ágreiningi
málsaðila. Ganga verði út frá
því við leitina að ein niðurstaða
sé rétt.“
Og ennfremur: „Ég hef ekki
legið á skoðunum mínum
á þessu. Ég hef aldrei sagt
að leit in að hinni einu réttu
niðurstöðu sé ávallt auðveld
eða kunni ekki að orka tví ­
mæl is. Ég hef hins vegar talið
afar þýðingarmikið að þeim,
sem með dómsvaldið fara, sé
ljós sú takmörkun á valdi þeirra
sem felst í að leita viðeigandi
réttarheimildar en ekki skapa
hana.“
Vinátta við Davíð
Oddsson
Eflaust leikur mörgum les ­
andan um forvitni á að vita
hvernig Jón Steinar ræðir um
vin sinn til margra ára, Davíð
Oddsson. Þess má geta
að Jón Steinar greiddi sem
hæstaréttar dómari atkvæði
gegn neyðarlögum ríkisstjórnar
Geirs Haarde og þá var Jón
andvígur fjölmiðlalögunum sem
Davíð mælti fyrir á alþingi árið
2004. „Ég var andvígur þessari
lagasmíð (fjölmiðlalögunum).
Það var svo sem ekki vafi á að
fyrirferðarmiklum fjölmiðlum í
eigu moldríkra viðskiptajöfra
hafði verið beitt með afar ógeð ­
felldum hætti í þjóðmálabarátt­
unni hér á landi og að því er
virtist í annarlegum tilgangi. En
svarið við slíku átti að mínum
dómi að felast í auknu frelsi,
sem gæfi öðrum aðilum betri
kost á að koma inn á þennan
markað og keppa við þá sem
fyrir voru. Ég skrifaði því litla
grein í Morgunblaðið 19. janúar
Og til hvers hætti Jón Steinar sem dómari við
Hæðstarétt við fyrsta tækifæri? „Til þess að
fá málfrelsi mitt aftur og geta haldið áfram að
reyna að bæta starfsemina við þessa ríkisstofnun
sem ég teldi þýð ingarmesta.“
bækur