Ægir - 01.04.2002, Blaðsíða 18

18
L A X S Í L D
þær fyrstnefndu eru um 12-20
cm en þær síðarnefndu um 6-10
cm.
Af öðrum tegundum smáfiska
eru helstir skjár (blálax), Bat-
hylagus euryops, fiskar af ætt
stirna, Gonostomatidae, slóans
gelgja, (Chauliodus sloani), mar-
snákur, Stomias boa ferox, trjónu-
áll, Serrivomer beani, fiskar af ætt
serklinga, Melamphaeidae,
broddatanni, Borostomias ant-
arcticus, fiskar af angaætt,
Platytroctidae, álsnípa, Nemicht-
hys scolopaceus, bersnati, Xen-
odermichthys copei, fiskar af ætt
silfurfiska, Sternoptychidae
o.s.frv.
Laxsíldirnar halda sig á 300 til
meira en 1000 metra dýpi á dag-
inn en grynnka á sér á nóttunni -
eru jafnvel allt upp undir yfir-
borði. Þær eru þó algengastar á
um 350-700 metrum. Svipað á
við um margar hinna tegundanna
þ.e. þær eru miklu dýpra að degi
til en nóttu.
Í öllum leiðöngrum Hafrann-
sóknastofnunarinnar hefur sýnum
verið safnað úr „GLORÍU“ troll-
um og hefur möskvastærð í poka
verið 40 mm, en mun stærri
möskvi framar í veiðarfærinu. Því
er líklegt að raunveruleg sam-
setning aflans sé allt önnur en of-
angreindar athuganir sýna þar
sem veiðarfærið er með tiltölu-
lega stórum möskvum og ekki
sérhannað til veiða úr djúpsjávar-
lóðningum. Oftar en ekki hefur
einnig verið togað ofan við eða í
efri lögum djúpsjávarlóðning-
anna.
Samhliða bergmálsmælingum á
karfa hafa bergmálsmæligildi úr
djúpsjávarlóðningum verið skráð.
Byggt á þeim upplýsingum hefur
mynd er sýnir úttbreiðslu lóðn-
inganna verið útbúin (mynd 2).
Eru gögnin unnin úr bergmáls-
gögnum íslenskra rannsóknaskipa
frá árinu 1996, en einnig er
stuðst við niðurstöður frá Þjóð-
verjum og Rússum. Blái liturinn
á myndunum táknar minnst
magn meðan rauði liturinn tákn-
ar mest magn. Enda þótt blái lit-
urinn tákni minnst magn er þó
um að ræða töluvert há bergmáls-
gildi, ef borið er saman við það
sem reiknast af karfa á sama
svæði. Ástæða hárra bergmáls-
gilda getur bæði verið vegna
mikils lífmassa, en einnig getur
ástæðan verið tengd því hversu
breytilegt endurvarp er frá mis-
munandi tegundum. Ekki er
þekkt endurvarpið frá djúpsjávar-
lóðningunum og því ekki hægt
að reikna heildarmagn lóðning-
anna.
Dæmi um djúpsjávarlóðningar
eru sýnd á mynd 3. Rétt er að
taka fram að lóðningarnar eru frá
júní/júlí, en útlit lóðninganna á
öðrum tímum ársins er síður
þekkt. Það er þó vitað að þær eru
þéttari yfir bjartasta tíma ársins
en virðast vera dreifðari í skamm-
deginu.
Lengdardreifing aflans í leið-
öngrum síðustu ára er sýnd á
mynd 4. Sýnd er lengdardreifing
allra tegunda nema karfa. Myndin
sýnir að algengustu lengdarflokk-
ar úr djúpsjávarlóðningunum eru
minni en um 20 cm. Þá sést
einnig að lengdirnar eru frá um 4
cm og allt upp í meira en metra,
en mest veiddist milli 13 og 17
cm. Ekki er merkjanlegur veru-
legur munur á lengdardreifingu
ofan 500 metra dýpis og neðan.
Tilvitnun: Jakob Magnússon, 1996. The
deep scattering layers in the Irminger
Sea. Journal of Fisch Biology 49
(Supplement A), 182-191.
Mynd 2: Útbreiðsla djúp-
sjávarlagsins, eins og
það er skráð samkvæmt
bergmálsmælum. Gögnin
eru fengin frá leiðöngr-
um Íslendinga árin 1999-
2001 og leiðöngrum
Rússa og Þjóðverja árið
2001. Liturinn er frá
bláu (minnst magn) og í
rautt (mesta magn). Eitt
þúsund metra dýptarlínur
eru einnig sýndar á
myndinni svo og land-
helgislínur Íslands og
Grænlands.
Mynd 3: Dæmi um djúp-
sjávarlóðningu sumarið
2001. Um er að ræða út-
skrift af dýptarmælisskjá
R/S Árna Friðrikssonar og
sýnir hún 5 sjómílna
kafla frá yfirborði og
niður á 850 metra dýpi.
Myndin er frá 5. júlí og
er tekin í námunda við
54°00N og 42V. Sjá má
þokkalegar karfalóðning-
ar á 150-300 metra dýpi,
en þar neðan við er
djúpsjávarlóð alsráðandi.
Mynd 4: Lengdardreifing-
ar úr djúpsjávarlóðning-
um. Útbúin var sam-
eiginleg lengdardreifing
allra tegunda annarra en
karfa. Einungis er sýnd
lengdardreifing fiska
minni en 60 cm.