Ægir - 01.04.2003, Qupperneq 23

F I S K E L D I
23
Í ársskýrslu Veiðimálastofnun-
ar, sem var lögð fram á árs-
fundi stofnunarinnar undir lok
apríl sl., er m.a. rætt um stöðu
laxastofna og er tekið fram að
laxveiði sé nær fullnýtt á land-
inu á sama tíma og spurn eftir
veiðileyfum sé vaxandi. Því
hafi verð veiðileyfa hækkað.
„Við þær aðstæður,” segir í
skýrslunni, „er tilhneiging í þá
átt að auka sókn í veiðinni
bæði beint og óbeint. Þetta er
áhyggjuefni, þar sem við vitum
ekki nákvæmlega hvar veiði-
þolmörk laxastofnanna liggja.
Veiðimálastofnun minnir á að
síðustu fimmtán ár hafi komið
mun minna af stórlaxi úr sjó en
áður var. „Þar sem hrygnur koma
fremur sem stórlaxar og hængar
fremur sem smálaxar hefur þessi
breyting í för með sér miklar
breytingar á fjölda þeirra hrogna
sem hrygnt er í ánum. Þetta þýðir
að sérstakrar aðgátar er þörf svo
að ekki sé of nærri laxastofnum
gengið.”
Rannsaka samband hrygningar
og nýliðunar
Vegna þessa hefur Veiðimála-
stofnun hrundið af stað rannsókn-
arverkefnum í Krossá á Skarð-
strönd og í Vest-
ur-
dalsá
í
Vopnafirði
þar sem fylgst er
með sambandi hrygningar og ný-
liðunar. Verkefnið felst í því að
teljarar telja lax sem gengur í
árnar, fylgst er með veiðiskrán-
ingu og seiðastofnar ánna eru
kannaðir árlega. Teljurum sem
skrá stærð og fjölda göngufiska
hefur verið komið fyrir í
nokkrum ám á landinu og niður-
stöður þeirra eru m.a. notaðar við
rannsóknir á veiðiálagi.
„Í mörgum ám landsins er vel
fylgst með seiðabúskap. Almennt
hafa rannsóknir á seiðabúskap
ekki sýnt merki um ofveiði. Stór-
laxafæð síðustu ára veldur aukn-
um áhyggjum þar sem hrygnur
eru þar í meirihluta og í venju-
legu ástandi leggja þær til stóran
hluta af hrognafjölda árinnar þar
sem stórlaxa var að finna í veru-
legu magni. Afar brýnt er að vel
sé fylgst með laxveiðiánum og
veiðifélög viti hvar þau eru á vegi
stödd hvað nýtingu laxastofna
viðkemur. Þarna þurfa veiðifélög-
in sum hver að bæta sig
verulega,” segir Veiðimála-
stofnun.
Fækkun stórlaxa
Stórlöxum fækkaði skyndilega á
árunum 1983-1985 og þessi þró-
un hefur haldið áfram síðan, segir
Veiðimálastofnun. „ Um ástæður
þessa er ekki vitað en líklegt er að
umhverfisskilyrði í hafinu hafi
breyst, þar sem viðlíka
breyting hefur átt sér stað
í laxastofnum í öllu
Norður Atlantshafi. Þar
sem stórlax er fremur í
ám á Norður- og Austur-
landi, hefur þessi breyting
haft meiri áhrif þar. Ekki er
ósennilegt að ætisslóð stórlaxa
hafi verið við Grænland, en um-
hverfisskilyrði þar versnuðu til
mikilla muna einmitt á þessu ára-
bili og hafa verið í lægð síðan.”
Rannsóknir á laxi í sjó
Veiðimálastofnun hefur stundað
rannsóknir á laxi í sjó og telur
stofnunin að þær þurfi að stór-
auka. „Lengd sjávardvalar er einn
þáttur í lífsferli laxins sem er að
stórum hluta arfbundinn. Til að
varðveita þennan mikilvæga
erfðaþátt og í ljósi þeirrar
langvarandi hnignunar sem verið
hefur gaf stofnunin út þau til-
mæli til allra hlutaðeigandi að
menn tækju höndum saman að
hlífa þessum fiski eins og kostur
er.”
Silungsveiði eykst
Stofnunin minnir á að vaxandi
sókn hafi verið í stangveiði sil-
ungs og ljóst sé að verðmæti
þeirrar nýtingar sé mikil og muni
aukast. „Brýnt er að saman fari
rannsóknir á líffræði og veiðiþoli
þeirra stofna og aukin uppbygg-
ing í veiðinýtingu. Árleg velta í
kringum stangveiði á Íslandi er
áætluð um 3 milljarðar. Það er
því víst að þessi auðlind er stór og
góðir möguleikar eru á að auka
þessar tekjur. Hins vegar hafa
fjárveitingar til rannsókna og
þróunar á þessari miklu auðlind
ekki verið í neinum takti við
mikilvægi hennar.”
Veiðimálastofnun um stöðu laxastofna:
Sérstakrar aðgátar
er þörf