Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Blaðsíða 56

166
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Jóhann tveir einir til baka. Drengirnir höfðu orðið eftir í fljótinu.
Upp úr Jóhanni hefur aldrei hafzt orð urn tildrög slyssins. Aðeins
þetta: „Það var mín sök. Allt var það mín sök.“ Og þetta virtist
hann frekar segja við sjálfan sig en aðra. Andlit hans var afmyndað
af þjáningu, og enginn hefur síðan séð honum stökkva bros. í
mörg ár á eftir ráfaði hann dögum saman hvert sumar meðfram
fljótinu og leitaði að beinum sonar síns og félaga hans. En fljótið
hefur enn engu skilað honum. Og nú flakkar hann um manna á
meðal, og þeir kalla hann „Jóa ræfil“.
Brandur aftur á móti sagði svo frá þessum atburði, að við fljóts-
ferjuna hefði Hálfdán heimtað, að þeir uppeldisbræðurnir réru öðr-
um bátnum og ferjuðu sín lömb, kvaðst ekki vilja láta föður sinn
segja það oftar, að hann væri sá liðléttingur, að ekki væri farandi
með hann til fjalls. Allt gekk vel fyrstu og aðra ferðina, en í þeirri
þriðju virtust kraftar drengjanna ekki nægja til að hamla gegn
straumnum. Bátinn rak, og rétt neðar í fljótinu var strengur, sem
hreif þá með sér, hvolfdi undir þeim og færði þá í kaf.“
Móðir mín þagnaði. Sögunni var lokið. Og þetta var síðasta
sagan, sem ég hlustaði á af hennar munni, því daginn eftir varð ég
að yfirgefa heimili hennar. Næst þegar ég sá hana, var hún hjúpuð
hvítu líni og köld — köld, eins og haustsnjór á heiðum.
Nú liðu þrjú ár. Sonur minn var seytján ára, og enn átti hann
tveggja vetra námserfiði fyrir höndum til þess að verða stúdent. I
meira en heilt missiri hafði ég veitt því eftirtekt, að hann lagði
grunsamlega oft leið sína inn í sælgætisverzlunina liinum megin
við götuna. Ég vissi, að hann var ekki sérlega gefinn fyrir sætindi,
enda skildi ég brátt, að það voru ekki þau, sem drógu hann þangað.
Það var Gígja, umkomulausa stúlkan, sem stóð þar innan við af-
greiðsluborðið.
Mitt stóra skap -r- mitt stóra skap, það var nú ekki langt frá
því að ýfast. Gat ekki drengurinn valið sér einhverja burðugri
kvenveru til þess að kjá framan í, ef hann þurfti endilega á slíku
að halda? Ég hætti þó við að átelja hann fyrir þetta. Það var víst
ekkert ljótt eða hættulegt við það, þó hann sveimaði ofur lítið
kringum telputetrið. Sjálfur var ég eitt sinn ungur, og frjálslyndan
hafði ég alltaf viljað láta telja mig.