Tímarit Máls og menningar - 01.07.1971, Síða 32

Tímarit Máls og menningar
speki, en sjálft er söguefnið eins og gerist og gengur í riddarasögu: hinn
óvinnanlegi garpur, Taríel, fer á stað út í heim til þess að ná ástum hinnar
óviðjafnanlegu meyjar, Nestandaredjan; nafniS er persneskt: nest andar
diahan. þaS er „engin er í heimi (hennar jafnoki)“. AS síSustu auSnast vita-
skuld Taríel aS koma fram ætlunarverki sínu; meS tilhjálp Avtandils fóst-
bróSur sins frelsar hann Nestandaredjan úr þursa höndum, og sögunni lvkur
í ást og friSi. Þessi hverndagslega saga er sögS meS skrautlegu viShafnar-
miklu orSfæri. auSugu aS dvrum samlíkingum, og mögnuS sannri austrænni
munuS. KvæSiS er varSveitt í fjölda handrita og er víSa mikill mismunur
á textnm. svo útgáfa þess er torunniS verk; þaS er eitthvaS 1600 erindi
ferskevtt. hver lióSlína 16 atkvæSi: þessi hragarháttur. nefndur saírí (dregiS
af serknesku orSi sair, þaS er skáld), er algengur í alþvSlegum kveSskap
og var á ofanverSum miSöld'im tekinn upp í sálmaskáldskannum.
SkáldiS er nefndur Sota Rústavelí. og merkir þaS nafn líklega Sotu frá
Rústaví bæ anstanlands í Georgíu. Um hann er sama sem ekkert vitaS: sumir
menn hafa jafnvel látiS sér detta í hug aS hann hafi aldrei veriS til. Og
stendur þá líkt á fvrir honum og einhvers staSar er sagt um Hómer: nú er
margsannaS aS OdvsseifskviSa og IliíonskviSa sé alls ekki ortar af Hómer,
heldur af einhverium allt öSrum manni sem vill svo til aS einnig hét Hómer.
AS þessum fvrirvara áskildum um tilveru skáldsins. virSist hann hafa veriS
upni á síSara hhita 12tu aldar og í bvrjun þeirrar þrettándu. eSa um daga
Tamarar drottningar. og henni hefur hann tileinkaS kvæSiS. Svo er og mælt
aS Sota hafi unnaS drottningu örvona ástum — eSa þaS lætur hann í veSri
vaka í upphafi kvæSisins — og aS síSustu stokkiS úr landi. stungnu hjarta
og drevrhlöndnum tárum. og sezt aS í Jórsölum í klaustri heilags kross. Þar
gefur aS sjá litmikla skrift dregna á múrvegginn: klerkur krvpur á knéheSi
og biSur guS sinn af alhuga; og hyggja menn aS hér sé kominn Sota skáld
frá Rústaví á gamals aldri.
22