Tímarit Máls og menningar - 01.05.1980, Side 20

Tímarit Máls og menningar
íslenska vinnandi fólks. Hvenær hefði eindrægni heiðríkjunnar átt að ríkja
fremur en á þeim degi? En hvað skeður? Hátíðin er tvískipt — ef ekki þrískipt.
Engin eining — engin samheldni. Á degi 11 alda ævi okkar íslendinga klofna
samtök íslenskra verkamanna á því einfalda atriði hvort við viljum í rauninni
vera frjáls og sjálfstæð þjóð. Allt klofnar á því hvort hátíðisdagurinn skuli vera
helgaður „efnahagsmálunum“, sem telja verður vist til sibiljumála okkar.
Eg er svo sem ekki að vanvirða þessi blessuðu efnahagsmál. Um þau er búið
að blekkja oss endalaust árum saman, ljúga að oss án afláts, og við erum engu
nær. Það er alveg sama hvort G. Þ. G. setji upp sinn vísindalega prófessorssvip
eða Geir þennan indæla samblandssvip af kaupsýslumanni og borgarstjóra —
það trúir þeim enginn smalahundur fyrir lambi. Og svo vill þetta fólk endilega
stjórna íslensku þjóðinni. Hversvegna í dauðanum geta þessir menn ekki ætlað
sér minni hlut?
En það eru til vissir einfaldir hlutir í stjórnmálum okkar. Það eru hin íslensku
eilífðarmál: sjálfstæð tilvera okkar. Þessi mál eru einfaldlega falin í því, að af
sjálfsdáðum gefum við engum erlendum ríkjum né erlendu auðvaldi kost á
landi okkar til lands og sjávar án þess að fullveldi vort sé með öllu tryggt.
Vér íslendingar vitum vel að við erum ekki einangruð eind í upphafsdýrð.
Hið furðulega auðvaldsskipulag Islands er í allri sinni smæð hluti af heims-
skipulagi imperíalismans. Við getum ekki umflúið það, hvernig sem við látum.
Við erum því mjög háðir efnahagslega, dag hvern kennum við á okkar skrokk
allar sviptingar, allar breytingar í verðlagi, gjaldeyrissvindli o. s. frv. Það þarf
ekki langskólagengna landráðamenn til að kenna okkur sjálfsagða hluti. Við
erum engir fávitar, en þið ræfilstuskurnar eruð nú ekki beinlínis spekingar. Þið
eruð nánast bleyður.
Kæru landar. Mig langar til að minna ykkur á það, að það er andskoti erfitt að
vera íslendingur. Það er fjandakornið ekki erfitt að vera Englendingur, Amerí-
kani, Þjóðverji og ég nenni ekki fleira upp að telja. En það er erfitt að vera
Islendingur, og nú höldum við upp á ellefu alda afmæli. Og vegna þess að við
erum svo miklir skelfilegir aumingjar, getum ekki lifað án erlends hers, sem er
að verja okkur og enginn í dauðanum veit fyrir hverjum, þá langar mig að
lokum, kæru félagar og verkamenn, að segja ykkur dálitla sögu. Það bar við á 11.
öld að mikil orusta var háð á írlandi. Og það var svo sem ekki að spyrja:
auðvitað þurftu íslendingar að slást þar, og svo sem jafnan er: Islendingar eru
alltaf i þeirri fylkingu sem tapar. Og Njála segir frá þessum viðburðum og í
orustunni er ungur maður, höfðingjasonur frá Austfjörðum: Þorsteinn sonur
Síðu-Halls, þess er varð einna fyrstur kristinna höfðingja. Svo víkur sögunni að
10