Tímarit Máls og menningar - 01.05.1980, Page 51

Alþjódlegar efnahagshorfur og þriðji heimurinn
útiloka þá alveg og þriðji hópurinn reynir að byggja upp sína eigin „fjölþjóð-
legu auðhnnga".
Lengi mætti halda áfram þessari upptalningu því af nógu er að taka, en látum
hér staðar numið. Þrátt fyrir framantalin atriði sem virka sundrandi er það
fjölmargt þó sem er þessum þjóðum sameiginlegt. Vannæring, ólæsi, offjölgun
og almenn efnahagsleg vanþróun eru sameiginleg einkenni þessara ríkja flestra,
jafnvel þótt sumum þeirra hafi tekist að ná langt á ýmsum afmörkuðum
sviðum, sem stálframleiðslan á Indlandi og olíuefnaiðnaðurinn í íran bera vott
um.
Þótt iðnaðarframleiðsla þessara landa sé bágborin þá er landbúnaðarfram-
leiðslan enn verri og vanþróaðri. Talið er að nú svelti í heiminum milli 400 og
450 milljónir manna. Samfara offjölgun fer þessi fjöldi frekar vaxandi en hitt.
Þróun landbúnaðar er skilyrði framfara í iðnaði. Hér er Indland nokkuð lofsverð
undantekning. Þaðan er nú korn flutt út í verulegum mæli. Það hefði einhvern
tíma þótt saga til næsta bæjar að fátæktarbæli heimsins, Indland, flytti út
kornvörur til ríka grannans í norðri — Sovétríkjanna.
En hverer þá líkleg framvinda mála í þriðja heiminum fram að aldamótum? Eru
líkur á því að efnahagsástand þeirra versni, batni eða standi í stað?
Undanfarin ár hefur starfað hópur sérfræðinga á vegum Sameinuðu þjóð-
anna, sem hafði það hlutverk að draga upp líklegan og æskilegan framvinduferil
í efnahagsmálum heimsins fram til ársins 2000. Þessi nefnd hefur sent frá sér
ítarlega skýrslu sem þeir kalla Project 2000. Þar er heiminum skipt niður í 15
efnahagssvæði og reynt að haga því þannig til að hver hluti geti fullnægt eigin
þörf á vissum afmörkuðum sviðum efnahagsmála. Allir þessir heimshlutar eru
þó tengdir með flóknu gegnum-streymi fjármagns, tækni, hráefna og iðnaðar-
vara. I þessari skýrslu er því spáð að iðnaðarframleiðsla þriðja heimsins verði
orðin 25% af heimsframleiðslunni árið 2000. Árið 1979 nam þetta hlutfall níu af
hundraði og hafði þá nokkurn veginn staðið í stað í þrjú ár.
Þessi spá virðist æði ótrúleg. Það eru ekki nema tuttugu ár til aldamóta og
það má mikið breytast til að fýrrnefnd umskipti verði. Kannski þessu megi líkja
við framvarðarsveitir Leníns og byltinguna? I þriðja heiminum eru slíkar
efnahagslegar framvarðarsveitir ekki til staðar, með einni hugsanlegri undan-
tekningu þó: alþjóðlegu auðhringunum. Það mun heyra til undantekninga ef
þjóðum þriðja heimsins tekst að þróa landbúnað og iðnað sinn af sjálfsdáðum,
þ. e. án þess að erlendir auðhringar verði burðarásar þróunarinnar. Um tuttugu
af hundraði af útflutningi þriðja heimsins fer til afborgana og vaxta af erlendum
41