Dagrenning - 01.04.1946, Blaðsíða 42

að Ölfusá, Árnesþing frá Kjalarnesþingi og
austur að Þjórsá og Rangáiþing urn Rangár-
völlu. Austfirðingafjórðungur varð stærstur
urn sig og að ýmsu leyti öðru vísi en
hinir fjórðungarnir. Náði liann frá Jökulsá
á Sólheimasandi og til Langaness. Eru á
þessu svæði mestu öræfi á íslandi. Þar virð-
ast hafa verið þessi þing: Skaftafellsþing
syðst, þá Múlaþing urn Austfirði og loks
Sunnudalsþing norðan Héraðsflóa, um
Vopnafjörð og Bakkaflóa. Á Norðurlandi
voru og tillögur Þórðar gellis um 3 þing, þó
að þau yrðu 4 þar að lokum. Má nokkuð
áða það af ummælum íslendingabókar,
hvernig þessar tillögur Þórðar gellis liafa
verið. íslendingabók segir svo frá:
„Þá talaði Þórður gellir tölu um að Lög-
bergi, hve illa mönnujn gegndi at fara í
ókunn þing at sækja of víg eða harma
sína, og taldi hvað honum varð fyrir áður
liann mætti því máli til laga kóma, ok
kvað ýrnissa vandræði mundu verða, ef
eigi rcðist bætur á. Þá var landinu skipt
í fjórðunga, svá at 3 urðu þing í hverj-
um fjórðungi, ok skyldu þingunautar eiga
hvar saksóknir sarnan, nema í Norðlend-
inga-fjóiðungi voiu 4, af því at þeii urðu
eigi á annat sáttii, þeii ei fyiii norðan
voru Eyjafjöið, vildu eigi þangað sækja
þingið og eigi í Skagafjöið, þeii ei þai
voiu fyiii vestan.“
Má af þessum ummælum draga þá ályktun,
að upphaflega hafi verið til þess ætlast, að
Húnvetningar og Skagfirðingar yrðu sarnan
um eitt þing, og eins Suður-Þingeyingar og
Eyfirðingar. En urn þetta fékkst ekki sam-
konmlag vegna þess, að þeir, sem voru „fyrir
vestan“ Skagafjörð — þ. e. Húnvetningar —
vildu eigi þing sækja í Skagafjörð, og þcir,
sem voru „fyrir norðan Eyjafjörð“ — þ. e.
Þingeyingar — vildu ekki sækja þing í Eyja-
fjörð. Varð því að sættast á, að hafa þingin
fjögur í þeim fjórðungi, eða 13 alls á land-
inu.
XX.
rjF við berum nú saman það, sem hér
hefur sagt verið um stjórnarskipun ís-
lendinga til forna, við stjórnarskipun Israels-
rnanna eins og frá lienni er skýrt í Biblíunni,
verður ekki hjá því komist að taka eftir því,
hversu líkt þetta er að mörgu leyti. Iljá
ísraelsmönnum voru ættkvíslimai tólf og
þæi voiu þai giundvöllui stjóinaiskipunai-
innai. Hjá íslendingum voru þingin tólf og
þau voiu einnig grundvöJJur stjóinaiskipun-
aiinnai héi. Auk þess er ljóst af íslendinga-
sögurn, sérstaklega Landnámu, að byggðin
hér á landi varð með þeim hætti, að ætt-
irnar byggðu mjög sama Jandnám eða þing.
Varð það því í raun og veru fyrst og fremst
skyldleika- eða ættarbandið, sem tengdi þá
saman, er í sama þingi bjuggu, alveg eins
og hjá ísraelsmönnum.
Þá er það einnig athyglisvert, að svo virðist
sem mönnum hafi verið heimilt að telja
sig þingmann ákveðins goða, þótt þeir
byggju utan goðorðs hans. Er ekki að efa
að þetta ákvæði hefur verið sett til þess að
ættmenni gætu notið verndar voldugra ætt-
ingja sinna eða ættarhöfðingja, þótt fjær
byggi. Minnir þetta ekki lítið á þann sið
hjá ísraelsmönnum, að þeir urðu að hvcrfa
til „ættborgar“ sinnar, þegar mikils þótti við
þurfa, s. s. við herkvaðningu eða skrásetn-
ingu, og áttu ekki full réttindi annars staðar
en með ættkvísl sinni, þótt þeir byggju
rneðal annarra ættkvísla ísraels. Glöggt dærni
þessa er för Jóseps og Maríu, sem voru af
Júda-ættkvísl, þótt þau byggju norður í
Galileu meðal Benjanhnsættkvíslarinnar, til
Betlehem — „borgar Davíðs“ — til þess
að skrásetjast þar. Um þetta segir í 1. kap.
Lúkasar guðspjalls:
„En svo bar til um þessar mundir, að
32 DAGRENNING