Morgunblaðið - Sunnudagur - 11.01.2015, Blaðsíða 36

Græjur
og tækni
Kanntu að blanda?
Getty Images/iStockphoto
*Margir muna eftir því að hafa fengið sérstakan hraðkúrs í að blandavatnið í sturtunni samhliða sundkennslu hér áður. Sturtuverðir lögðumikla áherslu á að kenna skólabörnum að skrúfa fyrst frá kalda, svoheita – enda var það talið mikið öryggisatriði að kunna að blanda rétt.Þróun í blöndunartækjum hefur gert það að verkum að þessi þekkinger ekki á færi skólabarna nútímans. Nú er nóg að ýta á takka til að fávatn úr sturtunni í sundi. En kannski er gott að kenna krökkunum samt
að blanda sturtu? Nema við metum það sem svo að þessi skynsamlega
nálgun á blöndun sturtu sé óþörf. Dæmi hver fyrir sig.
Á föstudag lauk í Las Vegas CES-kaupstefnunni, ená henni er kynntur ýmis rafeindabúnaður, allt frágræju sem kveikir á kaffivélinni þegar eigandinn
kemur hem úr vinnunni í risavaxin hátæknivædd 4K sjón-
varpstæki. Á sýningunni bar mikið á allskyns jaðartækjum
til að tengja saman allskyns apparöt á heimilinu, til að
mynda áðurnefnda kaffivél, en líka myndavélar, hljómtæki,
ísskápa, blómapotta, æfingatæki, hitastilla og svo má lengi
telja.
Eitt af því sem menn hafa fengist við á þessu sviði er
að gera kleift að stýra ljósum, þá aðallega birtustigi, en ný
ljóstækni, LED-ljós eða ljós-
tvistar, býður ekki bara upp á
framúrskarandi sparneytin ljós,
heldur er líka hægt að hafa ljós-
in svo úr garði gerð að þau geti
sýnt (nánast) óteljandi liti og
nettengd að auki þó peran og
perustæðið sé litlu stærra en
hefðbundin pera.
Lykill að því að tæki frá ólík-
um framleiðendum geti talað
saman er að þau tali sama málið, eða skilji í það minnsta
lykilatriði í samskiptum og þar kemur til staðall eins og
ZigBee sem er til þess gerður að allskyns tæki geti átt
samskipti yfir þráðlaust net, en ZigBee byggir upp eigin
net þar sem lítið af gögnum er sent í senn og samskipti
þurfa ekki að vera samfelld, þ.e. ekki er sífellt verið að
senda gögn á milli, öryggi skiptir miklu máli (128 bita dul-
ritun) og orkunotkun er í lágmarki.
ZigBee-staðallinn hefur víða verið notaður í stað Blue-
tooth eða WiFi, enda ódýr og einfaldur. Undir honum eru
svo afbrigði eins og ZigBee Light Link sem helstu fram-
leiðendur á ljósum og ljósaperum nota, þar á meðal GE,
Osram Sylvania og Philips. Fyrir vikið ætti að vera hægt
að tengja inn á net græjur frá ólíkum framleiðendum, en
gætum að því að þó tækin skilji grunnskipanir þá er ólík-
legt að þau skilji hvert annað til fulls.
Rétt er að geta þess að ZigBee-græjur eru hver fyrir
sig með innbyggðan netmagnara og því má segja að netið
vinna talsvert í honum sem sannast meðal annars á því að
í desember sl. bættist við sá möguleiki að láta sviðsmyndir
hrökkva í gang á tilteknum tíma, til að mynda að láta ein-
hverja ákveðna stillingu taka við kl. eitthvað fyrirfram
ákveðið og standa í tiltekinn tíma.
Þegar allt er um garð gengið er þó hægðarleikur að
sýsla með ljósið, stilla ljóshita, lit og birtustig og eins að
setja upp það sem Osram-menn kalla sviðsmyndir, scenes,
en þá er hægt að stilla ljósið og vista síðan þá stillingu.
Nú spyr kannski einhver um notagildi og einfalt að
benda til að mynda á eldhús, þar sem menn vilja alla
jafna hafa milda hlýja lýsingu, en síðan bjarta og kalda
þegar verið er að saxa og hræra og skera – nánast frysti-
húsalýsingu. Með Lightify er það hægðarleikur, hægt að
velja vinnslusviðsmynd þegar við á með því einu að opna
forritið í símanum eða spjaldtölvu og smella á hnapp.
Osram Lightify er víða til sölu en til að gefa hugmynd
um verð má nefna að upphafspakki, netbúnaður og RGB-
pera, kostar 13.828 kr. í BYKO en 18.695 í Húsasmiðjunni.
Stök 10 W RGB-pera kostar 7.899 í BYKO en 9.895 í
Húsasmiðjunni, og hvít 9,5 W pera kostar 4935 í BYKO,
en 6.195 í Húsasmiðjunni.
TAKTU TIL VIÐ AÐ (LJÓS)TVISTA
GLÓPERURNAR ERU NÁNAST HORFNAR OG
ÓHÆTT AÐ SPÁ ÞVÍ AÐ SPARPERURNAR VÍKI
FLJÓTLEGA FYRIR LJÓSTVISTUM SEM EYÐA
MINNA RAFMAGNI, LIFA LENGUR OG, ÞAÐ SEM
MESTU SKIPTIR, LÝSA MUN BETUR. SVO MÁ LÍKA
HAFA PERURNAR MARGLITAR EINS OG Í LIGHT-
IFY-KERFINU SEM GERIR KLEIFT AÐ FÍNSTILLA LÝS-
INGUNA Á HEIMILINU – PERU FYRIR PERU.
* Lightify er ekki bara fyrir loftljós, því inn ísama kerfi er hægt að tengja ljósræmu til innibrúks,
Lightify Flex RGBW, og líka til að hafa úti, Lightify
Gardenspot. Ljósin þurfa ekki heldur öll að vera
marglit, það er hægt að kaupa einlita peru sem er þó
hægt að stilla frá hlýjum gulum lit í kaldan hvítan – á
lithitabilinu 2.700 til 6.500 Kelvin.
* Litirnir sem hægt er aðvelja og samsetningarnar eru nánast
óteljandi, ríflega 16 milljón litir, og
hægt að vista grúa sviðsmynda. Það
er líka hægt að setja forritið upp á
spjaldtölvum og allt að fimm not-
endur geta notað kerfið samtímis,
en hver gátt getur stýrt allt að
fimmtíu ljósum.
* Margir hafa þegar skipt gömlu glóper-unum út fyrir sparperur, en þær eru margar
gallagripir, lengi að ná fullum ljósstyrk og
smíði þeirra lang í frá umhverfisvæn. LED-,
eða ljóstvistperur, eru mun umhverfisvænni í
framleiðslu og eyða umtalsvert minni orku,
aukinheldur sem slík pera endist að jafnaði í
100.000 klukkustundir á fullu ljósi
.
Græjan
ÁRNI
MATTHÍASSON
sem þær spanna stækki með
hverju tæki.
Í kjölfar þess að menn komu
saman staðli til að tengja ljós
og sýsla með þau hafa ýmsir
framleiðendur kynnt lausnir
fyrir heimili og einhverjir
kannast líklega við Philips
Hue sem kynnt var í sam-
vinnu við Apple fyrir ári eða
svo og hefur fengist hér á landi. Ljósa- og peruframleið-
andinn Osram hefur einnig blandað sér í slaginn og Jó-
hann Ólafsson & Co hefur auglýst Osram Lightify af krafti
undanfarið.
Hægt er að kaupa ljós og tilheyrandi í ýmsum samsetn-
ingum, en „byrjendapakkinn“ er ein RGB LED-pera með
hefðbundinni E27-fatningu og síðan netbúnaðurinn, Lightify
Gateway, sem stungið er í samband við rafmagn og heldur
utan um netsambandið við perurnar. Síðan sækir maður
ókeypis hugbúnað, app, í símann til að stýra öllu saman.
Helsti gallinn við allt saman er að símaforritið, appið, er
mjög brothætt og getur verið snúið að setja það upp. Við
uppsetningu á kerfinu í fyrsta sinn sækir maður forritið og
þarf síðan að skanna QR-kóða á netbúnaðinum, Lightify
Gateway, sem fylgir í pakkanum. Síðan þarf að tengjast
þeim búnaði í gegnum WiFi-tengingu símans og svo tengj-
ast heimanetinu (eða vinnunetinu, eftir því sem við á) og
að því loknu er hægt að tengja fyrstu ljósaperuna og sýsla
með hana. Þessi tengileið er brothætt og seinleg og fjöl-
margt getur farið úrskeiðis – best að gefa sér góðan tíma
og sýna þolinmæði. Hugbúnaðurinn er nefnilega ekki nema
miðlungi vel heppnaður, greinilegt að menn eru enn að
Hér fyrir ofan koma nettengdar ljósaperur
við sögu sem birtingarmynd þess að allt
verður í heiminum nettengt. Annað
skemmtilegt dæmi er Chipolo-skífan sem er
Bluetooth-vædd og gagnast þeim sem
gleyma því hvar þeir leggja hlutina frá sér.
Chipolo er lítil skífa, hálfur fjórði sentí-
metri að þvermáli, 4,6 mm að þykkt og fis-
létt. Skífuna hengir maður svo á það sem
manni er annt um, hvort sem það er lykla-
kippa, gæludýr, skjalataska eða hvaðeina og
ef það finnst ekki er hægt að nota símaforrit
til að grennslast um hlutinn, láta skífuna gefa
frá sér hljóð og líka sjá hvar hún er stödd –
með það í huga að drægnin er 60 metrar. Ef
síminn sjálfur er týndur hristir maður bara
Chipolo-skífuna og þá gefur hann frá sér
hljóð.
Skífan gefur frá sér hljóð þegar samband
milli skífu og síma rofnar, en hægt er að búa
svo um hnútana að hún geri það ekki á til-
teknum stöðum.
Hægt er að tengja allt að níu skífur við
hvern síma og því hægt að halda utan um ým-
islegt. Til gamans má geta þess að ef maður
rekst á eigur annars sem er með Chipolo-
skífu kveikir maður á símaforritinu og þá
sendir síminn upplýsingar til fyrirtækisins um
hvar viðkomandi skífa er niðurkomin.
Í skífunni er rafhlaða sem hægt er að skipta
um, en hún endist alla jafna í hálft ár (aukaraf-
hlaða fylgir). Einkar einfalt er að setja appar-
atið upp; sækja hugbúnað fyrir síma, iPhone,
Android eða Windows og para við skífuna.
Þetta tók skamma stund og svínvirkaði.
Chipolo-skífurnar er hægt að fá í öllum
regnbogans litum, eins og sjá má á meðfylgj-
andi mynd. Þær fást hjá Advania og kosta
3.942 kr. stykkið.
TAPAÐ – FUNDIÐ
Bluetooth-
vædd hjálp