Morgunblaðið - 06.02.2015, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 2015
Benedikt Bóas
benedikt@mbl.is
Á fundi borgarráðs í gær var sam-
þykkt samhljóða að neyðarstjórn
yrði skipuð yfir ferðaþjónustu fatl-
aðra undir forystu Stefáns Eiríks-
sonar, sviðsstjóra
velferðarsviðs
Reyjavíkurborg-
ar. Stefán á að
taka fastar á mál-
efnum ferðaþjón-
ustunnar en inn-
leiðing hins nýja
kerfis sem Strætó
tók upp í byrjun
nóvember hefur
mistekist hrapal-
lega. Kornið sem
fyllti mælinn var þegar Ólöf Þor-
björg Pétursdóttir gleymdist í bíl
ferðaþjónustunnar á miðvikudag.
Ferðaþjónusta fatlaðra varð til
1980, ári eftir að Kiwanismenn höfðu
safnað fyrir sérútbúnum bíl fyrir
fatlaða.
Þjónustan jókst jafnt og þétt og
fyrr en varði var hún komin undir
hatt Strætisvagna Reykjavíkur
(SVR). Árið 2001 tók Strætó bs. við
stjórninni og hefur haft hana síðan.
Þjónustan þótti persónuleg og hlý-
leg, þótt vissulega hafi einnig verið
gerð mistök. Öllu þessu var stýrt úr
þjónustuveri sem byggðist á gömlum
grunni.
Tölvan tekur við
Kröfur nútímans bönkuðu hins-
vegar á dyrnar og kerfið var uppfært
í tölvutækt form. Í staðinn fyrir
skrifblokkina og minni starfsmanns í
þjónustuverinu voru notendur settir
í tölvutækt form og forrit reiknar nú
út hvernig sé best að haga ferðum
þeirra.
„Stjórnendur Strætó og aðrir sem
tóku þessa ákvörðun vanmátu þetta
verkefni. Við sögðum við yfirmann
Strætó á starfsmannafundi, þegar
okkur var tilkynnt að nýtt kerfi
myndi byrja í janúar, að það væri
ekki rétt tímasetning – allra síst í
janúar,“ sagði Ingi Steinn Gunnars-
son í viðtali við Morgunblaðið í jan-
úar, en Ingi var einn af gömlu starfs-
mönnum þjónustuvers ferða-
þjónustu fatlaðra sem sagt var upp
þegar nýja kerfið var tekið upp. Ingi
var einn af þeim sem vöruðu við því
að nýja kerfið yrði tekið upp í janúar
og með svo skömmum fyrirvara.
Ingi var ekki einn um að vara
Strætó við að taka upp hið nýja kerfi.
Flest öll hagsmunasamtök fatlaðra,
Öryrkjabandalagið, Sjálfsbjörg og
Þroskahjálp, höfðu bent á að betra
væri að taka upp hið nýja kerfi yfir
sumarmánuðina. En á þá var ekki
hlustað.
Ferðaþjónusta fatlaðra – stiklað á stóru
1978
Kiwanishreyfingin
efnir til söfnunar
fyrir sérútbúnum
bíl til flutninga á
fólki með fötlun.
Áramótin 1979-1980
Ferðaþjónustan verður til í Reykjavík um
áramótin. Stofnendur hennar voru
Sjálfsbjörg og Eiríkur Ásgeirsson, þá­
verandi forstjóri Strætisvagna Reykjavíkur.
SVR sá um aksturinn og starfsemina og
bílum í eigu Reykjavíkurborgar var fjölgað.
Starfsfólkið var starfsmenn SVR.
2001
Strætó tekur við akstursþjónustunni eftir
að stofnað er byggðasamlag um rekstur
og framkvæmd akstursþjónustunnar.
2012
Lagðar fram tillögur vinnuhóps
Samtaka sveitarfélaga á höfuð­
borgarsvæðinu á borgarstjór­
narfundi um sameiginlegt útboð
sveitarfélaganna á akstri vegna
ferðaþjónustu fatlaðs fólks.
2013
Tölvukerfið sem Strætó
ákveður að nota, Trapize DR, er
kynnt fyrir sveitarfélögunum.
19. maí 2014
Sveitarfélögin á höfuðborgar­
svæðinu gera samning við Strætó
bs. um umsjón með Ferðaþjónustu
fatlaðs fólks. Skrifað var undir
samninginn í Ráðhúsi Reykjavíkur
en hann byggist á samkomulagi
sveitarfélaganna um sameigin­
lega ferðaþjónustu fatlaðs fólks á
höfuðborgarsvæðinu.
1. nóvember 2014
Nýtt tölvukerfi tekið í notkun.Allir
bílstjórar fá afhentar spjaldtölvur sem
láta þá vita hvert þeir eiga að keyra.
Þjónustunni var áður handstýrt. Í kjölfar
þess að Strætó tók við akstrinum var
öllum starfsmönnum ferðaþjónustu
fatlaðs fólks sagt upp störfum.
20.-24. nóvember
Fyrstu fréttir um þá óánægju sem ríkir
með upptöku nýs tölvukerfis fara að
birtast. Bílferðir sagðar of langar og
notendur mæta of seint til vinnu, skóla,
tómstunda og fleira. Fréttir halda áfram
að berast af notendum sem eru ósáttir.
20. janúar
Borgarstjórn Reykjavíkur fjallar
um ferðaþjónustuna eftir mikla
umfjöllun fjölmiðla. S. Björn
Blöndal, formaður velferðar
borgarinnar, vill gefa kerfinu
tvær vikur til að sanna sig.
4. febrúar 15
Ólöf Þorbjörg Pétursdóttir
sat í bíl ferðaþjónustunnar
í sjö klukkustundir.
5. febrúar
Neyðarstjórn skipuð yfir
ferðaþjónustu fatlaðs fólks.
Hlustuðu ekki á
viðvörunarraddir
 Nýtt kerfi ferðaþjónustu fatlaðra átti að breyta henni til
hins betra  Innleiðingin hefur mistekist hrapallega
Morgunblaðið/Golli
Neyðarfundur Ákveðið var að stofna sérstaka neyðarstjórn yfir ferðaþjón-
ustu fatlaðs fólks. Eigendavettvangur Strætó bs. fundaði í Ráðhúsinu í gær.
Morgunblaðið/Golli
Ferðaþjónusta Bíll frá undir-
verktökum Ferðaþjónustu fatlaðra.
Ingi Steinn
Gunnarsson
Ferðaþjónusta fatlaðra
Stefán Eiríksson, fyrrverandi
lögreglustjóri og núverandi
sviðsstjóri velferðarsviðs
Reykjavíkurborgar, var settur
yfir neyðarstjórnina sem á að
koma ferða-
þjónustu fatl-
aðra í lag. Stef-
án segist hafa
sýnt málinu
ákveðna þol-
inmæði en eftir
atvik Ólafar
hafi hann ekki
lengur getað
horft á að-
gerðalaus.
Eftir fundinn
var hann tilbúinn að hefja störf
og ætlaði að láta allt annað
víkja. „Verkefnið framundan er
ærið. Nú þarf að koma þessari
þjónustu í það horf sem hún á
að vera og verðskuldar. Þetta er
mikilvæg þjónusta sem við erum
að veita en hún er líka viðkvæm.
Okkur hefur ekki lánast að gera
það nægilega vel í því stóra og
mikla breytingarferli sem nú
hefur verið í gangi.“
Hagsmunahópar fatlaðra hafa
lýst yfir ánægju með skipun
Stefáns sem yfirmanns neyð-
arstjórnarinnar.
„Innleiðing á þessu nýja kerfi
reyndist okkur ofviða. Það hef-
ur farið fram mikil vinna á bak
við tjöldin. Hún hefst strax
fyrsta nóvember þegar kerfið
var sett á laggirnar, því þá
komu ýmsir hnökrar í ljós. En
það er ljóst að ég þarf að ýta
ýmsu í burtu frá mér. Nú þurf-
um við að opna eyrun betur fyr-
ir röddum notenda þjónustunnar
og þeirra sjónarmiðum,“ sagði
Stefán við Morgunblaðið.
benedikt@mbl.is
Innleiðing á
kerfinu var
okkur ofviða
Stefán
Eiríksson
„Fólk taldi sig í stakk búið til að
sinna þessu vel. Annað hefur ein-
faldlega komið á daginn,“ sagði
Dagur B. Eggertsson borgarstjóri
skömmu eftir fund eigendavett-
vangs Strætó í
gær þar sem
ákveðið var að
setja neyð-
arstjórn um mál-
efni ferðaþjón-
ustu fyrir fatlað
fólk á höfuðborg-
arsvæðinu. Vett-
vanginn skipa
stjórn Strætó bs.,
bæjarstjórar
sveitarfélaganna
á höfuðborgarsvæðinu og borg-
arstjóri Reykjavíkur.
Það er ljóst að margt hefur farið
úrskeiðis í framkvæmd og innleið-
ingu þeirra breytinga sem gerðar
voru á þjónustunni um áramótin.
Verkefnið reyndist mun stærra og
víðtækara en gert var ráð fyrir í
upphafi. Á fundinum var ákveðið að
gerð yrði úttekt á ferlinu frá upp-
hafi til enda.
„Við vorum að gera breytinguna
á ferðaþjónustunni og reyna að
breyta henni til hins betra. Það er
þyngra en tárum taki að það hafi
mistekist og úr því varð að bæta.
Ég held að við séum að horfast í
augu við það að þetta var ekki að
ganga. Við vorum búin að gefa
þessu tíma, bundum vonir við að
þetta væri að batna en þetta tilvik
með Ólöfu var einfaldlega svo al-
varlegt að við töldum óumflýj-
anlegt að stíga inn í með ákveðnari
hætti en áður. Þarna eru mjög
margir hlekkir í keðjunni og marg-
ir þeirra hafa ekki haldið eins og
þeir ættu að gera og það þarf ein-
faldlega að fara yfir það í heild
sinni,“ sagði Dagur. benedikt@mbl.is
Margir
hlekkir hafa
ekki haldið
Dagur B.
Eggertsson
„Ég bara skil ekki hvernig hægt er
að rúnta um með barn í bílnum í
nokkrar klukkustundir án þess að
taka eftir því,“ segir Pétur Gunn-
arsson, faðir Ólafar Þorbjargar
sem gleymdist í bíl ferðaþjónustu
fatlaðra. „Við erum gríðarlega
ósátt og sjáum ekki muninn á því
að hún hafi þurft að húka aftan í
bílnum á einhverju verkstæði eða á
bílastæði og bílstjórinn skautar al-
veg hjá því í vefviðtölum að tala
um þennan tíma frá klukkan 13-17
þar sem hann keyrði um bæinn
með barnið í bílnum,“ segir Pétur.
Um leið og fréttir bárust af því
að Ólafar væri saknað var fólk far-
ið út að aðstoða við leitina, jafnvel
fólk sem þekkir hana varla, að
sögn Péturs sem segir það sýna vel
þann hug sem fólk hafi sýnt þeim.
Einnig hafi viðbrögð lögreglu og
björgunarsveitanna verið til fyr-
irmyndar og vilja þau hjón þakka
öllu þessu fólki ómetanlega aðstoð
og stuðning.
Markús H. Guðmundsson, for-
stöðumaður Hins hússins, segir
mál Ólafar grafalvarlegt. „Þetta er
mál margra hópa og ég held að all-
ir þurfi núna að hysja upp um sig
buxurnar; bæði við, ferðaþjón-
ustan, skólarnir og yfirvöld. Þetta
er auðvitað stórt verkefni en við
þurfum að vinna þétt saman svo
þetta gerist ekki aftur. Ég fagna
því að nú sé komin þessi nýja neyð-
arstjórn og vona að þetta fái góðan
farveg.“
Að sögn Markúsar hafði ekki
borist tilkynning um það að stúlk-
an væri veik eða kæmi ekki í Hitt
húsið þennan daginn, og því hefðu
starfsmenn vissulega getað komið
í veg fyrir þetta ef farið hefði verið
eftir verklagsreglum. Hitt húsið
hefur verið með starfsemi fyrir
fatlað fólk frá árinu 1992.
Þakklát að fá Ólöfu heila heim
Kom heil heim Ólöf Þorbjörg var
skilin eftir í bíl í sjö klukkustundir.
Landssamtökin Þroskahjálp og
Öryrkjabandalag Íslands sendu
frá sér sameiginlega tilkynningu í
gær í kjölfar atviksins þegar Ólöf
var skilin eftir. Harma samtökin
atburðinn og segja vítavert gá-
leysi hafa verið sýnt í starfi. „Al-
varleg atvik hafa átt sér ítrekað
stað og hefur fatlað fólk og hags-
munasamtök þeirra margoft bent
á hættuna sem hefur verið yf-
irvofandi hjá ferðaþjónustunni
vegna skorts á samráði, reglu-
verki og vanhugsaðri fram-
kvæmd.“
Stjórn Þroskaþjálfafélags Ís-
lands gerði einnig alvarlegar at-
hugasemdir við framkvæmd
ferðaþjónustunnar „Fólk á að
geta treyst á að allir aðilar sem
koma að þjónustu fatlaðs fólks
sinni þeirri þjónustu eins og vera
ber. Stjórn Þroskaþjálfafélags Ís-
lands gerir þá kröfu að sveit-
arfélögin á höfuðborgarsvæðinu
sem og Strætó bs finni varanlega
lausn á þjónustunni tafarlaust.“
Oft bent á hættuna
Morgunblaðið/Kristinn
Ósátt Hagsmunasamtök segja að
alvarleg atvik hafi átt sér stað.
6