Morgunblaðið - 26.02.2015, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 2015
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
„Lögreglan þarf að geta hafið rann-
sókn, þrátt fyrir að ekki sé rök-
studdur grunur um tiltekið brot. Það
þurfa eftir sem áður að vera sterkar
vísbendingar og öllum úrræðum sem
beitt verður, sem þarf úrskurð til,
verður eftir sem áður beint til dóm-
ara,“ segir Ásgeir Karlsson, yfir-
maður greiningardeildar Ríkislög-
reglustjóra, um þörf á fyrirbyggjandi
rannsóknarheimildum til þess að
berjast gegn hugsanlegri hryðju-
verkaógn hér á landi. Eins og fram
kom í skýrslu greiningardeildar Rík-
islögreglustjóra hefur hættustig
vegna hryðjuverkaárása verið aukið
úr því að vera lágt í að vera í með-
allagi. Þar kemur meðal annars fram
að lögregluna skorti heimildir til
rannsókna. „Við viljum að þröskuld-
urinn verði lækkaður um það hvenær
má hefja rannsókn. Lögreglan hefur
kannski vitneskju um að tiltekinn
maður hafi áhuga á því að fremja af-
brot en ekki rökstuddan grun um að
hann ætli að gera það eða að und-
irbúningur sé hafinn og þá fer lög-
regla ekki af stað í núverandi fyr-
irkomulagi,“ segir Ásgeir.
Þekkja ekki umfangið
Í skýrslunni segir m.a. að víga-
menn frá Norður-Ameríku hafi farið
um Ísland á leið til eða frá þátttöku í
bardögum í Mið-Austurlöndum í
nafni Ríkis íslams. „Við þekkjum ekki
umfangið en við þekkjum dæmi um
það að menn hafi farið hér í gegn,“
segir Ásgeir.
Í skýrslunni segir jafnframt að lög-
reglan búi yfir upplýsingum þess efn-
is að hér á landi búi einstaklingar
sem hún telur hættulega samfélag-
inu. Viðkomandi hafi bæði löngun og
getu til þess að fremja voðaverk.
Spurður segir Ásgeir að þetta sé ekki
nýtilkomin vitneskja. „Þetta eru ekki
margir einstaklingar og ég get ekki
fullyrt um fjöldann, enda skortir okk-
ur upplýsingar um þá,“ segir Ásgeir.
Hann vill ekki gefa upp hvernig upp-
lýsingar um þessa einstaklinga komu
inn á borð lögreglu en segir þó að
Europol sé með skrá yfir möglega
vígamenn sem stofnunin hóf nýlega
að taka saman. „Hægt er að leita
upplýsinga um þá og spyrjast fyrir í
gagnagrunni,“ segir Ásgeir.
Huglægt hættumat
Eins og fram kemur í skýrslunni
eru fjögur hættustig þegar kemur að
hryðjuverkaógn. Að sögn Ásgeirs
byggist breytt hættustig á huglægu
mati. „Þetta er byggt á stöðu hér inn-
anlands og stöðunni í heimsmálunum.
Það er ekki síst vegna stöðu í heims-
málum sem við erum að gera þetta
samhliða þróun mála hérna innan-
lands,“ segir Ásgeir.
Starfsfólk hafi ekki þekkingu
Að sögn Ásgeirs er það hans
reynsla að fólk þurfi að framvísa skil-
ríkjum við flugmiðakaup en allur
gangur er á því hvort hælisleitendur
séu með skilríki meðferðis við komu
til Íslands. „Þó að ekki sé almenn
vegabréfaskoðun innan Evrópu
vegna Schengen þá þarftu samt að
sýna einhverja staðfestingu á því að
þú sért sá maður sem er að ferðast.
Svo er hins vegar annað mál hvort
starfsfólk sem er í afgreiðslunni hef-
ur þekkingu eða möguleika á því að
kanna hvort viðkomandi skilríki eru
fölsuð eða ekki,“ segir Ásgeir.
Vilja lægri þröskuld til
að geta hafið rannsókn
 Nóg verði að hafa órökstuddan grun um tiltekið brot
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ríkislögreglustjóri Greiningardeild telur þörf á auknum heimildum til rann-
sókna án þess að rökstuddur grunur liggi fyrir um glæpsamlega háttsemi.
Að sögn Þorsteins Gunn-
arssonar, staðgengils forstjóra
hjá Útlendingastofnun, er allur
gangur á því hvort hælisleit-
endur komi hingað til lands með
eigin vegabréf, séu skilríkjalaus-
ir eða séu á fölsuðum skilríkjum.
Hann segir það afar sjaldgæft að
ósamvinnuþýðir hælisleitendur
komi til landsins. „Langsamlega
stærsti hluti hópsins sem við er-
um að þjónusta, hér hjá okkur, er
friðsemdarfólk og engum til
ama. En eins og í öllum öðrum
hópum eru skemmd epli inni á
milli, eða einstaklingar sem eiga
um sárt að binda. Það er eitt-
hvað um sjálfskaðandi hegðun
og upp hafa komið mjög sorgleg
tilfelli eins og þegar hælisleit-
andi tók eigið líf í Reykjanesbæ
og hungurverkföll. Við höfum
reynt að leysa þessi mál með fé-
lagslegum úrræðum sveitarfé-
laga og sálfræðingum,“ segir
Þorsteinn.
Flestir frið-
elskandi fólk
FÁIR ÓSAMVINNUÞÝÐIR
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Ótíðin í vetur hefur haft áhrif á ferðir erlendra
ökumanna á bílaleigubílum líkt og aðra öku-
menn í umferðinni. Dæmi eru um að ferðamenn
hafa orðið að skilja bílana eftir, fasta í snjó-
sköflum, í miðjum sandstormi og með brotnar
rúður. Þá hafa bílarnir fyllst af snjó og verið
sandblásnir og hægara sagt en gert að hreinsa
þá.
Einna versta veðurskotið í vetur kom sl.
sunnudag en þá lentu erlendir ferðamenn í
hrakningum á Sólheimasandi; í hávaðaroki,
sandbyl og skafrenningi.
Færri bílar velta en áður
Samkvæmt upplýsingum frá bílaleigunni
Hertz skemmdust þrír bílar á þeirra vegum;
einn fór út af veginum og í tveimur brotnuðu
rúður.
Sigfús B. Sigfússon, framkvæmdastjóri
Hertz, segir veturinn að öðru leyti hafa verið
óhappalítinn, þrátt fyrir leiðindatíðarfar og
mikil viðskipti með bílaleigubílana. Eins og gef-
ur að skilja eru fjórhjóladrifnu bílarnir eftir-
sóttastir og smábílarnir að jafnaði teknir í
styttri ferðir.
„Það hefur komið okkur á óvart hvað vet-
urinn hefur gengið vel miðað við hvað margir
eru á ferðinni. Það hefur aldrei verið jafn mikið
að gera yfir vetur og nú. Annars er tvennt ólíkt
með þessa nýju bíla í dag miðað við hérna áður,
þegar kannski 20-30 bílar ultu yfir sumarið.
Síðasta sumar valt varla bíll frá okkur þó að
þeir séu orðnir margfalt fleiri en í gamla daga,“
segir Sigfús og vísar til þess að nýir bílar séu
með gott stöðuleikakerfi, skrið- og spólvörn.
Helst er að framrúður í bílaleigubílum hafi ver-
ið að brotna á vegum úti, einkum að sumarlagi.
Sigfús segir auknar forvarnir ferðaskrifstofa
og bílaleiga einnig hafa skilað sér í minni slysa-
tíðni hjá ferðamönnum á bílaleigubílum hér á
landi. Ökumenn séu vel upplýstir um ástand
vega og vetrarakstur. Þannig hafi Hertz látið
prenta bæklinga á fjölda tungumála, m.a. hebr-
esku.
Biðu skelkaðir eftir björgun
Bílar frá Bílaleigunni Höldi fengu einnig að
kenna á veðurhamnum á Sólheimasandi. Í einu
tilviki brotnaði hliðarrúða í Toyota RAV4 bíl og
urðu skelkaðir ferðamennirnir að bíða dágóða
stund í bílnum þar til björgunarsveitir komust
á vettvang fyrir hvassviðrinu. Bíllinn var skil-
inn eftir og fylltist af snjó. Það tók sinn tíma
fyrir starfsmenn Hölds að hreinsa bílinn þegar
honum var komið suður til Reykjavíkur.
Steingrímur Birgisson, framkvæmdastjóri
bílaleigunnar Hölds, segir veðrið í vetur vissu-
lega hafa sett strik í reikninginn, bæði vegna
ófærðar á landi og í lofti. Innanlandsflugið hafi
gengið brösuglega og ferðamenn í nokkrum til-
vikum orðið að aflýsa bókun eða fresta.
„Blessunarlega höfum við sloppið vel við
tjón, enda mikið lagt upp úr forvörnum, en
vissulega hafa orðið nokkur óhöpp,“ segir
Steingrímur og telur að tilvikið með RAV-inn á
Sólheimasandi sé eitt versta tilvikið.
Með brotnar rúður og fullir af snjó
 Erlendir ferðamenn lentu í hrakningum á Sólheimasandi  Rúður brotnuðu í bílaleigubílunum og
þeir fylltust af snjó  Tjón þó verið óverulegt í ótíðinni í vetur miðað við mikið annríki hjá bílaleigum
Ljósmynd/Höldur
Skott Séð inn í snjófyllt skott á Toyota-jepplingi frá Höldi, sem skilinn var eftir
á Sólheimasandi með brotna hliðarrúðu. Far sést eftir ferðatöskurnar.
Ljósmynd/Hertz
Snjór Suzuki-jepplingur frá Hertz snjóugur að innan. Ferða-
menn hafa skilið bíla eftir, fasta í snjósköflum.
„Við ætlum nú að vinna saman og
mynda kröfugerðina í sameiningu,“
segir Hilmar Harðarson, formaður
Samiðnar, sem er eitt þeirra félaga
sem tekið hafa höndum saman með
öðrum landssamböndum og félögum
iðnaðarmanna í komandi kjaravið-
ræðum við Samtök atvinnulífsins
(SA). „Við teljum að það verði meiri
slagkraftur í okkur saman,“ segir
Hilmar um samstarfið og bætir við að
áherslur félaganna séu svipaðar.
Einnig verði rætt í þessum hópi
hvernig kröfum þeirra verði best
fylgt eftir.
Að samkomulaginu standa, ásamt
Samiðn, Rafiðnaðarsamband Íslands,
Félag bókagerðarmanna, MATVÍS,
Félag hársnyrtisveina og VM-Félag
vélstjóra og málmtæknimanna. Eru
félögin alls með um 18.000 fé-
lagsmenn á sínum snærum.
Vinnufyrirkomulagið úrelt
Iðnaðarmenn vilja að launakerfi
þeirra verði endurskoðað með það að
markmiði að dagvinnulaun dugi til
framfærslu. Næst sú krafa meðal
annars með því að auka framleiðni og
stytta vinnutíma. Núverandi launa-
kerfi byggist á lágum grunnlaunum
sem neyðir launamenn til að halda
uppi afkomu sinni með mikilli yfir-
vinnu, eins og fram kemur í tilkynn-
ingu sem félögin sendu frá sér í gær.
Þá leggja iðnaðarmenn áherslu á að
þörf sé á nýliðun í greinunum en nú-
verandi vinnufyrirkomulag sé úrelt
og hafi skapað starfsumhverfi sem
höfði ekki til ungs fólks. „Upp úr
hruni hefur komið fram ákveðið
vandamál með nýliðun. Erfitt er að
komast á samning og okkar fólk hefur
verið að leita utan til að sækjast eftir
betri launum og vinnutíma,“ segir
Hilmar uggandi yfir ástandinu.
Iðnaðarmenn geri því einnig kröfu
um fjölskylduvænt samfélag þar sem
jafnvægi sé á milli vinnutíma og
einkalífs. Þá telja félögin einkar brýnt
að unnið verði að fyrirbyggjandi að-
gerðum til að koma í veg fyrir fé-
lagslegt undirboð á íslenskum vinnu-
markaði og komið verði á víðtækara
vinnustaðaeftirliti. „Við teljum alla-
vega að ef við náum okkar markmið-
um þá sé það bæði atvinnurekanda og
launþega til góða.“ laufey@mbl.is
„Meiri slagkraftur
í okkur saman“
 Iðnaðarmenn saman í kjaraviðræðum
Aðalfundur
Sláturfélags Suðurlands svf.
Aðalfundur Sláturfélags Suðurlands svf. verður haldinn á Goðalandi
Fljótshlíð, föstudaginn 20. mars 2015 og hefst kl. 15:00.
Dagskrá:
1. Aðalfundarstörf samkvæmt 24. gr. samþykkta félagsins.
2. Önnur mál.
Tillögur frá félagsaðilum sem bera á fram á aðalfundi þurfa að vera
komnar skriflega í hendur stjórnarinnar eigi síðar en 14 dögum
fyrir aðalfund. Framboð til stjórnar og varastjórnar skal hafa borist
skriflega í hendur stjórnarinnar eigi síðar en þremur vikum fyrir
aðalfund í samræmi við 2. mgr. 27. gr. samþykkta félagsins.
Reykjavík, 24. febrúar 2015.
Stjórn Sláturfélags Suðurlands svf.