Morgunblaðið - 26.02.2015, Blaðsíða 39

MENNING 39
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 2015
Stockfish - evrópsk kvikmyndahátíð í Reykjavík
Nýjasta verk Jean-LucsGodards, þrívíddar-myndin Bless tungumál,er árás á skynfærin.
Ólátabelgur fransks bíós er orðinn
84 ára og er meiri óhemja en nokkru
sinni. Snemma í myndinni segir að
sá, sem skortir ímyndunarafl, leiti
skjóls í raunveruleikanum. Godard
leitar hvergi skjóls.
Í Bless tungumál ægir öllu saman.
Myndavélin stekkur til og frá, klipp-
ingar höktandi, skorið á miðjar setn-
ingar og byrjað aftur. Þrívíddar-
tæknin er notuð með óvenjulegum
hætti og mun Godard hafa farið
óhefðbundnar leiðir við tökur.
Stundum er tækninni beitt til að
rugla áhorfandann. Myndavélarnar
fylgja hvor sinni manneskjunni,
konu og karli, í sama atriði. Ef bæði
augu eru opin leggst hver myndin
yfir aðra, en með því að loka öðru
auganu og síðan hinu sést sín hvor
myndin, ýmist konan eða karlinn.
Ýmsar gerðir tökuvéla eru not-
aðar, náttúrusenur með skærlitum
blómum, tæru vatni og gróskumikl-
um skógi skiptast á við tökur í
rökkvuðum herbergjum og glefsur
úr sögulegum myndum og atriði úr
gömlum bíómyndum. Godard, sem
byrjaði að sprengja upp kvikmynda-
formið í fyrstu og frægustu mynd
sinni, À bout de souffle, sem þýðir
lafmóður og þýtt er Andköf í dag-
skrá Skreiðarhátíðarinnar, sýnir í
sinni nýjustu mynd, 55 árum síðar,
að formið er síður en svo tæmt.
Áhorfandinn verður að geta sér til
um atburðarásina, ef hún verður þá
greind án leiðarvísis. Fyrir ber ber
pör, tvö misber pör, sem gætu þó
eins verið sama parið, sama sagan
sögð tvisvar og þó ekki sögð. Í báð-
um tilvikum segist karlinn vera til
þjónustu reiðubúinn. Æfur Þjóðverji
fer um og veifar skammbyssu. Er
hann kokkálaður eiginmaður? Er
framið morð?
Nokkur atriði gerast á baðher-
bergi. Karlinn situr á klósettinu og
gengur örna sinna. Búkhljóð kveður
við og drundrímurnar verða til þess
að einn áhorfandi í salnum gleymir
sér og flissar. Hinir þegja. Konan
talar um ójafnrétti. Maðurinn segir
að í saurnum séu allir jafnir.
Hundur er í aðalhlutverki, Roxy
Miéville heitir hann og ber sama eft-
irnafn og kona Godards (ábending
frá Haraldi Jónssyni). Hundurinn
fékk hundapálmann til hliðar við
kvikmyndahátíðina í Cannes, mynd-
in sjálf verðlaun dómnefndar, aðrir
fengu gullpálmann. Myndavélin
fylgist með hundinum og sýnir heim-
inn með augum hundsins. Vitnað er í
Darwin um að hundurinn sé einn um
að elska aðra meira en sjálfan sig.
Inn í hina brotakenndu sögu koma
vísanir í Sovétríkin og Þýskaland
nasismans. Maður situr við borð
undir berum himni og veifar Solsé-
nitsín, skömmu síðar tilvitnun í
franska heimspekinginn Jacques El-
lul frá 1945 um að Hitler hafi „tekist
allt sem hann sagðist ætla að gera“.
Svo birtast Byron, Mary Shelley
og Percy Bysshe Shelley við Genfar-
vatn. Nafn Frankensteins er párað á
blað svo ískrar í; rödd hvíslar að
sleppa eigi ófreskjunni lausri og eft-
ir það verði ekkert samt.
Það er ekki hægt að þykjast skilja
Bless tungumál og þó er myndin
ekki óskiljanleg. Er myndin rusl eða
snilld? Ein stjarna eða fimm? Er
hægt að dæma mynd án þess að
botna í henni? Um miðbik myndar
stendur maður upp og gengur út.
Hann hafði verið svo óforsjáll að
planta sér í miðjan bekk þannig að
allir taka eftir. Undir lok myndar
gengur annar út. Hann hefði eins
getað þraukað, svo lítið er eftir,
nema þetta hafi verið yfirlýsing.
Aðrir sitja sem fastast.
Godard sagði einhvern tímann að
allar sögur hefðu upphaf, miðju og
endi, þó ekki endilega í þessari röð.
Hér er hann orðum sínum trúr. Í lok
myndar er listi hugsuða og skálda,
sem vitnað er til í myndinni, sem
virðist snúast um að slengja fram
öllu því, sem vakið hefur Godard til
umhugsunar. Það er kannski efni í
gestaþraut að tengja tilvitnanirnar
höfundunum.
Þegar skammt er eftir segir kona
á skjánum að brátt munum við öll
þurfa túlk – til að skilja það sem
kemur úr eigin munni. Það hvarflar
ugglaust ekki að Godard að verða sá
túlkur, en hann varaði okkur við. Því
má þó bæta við að á frummálinu
heitir myndin Adieu au langage og í
Sviss merkir adieu bæði halló og
bless. Kannski er ekki alveg útséð
um tungumálið og merkinguna.
Brátt þurfum við öll túlk
Málleysingi Hundurinn Roxy kemur mikið fyrir í mynd Godards, eina dýrið sem elskar aðra meira en sjálft sig.
Bíó Paradís
Bless tungumál bbbnn
Leikstjóri: Jean-Luc Godard. Leikarar:
Héloïse Godet, Kamel Abdeli, Richard
Chevallier, Zoé Bruneau, Jessica Er-
ickson og Christian Grégori. Frakkland,
2014. 70 mín.
KARL BLÖNDAL
KVIKMYNDIR
Zhang Zili (Liao Fan) erlögreglumaður í norður-hluta Kína sem er falið aðrannsaka dularfullt morð-
mál þegar líkamshlutar fara að
birtast í kolageymslum víða um
héraðið. Þegar kemur að því að
handtaka þann sem grunaður er
um verkið tekst ekki betur til en
svo að félagar Zhangs eru skotnir
til bana og sjálfur endar hann á
sjúkrahúsi. Málið virðist vera leyst
en ferill Zhangs í lögreglunni er á
enda.
Fimm árum síðar er Zhang ör-
yggisvörður í verksmiðju, búinn að
bæta á sig tuttugu kílóum og hann
nærist einna helst á áfengi. Þegar
hann fyrir tilviljun rekst á gamlan
félaga sinn úr löggunni kemst hann
að því að tvö lík til viðbótar hafa
fundist í bútum og að eina teng-
ingin á milli þeirra allra er ekkja
fyrsta fórnarlambsins, leikin af
Gwei Lun-Mei. Staðráðinn í að
bæta upp fyrir fyrri mistök verður
Zhang heltekinn af ekkjunni en
ekki er allt sem sýnist.
Black Coal, Thin Ice hefur hlotið
mikið lof gagnrýnenda og vann hún
m.a. Gullbjörninn í Berlín í fyrra,
mörgum að óvörum. Í grunninn er
myndin hálfgert ástarbréf leikstjór-
ans til gamalla rökkurmynda (film
noir) og tikkar í öll boxin með and-
hetju, klækjakvendi, vanhæfum lög-
reglumönnum o.s.frv.
Helsti kostur myndarinnar er
andrúmsloftið sem hún skapar.
Engin tónlist er í myndinni nema
hún tilheyri bakgrunninum sem
gerir sumar senur hennar nánast
draumkenndar, þar sem vægast
sagt lélegt kínverskt iðnaðarpopp
hljómar í bland við vínarvalsa eftir
Strauss.
Liao Fan og Gwei Lun-Mei
standa sig með mikilli prýði í hlut-
verkum sínum sem einkaspæjarinn
og ekkjan, líkt og Yu Ailei sem leik-
ur félaga Zhangs úr lögreglunni.
En þó segja megi margt gott um
myndina eru einnig á henni tölu-
verðir gallar sem draga hana niður.
Söguframvindan er til að mynda
nokkuð ruglingsleg og tekur nokk-
ur stökk sem engin rökrétt leið er á
milli. Má hugsanlega skrifa það á
þá staðreynd að um 40 mínútur
hafa verið klipptar úr upprunalegri
útgáfu myndarinnar. Þá er loka-
atriði myndarinnar í senn stór-
fenglegt og stórfurðulegt, sem
dregur úr áhrifamætti þess.
Black Coal, Thin Ice er því
áhugaverð mynd um margt og fróð-
leg viðbót í flokk svonefndra noir-
mynda, sem skortir aðeins herslu-
muninn til þess að geta talist
skylduáhorf.
Ást, glæpur og refsing í Alþýðulýðveldinu
Rökkur „Í grunninn er myndin hálfgert ástarbréf leikstjórans til gamalla
„film noir“-mynda.,“ segir m.a. í gagnrýni um Black Coal, Thin Ice.
Bíó Paradís
Black Coal, Thin Ice bbbmn
Leikstjóri og handrit: Diao Yinan. Aðal-
hlutverk: Liao Fan, Gwei Lun-Mei, Wang
Xuebing, Yu Ailei. Kína, 2014. 106 mín.
STEFÁN GUNNAR
SVEINSSON
KVIKMYNDIR
Tjarnargötu 12 | 101 Reykjavík | sími 527 2100 | tjarnarbio.is
Minnisvarði (Aðalsalur)
Lau 7/3 kl. 20:00 Lau 14/3 kl. 20:00 Fös 27/3 kl. 20:00
Mið 11/3 kl. 20:00 Sun 22/3 kl. 20:00 Sun 29/3 kl. 20:00
Fös 13/3 kl. 20:00 Mið 25/3 kl. 20:00
Hrikalegir (Aðalsalur)
Fös 27/2 kl. 21:00 Lau 28/2 kl. 21:00
Eldbarnið (Aðalsalur)
Sun 1/3 kl. 14:00 Sun 8/3 kl. 14:00
SÍÐUSTU SÝNINGAR
Skepna (Aðalsalur)
Sun 1/3 kl. 20:00
AUKASÝNING
SÍÐASTA SÝNING
Minningartónleikar Elísabetar Sóleyjar (Aðalsalur)
Fim 26/3 kl. 20:00
Björt í sumarhúsi (Aðalsalur)
Lau 28/2 kl. 15:00
Billy Elliot (Stóra sviðið)
Fös 6/3 kl. 19:00 frums. Fim 19/3 kl. 19:00 8.k. Sun 12/4 kl. 19:00 13.k
Lau 7/3 kl. 19:00 2 k. Fös 20/3 kl. 19:00 aukas. Fim 16/4 kl. 19:00 14.k
Sun 8/3 kl. 19:00 3.k. Sun 22/3 kl. 19:00 9.k Fös 17/4 kl. 19:00 15.k
Þri 10/3 kl. 19:00 aukas. Fim 26/3 kl. 19:00 aukas. Sun 19/4 kl. 19:00 aukas.
Mið 11/3 kl. 19:00 4.k. Fös 27/3 kl. 19:00 aukas. Mið 22/4 kl. 19:00
Fim 12/3 kl. 19:00 5.k. Sun 29/3 kl. 19:00 10.k Fim 23/4 kl. 19:00
Sun 15/3 kl. 19:00 6.k. Mið 8/4 kl. 19:00 11.k Fös 24/4 kl. 19:00
Þri 17/3 kl. 19:00 aukas. Fim 9/4 kl. 19:00 12.k Sun 26/4 kl. 19:00
Mið 18/3 kl. 19:00 7.k. Lau 11/4 kl. 19:00 aukas. Mið 29/4 kl. 19:00
Fjölskyldusýning í hæsta gæðaflokki
Lína langsokkur (Stóra sviðið)
Lau 28/2 kl. 13:00 Sun 15/3 kl. 13:00 Sun 29/3 kl. 13:00
Sun 1/3 kl. 13:00 Lau 21/3 kl. 13:00 Sun 12/4 kl. 13:00
Sun 8/3 kl. 13:00 Sun 22/3 kl. 13:00 Sun 19/4 kl. 13:00
Lau 14/3 kl. 13:00 Lau 28/3 kl. 13:00 Sun 26/4 kl. 13:00
Sterkasta stelpa í heimi er mætt á Stóra sviðið
Kenneth Máni (Litla sviðið)
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 7/3 kl. 20:00 Lau 14/3 kl. 20:00
Lau 28/2 kl. 20:00 Fim 12/3 kl. 20:00 Lau 21/3 kl. 20:00
Fös 6/3 kl. 20:00 Fös 13/3 kl. 20:00 Lau 28/3 kl. 20:00
Stærsti smáglæpamaður Íslands stelur senunni
Öldin okkar (Nýja sviðið)
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 28/2 kl. 20:00 Sun 1/3 kl. 20:00
Síðustu sýningar
Beint í æð (Stóra sviðið)
Fös 27/2 kl. 20:00 Lau 14/3 kl. 20:00 Fös 10/4 kl. 20:00
Lau 28/2 kl. 20:00 Lau 21/3 kl. 20:00 Lau 18/4 kl. 20:00
Fös 13/3 kl. 20:00 Lau 28/3 kl. 20:00 Lau 25/4 kl. 20:00
Sprenghlægilegur farsi
Ekki hætta að anda (Litla sviðið)
Fim 26/2 kl. 20:00 Sun 1/3 kl. 20:00
Síðustu sýningar
Taugar - Íslenski dansflokkurinn (Nýja sviðið)
Fim 26/2 kl. 20:00 5.k.
Tvö nýstárleg og óhefðbundin dansverk
Öldin okkar –★★★★★ , S.J. Fbl.
Billy Elliot – Frumsýning 6. mars!
Skráðu þig í iPad-áskrift á www.mbl.is/mogginn/ipad/