Morgunblaðið - 24.03.2015, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. MARS 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Umræðanum hiðóvænta
hvarf Pútíns í tíu
daga tók á sig ansi
skrítnar myndir.
Milli þess sem
fólk velti fyrir sér
hvort Rússlandsforseti væri
við völd lengur mátti jafnvel
lesa furðufregnir um það að
Pútín hefði eignast barn með
ástkonu sinni, eða að hann
væri látinn eða alvarlega
veikur, og báru fréttirnar um
sumt merki óskhyggju og
vangnaveltna. Sjálfur lét
hann sér fátt um finnast þeg-
ar hann loksins kom fram í
dagsljósið á ný, og sagði að
lífið yrði leiðinlegt án slúðurs.
Um sumt sýnir umræðan
stöðu Pútíns á sviði heims-
stjórnmálanna síðustu miss-
erin, því að eðlilega vekur það
athygli þegar einn valdamesti
maður heims afboðar alla
fundi í tíu daga. Á sama tíma
sýnir fjarvera Pútíns það
hversu langt Rússland er frá
því að geta talist vera opið
samfélag, þar sem engar
skýringar fengust frá rúss-
neskum stjórnvöldum um
ástæður „hvarfsins,“ sem ýtti
stórlega undir söguburðinn.
Þegar Pútín steig til baka
inn á sjónarsviðið sendi hann
skýr skilaboð um að fjarveran
skyldi ekki tekin til marks um
að hann væri að linast. Sam-
dægurs mælti hann fyrir um
víðtækar heræfingar Norður-
Atlantshafsflota Rússa, þar
sem um 38.000 sjóliðar taka
þátt. Á yfirborðinu eiga æf-
ingarnar að vera svar við
samsvarandi heræfingum
Atlantshafsbandalagsins í
Noregi, en þær eru mun
minni í sniðum. Daginn áður
birtist viðtal við hann, þar
sem hann játaði að hafa verið
tilbúinn að beita kjarn-
orkuvopnum þegar deilan um
Krímskagann stóð sem hæst.
Pútín markar því endurkomu
sína með því að láta glitta
ansi ískyggilega í klærnar.
Ummælin um kjarn-
orkuvopnin komu í sérstökum
sjónvarpsþætti þar sem þess
var minnst að ár er nú liðið
frá því að rússneskar her-
sveitir lögðu Krímskagann
undir sig. Á því ári hefur ekk-
ert gerst sem bendir til þess
að stjórnvöld í Kænugarði
muni aftur fá hann til sín.
Raunar er líklegra að þau
muni þurfa að gera sér að
góðu að missa einnig í reynd
yfirráð sín yfir nokkrum af
austurhéruðum Úkraínu.
En það er ekki
aðeins Pútín sem
veifar kjarn-
orkuvopnum fyrir
hönd Rússa. Um
helgina bættist
við hótun frá
sendiherra Rúss-
lands í Danmörku, sem skrif-
aði um það í Jyllandsposten
að Danmörk hefði ekki gert
sér fyllilega grein fyrir því að
tæki landið þátt í eld-
flaugavörnum Nató yrði land-
ið skotmark kjarnorkuvopna
Rússa.
Áróðursstríð rússneskra
stjórnvalda er ekki aðeins
háð með ógnvekjandi yfirlýs-
ingum eða misvel dulbúnum
hótunum um beitingu her-
valds og jafnvel kjarn-
orkuvopna. Rússar hafa einn-
ig lagt aukna áherslu á
hefðbundna pr-starfsemi,
stundum með aðstoð þekktra
vestrænna fyrirtækja á því
sviði, og með sendiherrum
sem umgangast fjölmiðla af
lipurð. Þeir halda einnig úti
miklum her áróðursmanna á
netinu, sem reynir að hafa
áhrif á umræðuna, ekki síst
um deiluna um Úkraínu og
Krímskaga, og gera út op-
inbera fjölmiðla sem hafa það
hlutverk að fjalla um atburði
líðandi stundar svo yfirvöld-
um líki. Netáróðurinn hefur
raunar gengið svo langt að nú
hyggst Evrópusambandið
bregðast við og ætti þetta
áróðursstríð á netinu að
vekja almenning til umhugs-
unar um áreiðanleika þess
sem þar er að finna á blogg-
síðum og vafasömum fjöl-
miðlum eða þeim sem lítið er
vitað um.
Óvíst er hvert þessi átök
orðanna munu leiða. Ganga
má út frá því að Pútín sé ekki
tilbúinn til þess að láta Krím-
skagann af hendi, jafnvel þó
að bæði Bandaríkin og Evr-
ópusambandið hafi heitið því
að refsiaðgerðir þeirra muni
standa þangað til skaganum
verði skilað til réttmætra eig-
enda. Störukeppnin virðist
því líkleg til þess að standa
lengi enn og gæti jafnvel farið
út í deilur eða átök um fleiri
svæði.
Hvort sem ummæli Pútíns
um að hann hafi verið tilbúinn
að grípa til kjarnorkuvopna
eru rétt, eða einungis sýnd-
armennska, sýna þau þó að í
slíkri keppni, þar sem vilji
ræður oftar en ekki úrslitum,
geti það verið óvarlegt að
veðja á að Rússar muni láta
undan.
Pútín og félagar
beita margvíslegum
áróðursbrögðum, en
er alvara að baki
orðunum?}
Átök orðanna eða
eitthvað meira?
R
íkisstjórnin er bara svo mikið með-
’etta,“ sagði Mekkinó Máni við
kærustuna sína þar sem þau sátu
á Laundró og krufðu lífið. „Þú’st,
mér finnst stundum eins og Sig-
mundur bara, sjái inn í sálina á mér skiluru.“
Anastasía Þöll strauk flökkulokk framan úr and-
litinu og leit dreymin út um gluggann.
„Já, ég held reyndar að ég hafi verið Stein-
grímur J. í fyrra lífi. En annars er líka svo mót-
sagnakennd dínamík innan Samfylkingarinnar
núna sem ég ædentifæa svolítið með.“ Mekkinó
kinkaði kolli. „Já maður, og eins og, Össur Skarp
segir þá taka vængjaðir flokkar oft flugið.“ Þau
horfðust í augu og íhuguðu orðsnilld Össurar.
„Það er eins og Össur sé Yoda og þjóðin sé
bara að læra að höndla geislasverðið,“ kastaði
Anastasía fram og Mekkinó greip hugmyndina á
lofti. „Klárlega, fjórflokkurinn er jedi og hinn illi Darth
Vader er …“ Þau litu í augu hvort annars, nú alvarleg á
svip og muldruðu lágt en ákveðið „Píratar!“ Eftir að hafa
velt fyrir sér stefnu og starfsháttum sjóræningjanna var
unga parið þó raunar á þeirri skoðun að Píratarnir væru
ekkert svo fjarri fjórflokknum góða þegar upp væri staðið.
„Ég skil samt ekki þetta aukna fylgi. Þeir eru bara svo
gegt óvirðulegir skiluru,“ sagði Anastasía brúnaþung. „Af-
hverju í fokkanum var Helgi Hrafn að blóta svona í þing-
salnum?“ Mekkinó hristi höfuðið. „Það er eins og Vigdís
segir, þú’st, þessar gömlu góðu hefðir þingsins eru sko
bara ekkert í heiðri hafðar lengur.“
„Ég væri samt alveg til í að verða alþingis-
maður þegar ég verð nógu gömul,“ sagði
Anastasía hugsi. „Þú veist, svona 45 ára eða
eitthvað.“ Mekkinó dæsti niðurlútur. „Já, ég
var orðinn svo spenntur fyrir að vinna í
áburðarverksmiðjunni …“
Rödd hans brast og Anastasía tók hug-
hreystandi um höndina á honum. „Ráð-
herrana vantar þó alltaf aðstoðarmenn, ástin
mín, Simmi sér um sína.“ Mekkinó þurrkaði
tár af hvarmi og brosti. „Já, ef Bjarni lofar.“
Parið var sammála um að það myndi lík-
lega fá valkvíða í næstu kosningum enda
hefðu allir flokkarnir svo mikinn skilning á
heimi og þörfum ungs fólks. „Ef við getum
ekki valið er samt alltaf hægt að kjósa bara
Bjarta framtíð, þau eru svo þægileg,“ sagði
Anastasía, glöð í bragði.
Þau stóðu upp frá borðinu og borguðu með brakandi
ferskum tíuþúsundkalli og afgreiðslumaðurinn minntist á
hvað íslenska krónan væri nú mikil gersemi. „Já, guði sé
lof fyrir gjaldeyrishöftin,“ sagði Mekkinó og nikkaði.
Anastasía opnaði dyrnar og steig út í bjart sólskinið.
„Pældu í því hvað mannanafnanefnd er frábær,“ sagði hún
og leit brosandi á kærastann.
„Já úff, pældu í því ef þú hétir bara Alex eða eitthvað
álíka kreisí.“
Hlæjandi leiddust þau út í daginn, lukkuleg með lífið og
að þurfa ekki að hafa áhyggjur af því hvort þau langaði í
ESB eða ekki. annamarsy@mbl.is
Anna Marsibil
Clausen
Pistill
Lög unga fólksins
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Það sem meira er um vert,um öll meginatriðiutanríkisstefnu Íslandsríkir í öllum aðalatriðum
sátt,“ sagði Gunnar Bragi Sveinsson
utanríkisráðherra þegar hann ræddi
fyrir nokkrum dögum á Alþingi ár-
lega skýrslu sína um utanríkis- og al-
þjóðamál. Ekki er víst að stuðnings-
menn Evrópusambandsins sam-
þykki það. Og þótt ráðherra segi að
væntanleg þjóðaröryggisstefna Ís-
lands muni hvíla áfram á aðildinni að
Atlantshafsbandalaginu og varnar-
samningnum við Bandaríkin eru
ekki allir sammála. Þannig var felld
naumlega á landsfundi Samfylking-
arinnar tillaga sem hefði í reynd
merkt úrsögn úr NATO.
Ráðuneyti Gunnars Braga er að
sjálfsögðu lítið þegar borið er saman
við stórþjóðirnar. Framlög til þess
eru áætluð tæplega 11,4 milljarðar
króna á árinu, þar af renna um 57%
til þróunarmála og alþjóðastofnana.
Alls búa nú 46.000 íslenskir borgarar
í öðrum löndum og gera má ráð fyrir
að dag hvern séu nokkur þúsund á
ferðalagi erlendis. Fram kemur í
skýrslunni að árlega þurfa sendiráð,
sendiskrifstofur og aðalskrifstofa
ráðuneytisins í Reykjavík að sinna
um 30.000 þjónustuerindum sem
berast frá borgurunum. Og þar að
auki þarf að sinna fyrirtækjum og
stofnunum.
Sendiskrifstofur eru nú í 20
löndum en þar að auki gegna 243
kjörræðismenn Íslands í 89 ríkjum
mikilvægu hlutverki og „leggja á sig
ómælt erfiði“ við að aðstoða Íslend-
inga, segir í skýrslunni. Fáir þeirra
eru íslenskir, þeir þiggja engin laun.
En starf þeirra hefur, vegna góðra
tengsla þeirra við landið þar sem
þeir búa, oft komið sér vel fyrir ís-
lensk útflutningsfyrirtæki, segir í
skýrslunni um sjálfboðaliðana.
Framlögin lækka
Framlögin til ráðuneytisins eru
nú lægra hlutfall af A-hluta fjárlaga
ríkisins, 0,62% en voru 0,68% árið
2014. Nær þriðjungur af framlögum
til ráðuneytisins fer í ýmis þróunar-
mál og alþjóðlega hjálparstarfsemi
og til Þróunarsamvinnustofnunar Ís-
lands, ÞSSÍ. Fyrirhugað er að leggja
niður þá stofnun og mun starfi henn-
ar eftir það verða sinnt beint af
utanríkisráðuneytinu. Framlag Ís-
lands til þróunarsamvinnu verður
áfram 2,1% af vergum þjóðartekjum
sem er langt undir því marki sem
Sameinuðu þjóðirnar stefna að, þ.e.
að efnuð ríki leggi minnst 0,7% af
landsframleiðslu sinni til þessa
málaflokks.
En hér er rétt að minna á að
þróunaraðstoð vestrænna ríkja hef-
ur sætt mikilli gagnrýni, þannig
segja sumir Afríkumenn að hún sé
gagnslaus af því að féð renni oftast í
vasa spilltra embættismanna í lönd-
um þeirra. Oft sé hún auk þess
bundin við að keypt sé vara/þjónusta
frá gefandanum.
Verra er að beitt er blekkingum
til að hækka prósentutöluna. New
York Times sagði í fyrra að þegar
sum Evrópuríki greiddu hryðju-
verkamönnum í Afríku lausnargjald
vegna gísla væri greiðslan skráð
sem þróunaraðstoð!
Fram kemur að um 72% af út-
flutningi Íslendinga til annarra
landa séu til ríkja Evrópusam-
bandsins. Raunverulega
hlutfallið sé þó sennilega
nokkuð lægra vegna þess
að oft sé um að ræða vöru
sem sé umskipað og hafni
ekki endilega í ESB-landi.
Um 4,9% útflutnings fara
til Bandaríkjanna og
4,4% til Rússlands.
Ráðuneyti sem nýtur
hjálpar sjálfboðaliða
Morgunblaðið/Arnaldur
Varið land Öryggis- og varnarmál heyra undir ráðuneyti Gunnars Braga,
hér eru erlendir hermenn að æfingum nálægt Sandgerði.
Ísland var í fyrra í efsta sæti í
heiminum á sviði jafnréttis
kynjanna, Súrínam í því neðsta.
Utanríkisráðherra sagði í fyrra á
þingi SÞ að ríkin tvö myndu
standa fyrir „Rakarastofu-
ráðstefnu“, málþingi um karla
og jafnrétti og fór það fram í
aðalstöðvum SÞ í janúar. Þátt-
takendur voru á fjórða hundrað,
stjórnmálamenn, diplómatar og
fleiri og hugmyndin vakti mikla
athygli fjölmiðla, m.a. vegna
nafngiftarinnar.
Markmið þingsins var að
virkja karla á öllum aldri í bar-
áttu fyrir jafnrétti kynjanna
og auka umræðu um kyn-
hlutverk. Ekki síst var
fjallað um ofbeldi
gegn konum, mál
sem var of-
arlega á baugi
kvennaráð-
stefnu SÞ í
Peking fyrir
20 árum.
Nafngift sem
vakti athygli
Á RAKARASTOFUNNI