Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.03.2015, Blaðsíða 45

22.3. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45
gagnstætt okkar stefnu, í maí, þá yrði það fellt í
flokksráði Vinstri grænna. Þannig að slíkt er ekki í
boði.“
Allir vita hvernig fór.
Óheilindin vinda upp á sig
Og það er annað verra. Allir vita nú, að þegar þessar
heitstrengingar voru hafðar uppi, var þegar búið að
handsala það að ríkisstjórnin myndi án tafar láta Ís-
land sækja um aðild að Evrópusambandinu. Fullyrt
var að fyrirheit lægju fyrir um að Ísland „fengi hrað-
ferð“ inn í ESB.
Það eru vissulega til mörg dæmi um gráan leik í
stjórnmálum. En pólitísk svikamál fram að þessu eru
eins og putar hjá risa.
Það gat hver maður sagt sér að þegar upphaf máls
af slíkri stærð var reist á öðrum eins svikum, yrði ekki
neinu að treysta í framhaldinu. Staðfesting þess var
ekki langt undan.
Atkvæðagreiðsla um þingsályktun um aðildar-
umsókn var skilgetið afkvæmi sögulegra svika Stein-
gríms J. Sigfússonar. Ráðherrar í ríkisstjórninni
greiddu atkvæði með málinu, en tóku fram við at-
kvæðaskýringu úr ræðustóli, að þeir hefðu aldrei á
ferli sínum verið meira á móti því að ganga í ESB en
einmitt það augnablikið (Svandís Svavarsdóttir o.fl.).
Forkastanlegt tal af þessu tagi var allt hluti af leik-
araskap um að undanþágulausar reglur um aðild-
arviðræður við ESB giltu ekki um Ísland.
Kommissarar ESB mega eiga það að þeir ýttu aldr-
ei undir þennan skilning. Í trúnaðarsamtölum við
stjórnarliða og stjórnarandstæðinga furðuðu þeir sig
iðulega á þessari túlkun. Sótt hefði verið um aðild að
ESB í samræmi við gildandi reglur þess. Þær reglur
lægju aðgengilegar fyrir og í þeim sérstaklega tekið
fram að engar undantekningar væru gerðar. Slíkt
hefði verið heimilt áður fyrr, en slíkar heimildir væru
ekki lengur fyrir hendi. Í skýringum við reglurnar var
aðildarumsóknarríki hvatt til þess að gefa aldrei í
skyn að samningaviðræður við sambandið færu fram.
Viðræður færu fram en þær væru ekki samninga-
viðræður í neinum skilningi. Þær snerust eingöngu
um að fara yfir það, hvort umsóknarríki hefði aðlagað
lagaumhverfi sitt fullkomlega að lagaramma ESB.
Fulltrúar ESB í viðræðunum ákvarða einir hvort
umsóknarríkið hafi uppfyllt öll slík skilyrði. Engir
samningar fara fram um það.
Um þetta geta engir deilt, nema þá þeir einir sem
eru tilbúnir til að rífast um það, hvort sólmyrkvi hafi
orðið í gær.
Aðkomu þjóðar hafnað
Stjórnarandstaðan krafðist þess vorið 2009 að fram
færi þjóðaratkvæði um það, hvort sækja skyldi um að-
ild. Stjórnarflokkarnir höfnuðu því með þeim rökum
að ekki væri hægt að greiða atkvæði fyrr en aðildar-
samningur lægi fyrir. En eins og áður sagði liggur
hann í raun fyrir frá upphafi. Aðeins óheiðarlegir
menn geta haldið öðru fram. Menn á borð við þann,
sem horfði framan í þjóðina kvöldið fyrir kosningar í
maí 2009 og sagði henni ósatt.
Reglur ESB liggja fyrir og Íslandi ber, sem um-
sóknarríki, að samþykkja þær allar. Ella fær það ekki
aðild. ESB býður ekki umsóknarríkjum upp á mat-
seðil til að velja af, eins og Hollande, forseti Frakk-
lands, orðaði það og þurfti ekki hann til.
Hitt var svívirðilegt að verja þremur árum til að
láta samþykkja lög og tilskipanir ESB án þess að fá
nokkuð í staðinn og þykjast svo ætla að spyrja þjóðina
þegar allt hafði verið samþykkt hvort hún vildi fallast
á aðildarsamning.
Menn úr öðrum flokkum, jafnvel Sjálfstæðis-
flokknum, fóru á bak við þjóðina með þessum hætti.
Þeir eru þó ekki margir og fæstir merkilegir.
Hvaða loforð?
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins var haldinn
skömmu fyrir kosningarnar 2013 til að leggja síðustu
hönd á stefnu flokksins fyrir þær.
Kosningastefna flokka er misjafnlega skýr. En í
Evrópumálum þurftu kjósendur Sjálfstæðisflokks
ekki að kvarta að þessu sinni. Samt belgja sumir sig
út eða eru samanklemmdir, eftir því hver á í hlut, og
fullyrða að einstakir frambjóðendur hafi gefið til
kynna á fámennum fundum í aðdraganda kosninga,
þeir væru tilbúnir að ganga á svig við samþykkta
stefnu flokksins. Hafi það gerst sem hljómar ósenni-
lega fréttist það ekki út.
Allur þorri kjósenda í landinu vissi því ekki annað
en að samþykkt stefna flokksins í aðdraganda kosn-
inga gilti og engin undirmál væru í gangi. Þeir vissu
jú að einstakir frambjóðendur hefðu ekkert umboð til
að hlaupa frá stefnu í mikilvægu máli, sem lands-
fundur hafði sérstaklega áréttað fáum vikum fyrr. Ef
slíkt tæki að tíðkast yrði ekkert að marka þennan
burðarás íslenskra stjórnmála lengur.
Landsfundarályktun
og kosningaúrslit
Kosningarnar fóru þannig að ESB-umsóknarflokkar
rústuðust.
Niðurstaða kosninganna var því í góðu samræmi við
kosningastefnu beggja viðtakandi stjórnarflokka.
Tapflokkarnir höfðu að vísu í raun hætt öllum við-
ræðum við ESB misseri fyrir kosningar án þess að
bera það undir þingið. Þeir höfðu ekki einu sinni haft
fyrir því að nefna uppgjöfina við utanríkismálanefnd
þingsins og enginn bar þá framgöngu undir prófess-
ora í lögfræði.
Ástæða þessa alls liggur nú fyrir.
Hefðu Össur og Steingrímur sýnt á ESB-spilin sín
þá hefðu aðeins hundar blasað við og afhroð flokk-
anna orðið enn stórbrotnara en varð.
Rétt að spyrja Hafstein og Láru?
Það datt ekki nokkrum manni annað í hug, en að það
hreina formsatriði að jarða dauðar aðildarviðræður
yrði afgreitt á fyrstu dögum nýrrar ríkisstjórnar.
Stjórnarandstaðan, sem þá var orðin, átti ekki sjálf
von á neinu öðru.
En þá hófst óskiljanlegt sjónarspil. Aðili úti í bæ var
fenginn til að fimbulfamba um það, hvernig staðan
væri í Evrópu, eins og ríkisstjórnin á Íslandi væri hin
eina sem vissi ekkert um það.
Hinir rassskelltu gömlu stjórnarherrar voru ekki
þekktastir þingmanna fyrir að trúa á framahaldslíf og
göptu þegar þeir áttuðu sig á að nýja stjórnin virtist
lögst í spíritisma.
Loks var þó flutt þingsályktunartillaga um að kasta
rekunum, en meðferð hennar varð ekki lokið, af því að
stjórnarandstaðan varð sér til skammar en samt var
ákveðið að hún ætti að stjórna þinghaldinu. Fram-
haldið þekkja menn því miður.
Ég skrifa þér með blýanti
Svo var allt í einu ákveðið að senda bréf með bæna-
stefi til Brussel um að embættismenn þar yrðu svo
liprir að sýna góðan skilning á því að Ísland vildi ekki
lengur vera umsóknarríki. Það hafði stækkunarstjór-
inn þá vitað í tvö ár. Hann taldi því fyrst að flotið hefði
til sín flöskupóstur.
Í skýringum hér heima var tekið fram að að þetta
undarlega afbrigði hefði verið brúkað til að forðast
„offors“ við ESB. Hvernig gat það komið til? ESB
hafði að eigin sögn beðið í tvö ár eftir því að Ísland til-
kynnti sér að landið væri hætt við að sækja um aðild
því. Embættismenn ESB höfðu beinlínis beðið um að
slík tilkynning yrði ekki dregin.
En svona varð þetta. Og þýðir ekki um að fást.
Og þótt farið hefði betur á því, að láta aðra semja
bréfið en Íslandsdeild ESB í utanríkisráðuneytinu,
sem stjórnað er af íslenska stækkunarstjóranum, þá
var þó loks búið að koma frá sér þessu snifsi.
En þá tók ekki betra við. Auðvitað byrjuðu sérvitr-
ingar innan þings og utan að fabúlera um bréfið. Árni
Páll Árnason, sem þó er lögfræðingur, talaði um að
bréfið sem átti að koma í veg fyrir íslenskt offors,
væri engu að síður „allt að því landráð“. Sjálfsagt hafa
sérfræðingar utanríkisráðuneytisins rokið til við að
skoða mál gamla Vitkuns svo ekki stæðu þeir á gati
kæmi fyrirvaralaust boð á fund.
Árni lögfræðingur og fleiri töldu líka að stjórnar-
skrá landsins væri brotin með bréfinu vegna þess að í
1. grein hennar stæði að á Ísland væri lýðveldi með
þingbundinni stjórn!
Vita þessir menn virkilega ekki hvað felst í þeim
orðum? Og sitja á þingi. Þurfa þeir laganema á fyrstu
viku náms til að stafa þetta ofan í sig?
Slík orð hefðu kannski óskýrð ruglað einhvern í
Grænuborg en varla á þinginu, þótt þessar tvær
virðulegu stofnanir virðist stundum eiga sandkassana
sameiginlega. Jafnvel þeir sem vitna í það sem gerist í
tölvuleikjum, sem heimild um veruleikann, ættu ekki
að þurfa að fipast svo illa.
Og aðrir, sem svo sannarlega eru ekki á þessu stigi,
töluðu um það að fyrra bragði, að hvergi í bréfi utan-
ríkisráðherrans, sem ríkisstjórnin hefði samþykkt,
væri talað um slit eða riftun viðræðna! Ef maður hef-
ur drukknað, verið skotinn og hengdur í framhaldinu
er þá galli á frásögninni, ef ekki er tekið fram hvort
hann dragi enn andann eða ekki?
Felst það ekki í tilkynningu (ekki bænakvaki) um að
Ísland sé ekki lengur „umsóknarríki“ að viðræður,
sem ekki hafa farið fram á þriðja ár, muni ekki fara
fram eftir að Ísland er hætt að vera „umsóknarríki“?
Hvaða endemis aulagangur felst í tali af þessu tagi?
Hvernig geta þingmenn leyft sér slíkt tal?
Er hægt að undra sig á því að þingmenn Pírata
leggist í athugun á því hver staðan sé í tölvuleikj-
unum, þegar þingmenn, sem vilja að jafnaði láta taka
sig alvarlega, tala svona?
Eru þeir viljandi að ýta undir ruglanda og bjálfa-
hátt?
Ef svo er, hvað gengur þeim til?
Hefur þjóðin gert þessum þingmönnum eitthvað?
*Og þótt farið hefði betur á því,að láta aðra semja bréfið en Ís-landsdeild ESB í utanríkisráðuneyt-
inu, sem stjórnað er af íslenska
stækkunarstjóranum, þá var þó loks
búið að koma frá sér þessu snifsi.
En þá tók ekki betra við. Auðvitað
byrjuðu sérvitringar innan þings og
utan að fabúlera um bréfið.