Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.03.2015, Blaðsíða 53

22.3. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 53
púsl sem vantaði enda hafi þeirra eigin
viðhorf verið eins langt frá þessum „rusl-
menningar“-viðhorfum og hægt var. „Þeir
náðu vel til fólks hvar sem við komum,
það var rosalegur lykill, fólk tók þeim
fagnandi.“
Hann segist hafa áttað sig á að hann
hafi haft ákveðna fordóma gagnvart fólkinu
á rúntinum og útskýrir það í ritgerðinni:
„Ég uppgötvaði að viss fyrirfram mótuð
skoðun mín á rúntinum var röng, það
voru fordómar. Fólkið á rúntinum var
skemmtilegt, áhugavert, leiðinlegt, grunn-
hyggið, djúpt og svo framvegis.“
Á jafningjagrundvelli
Honum fannst mikilvægt að vinna þetta
verkefni á jafnræðisgrundvelli. „Við vorum
með þetta mottó að setja okkur aldrei á
háan hest. Fólk fór aldrei í vörn gagnvart
okkur og við settum okkur ekki á stall.
Ég held að maður missi rosalega mikið í
heimildarmyndagerð ef maður fer í þær
stellingar. Allir sem hafa gert heimild-
armyndir af þessu tagi vita að það er lyk-
ilatriði að leyfa fólkinu að vera það sjálft.
Það mikilvæga er að finna sjálfið í fólki
og spegla það eins og það er,“ segir
Steingrímur Dúi og útskýrir að honum
þyki mikilvægt að samtímamenningu séu
gerð góð skil.
„Það er ástæðan fyrir því að mér finnst
mikilvægt að klára þetta verkefni og að
þessi heimild sé til sem slík. Það hefur
svo margt breyst síðan þetta var tekið
upp. Þetta er sem dæmi ákveðin heimild
um margar vegasjoppur við hringveginn
sem nú eru flestar farnar.“
Hann segir tökurnar hafa farið vel fram
að mestu. „Við lentum í allskonar að-
stæðum en ég tók þann pól í hæðina ef
ég væri að fara að klippa þetta svona
miklu seinna að sneiða hjá neikvæðu hlut-
unum.“
Hann fór að vinna við sjónvarp eftir
nám í kvikmyndaskóla. „Ég datt bara inn
í sjónvarp og heillaðist af því og langaði
ekki að vera annars staðar,“ segir Stein-
grímur Dúi sem hefur gert mikið af heim-
ildarefni fyrir RÚV og til dæmis unnið í
Kastljósi og gert þættina Adrenalín fyrir
SkjáEinn.
Forréttindi að vinna í sjónvarpi
Hvernig er að hafa fylgst vel með sam-
félagi okkar í svona langan tíma?
„Það eru forréttindi að vinna í sjón-
varpi, að hitta allt þetta fólk. Kastljósið
var sem dæmi mjög mikil lífsreynsla, að
koma inn í allskonar aðstæður, bæði gleði-
legar og sorglegar.“
Hann segir meistaranámið í menningar-
stjórnun hafa verið skemmtilegt. „ Maður
er alltaf að fjalla um menningu og skoða
menningu í þessu fjölmiðlaumhverfi,“ segir
hann um reynsluna af kvikmyndagerð en
segist hafa fundið sig í fræðunum. „Ég
fékk mikið út úr náminu. Það var ákveð-
inn léttir að geta sest niður með fræði-
grein og farið í akademískt nám eftir að
hafa unnið svona mikið í sjónvarpi og við
kvikmyndagerð.“
Hann er nú umsjónarkennari í nám-
skeiði í hagnýtri menningarmiðlun við HÍ.
Hann segist vera þessi týpíski Íslendingur
í skapandi geiranum, sem sé í mörgum
störfum til viðbótar við „hina andlega gef-
andi kvikmyndagerð sem menn verði seint
ríkir á“. En til viðbótar er hann strand-
vörður í Nauthólsvík, sem er hans uppá-
halds staður, og þriggja barna faðir.
Hægt er að skoða hráar klippur úr
fyrsta þætti Rúntsins á vefsíðunni karol-
inafund.com en þar stendur nú yfir söfnun
til að hægt sé að klára verkefnið. „Enn-
fremur erum við í augnablikinu að velta
fyrir okkur að fara aftur í upprunalegu
hugmyndina og klippa Rúntinn sem 90
mínútna mynd auk sjónvarpsþátta. En
næsta skref er að klára fjármögnunina,“
segir Steingrímur Dúi sem hefur fengið
góð viðbrögð við myndbrotinu, sem er frá
Akranesi. „Það eru allir spenntir að sjá
þetta. Eflaust á einhverjum eftir að
bregða en það þarf enginn að hafa
áhyggjur. Það kemur enginn illa út úr
þessu.“
Morgunblaðið/Kristinn
Viðar H. Gíslason tónlistarmaður
og Ólafur Jónsson arkitektanemi
voru ráðnir sem leikarar.
Steingrímur Dúi Másson við
gamla rúntinn í Austurstræti.
Tökuliðið heimsótti tíu
staði víðsvegar um landið.
„Hvað er þá sjálft athæfið rúnturinn? Það er
félagsleg (stundum jafnvel andfélagsleg) hegðun
ungs fólks á aldrinum 15 til 30 ára aldurs. Fólk
á í samskiptum aðallega á föstudags- og laugar-
dagskvöldum og bíllinn er sameiningartáknið.
Þetta er hátíð þar sem hversdagsleikinn er
að baki og vissum hömlum er lyft. Neysla
áfengis er helsta leiðin til að komast í vímu en
auðvitað eru fleiri vímugjafar sem minna ber á.
Vinahópar hittast og sumir detta í það, ástin
blómstrar, það er hlegið og grínast og stund-
um rifist og slegist. Fyrir ungt fólk sem býr enn
í foreldrahúsum er bíllinn notaður sem rými til
að djamma og skemmta sér, bíllinn er athvarf.
Hann er einnig tákn fyrir sjálfstæði og sjálf-
ræði. Bílinn verður tæki til sjálfstjáningar, sú
tónlist sem maður vill tengja sig við er spiluð í
botni, strákar og stelpur bera saman farartæki
sín og þeir allra hörðustu fara í spyrnukeppni.
Um leið er þetta endurtekning, ákveðin leið,
oft hringur, er farin og hver bíll er lítið sam-
félag. Þessi samfélög stöðva stundum hlið við
hlið og eiga í samskiptum, fólk skiptir um bíla
og svo er oft gangandi rúntur á rúntleiðinni. Í
minni plássum eru það yfirleitt ein til tvær
sjoppur sem eru miðstöðvarnar þar sem fólk
fer út úr bílunum og talar saman, skiptist á
sjússum og sígarettum o.s.frv.
Á meðan þetta athæfi er í gangi koma yfir-
leitt fram upplýsingar um hvar sé partí eða
hvaða skemmtistaður sé „heitur“ það og það
kvöldið.
Það getur verið áhugavert að kynnast tón-
listinni sem er hlustað á, hvaða fatnaður er í
tísku, hvaða talsmáti og viðhorf eru samþykkt
og hvernig framkoma er ásættanleg. Einnig
hvernig fólk hópar sig saman eftir tónlistar-
smekk og viðhorfum; þessir hlustuðu á Jenni-
fer Lopez og Britney Spears og klæddu sig eft-
ir ákveðnu samþykki þess hóps, aðrir hlustuðu
á Red Hot Chili Peppers og hegðuðu sér og
klæddust samkvæmt því.
Rúnturinn er mikilvægt félagslegt fyrirbæri
úti á landi.
(Ath. að þetta er samkvæmt heimildar-
vinnslu frá árinu 1999). Því minna sem sam-
félagið er því mikilvægari er hann.
Gott dæmi um það var rúnturinn á Hólma-
vík, þrátt fyrir að það væru aðeins þrír bílar,
var rúnturinn þar mikilvægur fyrir þau örfáu
ungmenni sem bjuggu þar. Af þeim tíu stöðum
þar sem við fórum á rúntinn sumarið 1999 var
Reykjavík eini staðurinn þar sem þessi menn-
ing virðist vera liðin undir lok. Í það minnsta
er hún vart greinanleg. Akranes, Akureyri,
Blönduós, Egilsstaðir, Hólmavík, Höfn, Ísa-
fjörður, Keflavík og Vestmannaeyjar bjuggu yfir
öflugri rúntmenningu þar sem kraftmikil tján-
ing og samskipti áttu sér stað á rúntinum. Það
sem okkur datt helst í hug að væri ástæða
endaloka rúntsins í Reykjavík voru allir
skemmtistaðirnir (pöbbar og næturklúbbar) í
miðbæ borgarinnar. Umferð fólks inn og út af
þessum stöðum „mengi“ rúntinn og hann sé
ekki lengur sýnilegur.“
Úr meistararitgerð Steingríms Dúa í menn-
ingarstjórnun sem hægt er að skoða á Skemm-
unni, linkur: hdl.handle.net/1946/14021.
Hvað er rúnturinn?
* Að mörgu leyti er þetta frekar ljótmenning, sjoppumenning
með majónessamlokum
og áfengisneyslu, en
svo er eitthvað mjög
fallegt við hana líka,
eitthvað séríslenskt.