Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.03.2015, Blaðsíða 48

Þ
að er merkileg upplifun að koma
úr snjónum, sem kyngir niður,
inn í gróðrarstöðina Lambhaga í
Reykjavík. Það er ekki bara
hlýtt og notalegt þar inni heldur
blasa fagurgrænar salatbreiðurnar við. Nán-
ast eins langt og augað eygir. Það er engu
líkara en maður hafi flust milli árstíða. Og
hoppað eins og Skarphéðinn Njálsson yfir
vorið.
Snaggaralegur maður tekur á móti sendi-
nefnd Sunnudagsblaðs Morgunblaðsins, glað-
legur og augljóslega svolítið ör. Ekki kemur
á óvart að hann sé ávallt fyrstur inn á
morgnana og síðastur út á kvöldin.
„Er ég tilbúinn í viðtal? Hvað haldið þið?
Ég er búinn að skipta um skyrtu,“ segir
maðurinn og kynnir sig: Hafberg Þórisson,
eigandi Lambhaga. Það er ekkert annað.
Hafberg viðurkennir raunar að skyrtuskiptin
hafi verið óhjákvæmileg í mannúðarskyni,
hann hafi svitnað svo mikið í ræktinni um
morguninn.
Ertu duglegur þar?
„Nei, þetta er þriðja vikan mín.“
Eftir hlé?
„Nei, á ævinni.“
Einmitt það.
Framleiðslan tvöfaldast
Hafberg stofnaði Lambhaga gróðrarstöð árið
1979 og er fyrirtækið stærsti framleiðandi
og seljandi á fersku salati og kryddjurtum á
landinu. Lambhagi er í sókn og hafa húsa-
kynni stöðvarinnar stækkað mikið undan-
farna mánuði, nema nú 1,3 hekturum. Verið
er að taka hátæknilegar nýbyggingar í notk-
un og verður því verki lokið í vor. Mun
þetta hafa mikla framleiðsluaukningu í för
með sér. Í fyrra framleiddi Lambhagi 225
tonn af salati, í ár verður framleiðslan tæp
400 tonn og á næsta ári tæp 500 tonn. Það
er meira en helmingsaukning á tveimur ár-
um.
Lambhagi er lögbýli innan borgarmarka
Reykjavíkur og því einn af fáum bóndabæj-
um höfuðborgarsvæðisins. Lambhagi hefur
allt frá upphafi séð borgarbúum fyrir fersk-
asta salati sem völ er á. Daglega líða ein-
ungis þrjár klukkustundir frá því að salat er
skorið í gróðurreitum Lambhaga, þar til var-
an er komin í hillur verslana. „Þessi nálægð
er einstök og tryggir Lambhagasalati al-
gjöra sérstöðu hvað varðar ferskleika,“ segir
á heimasíðu fyrirtækisins.
Spurður um upphafið kveðst Hafberg allt-
af hafa verið ræktunarstrákur í æsku. Það
hafi hann frá móður sinni sem ræktaði salat
í túninu heima af mikilli kúnst. „Ég hef allt-
af unnað náttúrunni og þegar ég fór fjórtán
ára gamall í sveit á Laufskálum í Borg-
arfirði réðust örlög mín. Eftir það vissi ég
að ég ætlaði að verða garðyrkjumaður,“ seg-
ir hann. „Ég elska salat- og grænmet-
ismenninguna.“
Fékk bara úfinn sjó
Sextán ára gamall hélt Hafberg til Noregs
að læra garðyrkju og var þar meira og
minna næstu sex árin. „Ég lenti á mjög
góðu fólki, sem rekur býli og gróðrarstöð, og
hef verið í góðu sambandi við það allar göt-
ur síðan. Gamli maðurinn hringir í mig um
hverja helgi og nuddar í mér að taka við
rekstrinum. Það verður ekki, ég hef í nógu
að snúast hér heima.“
Á Noregsárunum skrapp Hafberg heim,
dvaldi tvo vetur og var til sjós. Ekki kom þó
til álita að gefa garðyrkjuna upp á bátinn.
„Uss, ég fékk ekkert nema úfinn sjó og
gerði lítið annað en að æla þessa tvo vetur.
Lét það gott heita af sjómennsku.“
Hafberg vann um tíma við að selja potta-
plöntur í Noregi en kom síðan alkominn
heim og hóf að leita að landi undir gróðr-
arstöð í Reykjavík. „Það gekk hægt og eng-
inn virtist hafa trú á bröltinu í þessum unga
manni. Á endanum gafst ég upp og var kom-
inn í samband við menn í Svíþjóð sem gátu
útvegað mér vinnu í Afríku,“ segir hann.
Þá hringdi síminn. Það var Albert Guð-
mundsson, þáverandi borgarfulltrúi. Hafberg
þekkti Albert ekki neitt en grunar að ein-
hver hafi verið búinn að „pota“ í hann. „Ég
held að það hafi verið mamma en hún vildi
aldrei kannast við það.“
Fundu ekki bílinn hans Alberts
Albert boðaði Hafberg á sinn fund 1. des-
ember 1976. Hann man það eins og gerst
hefði í gær. „Þetta var ógleymanlegur
fundur. Við byrjuðum á því að ganga okkur
þrotlausa um allan bæ til að leita að bílnum
hans Alberts en fundum hann ekki. Við
komuna á skrifstofuna byrjaði Albert að
messa yfir mér og útgangspunkturinn var
þessi: Ég yrði að fá mér land. Ég svaraði
því til að það væri of seint, ég væri á leið
til Afríku að leita mér að vinnu. Þá sagði
Albert setningu sem ég mun aldrei gleyma:
„Hafberg, hver á að hugsa um okkur þegar
við verðum gömul ef ekki unga kyn-
slóðin?““
Hafberg segir Albert hafa verið mjög
fylginn sér og heitið að koma því í gegn að
hann yrði kominn með loforð fyrir landi áð-
ur en vélin færi til Afríku 6. janúar 1977.
Við það stóð Albert bréflega – fyrir jól. Haf-
berg varð því um kyrrt.
„Það var fróðlegt að kynnast Alberti og
vinnubrögðum hans. Hann vildi öllum vel og
hafði trú á fólki – óháð pólitík. Við vorum
ekki flokksbræður,“ segir Hafberg.
Enda þótt loforðið væri í letur bundið lá
ekki fyrir hvar landið ætti að vera. Albert
bjó þannig um hnúta að Hafberg myndi
sjálfur finna út úr því í samráði við þróunar-
stofnun Reykjavíkurborgar. „Mér var ynd-
islega vel tekið þar og allt virtist opið, jafn-
vel að ég fengi land á Arnarhóli.“
Hann hlær.
Var bara mýrardrulla
Til að byrja með hafði Hafberg augastað á
melunum fyrir ofan Keldur en það gekk
ekki, þar sem þeir voru of nálægt rannsókn-
arstofu. Þetta tvennt þótti ekki fara saman.
Hafberg var kominn með flugmannspróf á
þessum tíma og nýtti sér það til að skoða
landsvæði úr lofti. Flaug lágflug með leyfi
flugumferðarstjórnar, upp Elliðaárdalinn, yf-
ir Rauðhóla og víðar. Þannig kom hann auga
á land Lambhaga og heillaðist af því. Þar
hafði forðum staðið býli en það fór í eyði
fyrir seinna stríð. „Þetta var bara mýr-
ardrulla en ég sá strax möguleikana. Trausti
Jónsson, skipulagsfræðingur hjá borginni,
sem hjálpaði mér mikið, var svolítið efins en
þegar hann sá að ég var viss í minni sök var
gengið til samninga.“
Hafberg beið ekki boðanna. Bjó til veg,
keypti sér íbúðarhús og setti niður. Og var
snöggur að því, sex vikum eftir að fram-
kvæmdir hófust var hann fluttur inn. Þetta
var sumarið 1979 og sama ár var gróðrar-
stöðin opnuð.
Lambhagi byrjaði í útiræktun á ýmsum
káltegundum; hvítkáli, blómkáli og nokkrum
nýjum tegundum, þeirra á meðal kínakáli,
sem ekki hafði verið ræktað hér á landi í
annan tíma, og „skelfilega ljótu káli sem
Fæddur með
græna fingur
ÞAÐ ÁTTI ALLTAF FYRIR HAFBERG ÞÓRISSYNI AÐ LIGGJA AÐ VERÐA GARÐYRKJUMAÐUR.
MINNSTU MUNAÐI ÞÓ AÐ HANN ENDAÐI Í AFRÍKU EN EKKI LAMBHAGA VEGNA TÓMLÆTIS
ÍSLENDINGA ÞEGAR HANN SNERI HEIM ÚR NÁMI. ALLT FÓR ÞÓ VEL Á ENDANUM, ÞÖKK SÉ
ALBERTI GUÐMUNDSSYNI, OG LAMBHAGI GRÓÐRARSTÖÐ ER ENN Í ÖRUM VEXTI 36 ÁRUM SÍÐAR.
STEFNT ER AÐ ÞVÍ AÐ FRAMLEIÐSLAN VERÐI TVÖFALT MEIRI Á NÆSTA ÁRI EN HÚN VAR Í FYRRA.
Myndir: Árni Sæberg saeberg@mbl.is
Texti: Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Ársæll Þór Kristjánsson, starfsmaður
Lambhaga, fer yfir sáningu.
* Ég hef alltaf unnaðnáttúrunni og þeg-ar ég fór fjórtán ára
gamall í sveit á Lauf-
skálum í Borgarfirði réð-
ust örlög mín. Eftir það
vissi ég að ég ætlaði að
verða garðyrkjumaður.

Viðtal
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22.3. 2015