Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.05.2015, Qupperneq 50

50 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.5. 2015
Þ
ú getur ímyndað þér að þú sért í
grunnskóla að setja saman lið í
leikfimi, þetta er pínu þannig,
nema hérna ertu að tína saman
eins gott lið og þú getur héðan
og þaðan úr kvikmyndageiranum.“ Þannig
lýsir Grímar Jónsson hlutverki kvikmynda-
framleiðandans í spjalli við Sunnudagsblaðið.
„Mínir hæfileikar snúa ekki endilega að því
að búa til góða sögu eða sannfærandi per-
sónur, en ég er góður í að finna rétt lið og
leiða saman alla þessa snillinga til að búa til
kvikmynd.“
Myndin Hrútar, sem var heimsfrumsýnd
á Cannes-kvikmyndahátíð-
inni á dögunum, er annað
tveggja fyrstu framleiðslu-
verkefna Netop Films, fyr-
irtækis Grímars. Hann
hætti í vinnu sinni hjá Nor-
ræna kvikmynda- og sjón-
varpssjóðnum, sem honum
var boðið fyrstum Íslend-
inga, til að koma fyrirtæk-
inu í gang. „Auðvitað er
mikil áhætta fólgin í þessari
ákvörðun. Ég var að gefa
upp á bátinn góða vinnu og
fjárhagslegt öryggi til að
draga eigið fyrirtæki upp úr skúffunni, en
draumurinn er að framleiða myndir og ég
elti hann. Í rauninni er hann að vissu leyti
búinn að vera að rætast hérna í Cannes.“
Köllunin að framleiða kvikmyndir
Grímar nefnir að í lista yfir aðstandendur
og leikara myndarinnar Hrúta komi fyrir
hundruð nafna. „Þetta byrjar allt einn dag-
inn þegar ég fæ símtal frá Grími Hákonar-
syni. Hann var búinn að vera að skrifa
handritið í tvö ár og sagðist vera að leita að
framleiðenda. Ég les handritið og finnst það
magnað, og þannig fór boltinn að rúlla. Eitt
af því fallega við þennan geira er að oft og
iðulega eignast maður vini á leiðinni. Við
Grímur vissum kannski hvor af öðrum þar
áður en urðum virkilega góðir vinir í gegn-
um vinnuna við Hrúta.“
Grímar segir að einn áhugaverðasti hluti
kvikmyndaferlisins sé þróunarvinnan sem á
sér stað fyrir tökur. „Það eru mörg stig og
ferli fólgin í því að framleiða kvikmynd. Það
átta sig ekki allir á því að það tekur að
meðaltali þrjú til fjögur ár, að öllu með-
töldu. Mér finnst skemmtilegast að vinna
þróunarvinnuna sem á sér stað fyrir tökur.
Að nostra við handritið og setja saman rétt
lið. Þar liggur mín köllun.“
Þó séu fleiri hlutar ferlisins skemmtilegir.
„Það er líka lúmskt gaman að fjármögn-
unarferlinu og að hanga aðeins yfir excel-
skjölunum,“ bætir Grímar við.
Erfitt að halda gleðinni leyndri
Grímar segir það hafa verið tilfinninga-
þrungna stund þegar þeir Grímur fréttu að
myndin hefði verið valin í flokkinn „Un
Certain Regard“ á Cannes-hátíðinni.
„Við Grímur fórum saman til Kaup-
mannahafnar til að litgreina myndina 28.
mars síðastliðinn. Mánudaginn 29. mars
vaknaði ég frekar þreyttur og mitt fyrsta
verk eins og oftast var að
athuga tölvupóstinn. Þá sá
ég póst frá Christian Jean,
einum af yfirmönnum
Cannes, um að myndin
hefði verið valin í Official
Selection, Un Certain Reg-
ard, og að þeim þætti
myndin æðisleg og hlökk-
uðu til að fá okkur!
Ég réð ekkert við tilfinn-
ingarnar; gleðitárin spruttu
fram og ég hringdi í Grím
sem bjó á hóteli skammt
frá. Ég hélt andliti í smá-
stund og sagði honum að við hefðum verið
að fá ömurlegar fréttir og hann ætti að at-
huga tölvupóstinn sinn og skellti á. Fjórum
mínútum síðar hringdi hann öskrandi eitt-
hvert bull í gleði-geðshræringu. Þetta var
góður dagur.
Það erfiða var að það kom einnig fram í
póstinum frá Christian að við yrðum að
halda þessu algjörlega leyndu fram að
blaðamannafundi í París sextánda apríl.“
Dæmi þekkist um að myndir hafi verið af-
boðaðar þegar aðstandendur þeirra gátu
ekki þagað yfir leyndarmálinu. „Það var
ansi erfitt og skrítið að þurfa að halda
þessu leyndu í tæpar þrjár vikur.“
Íslandsfrumsýning
fyrir Bárðdælinga
Grímar segir að eftir tveggja ára kynning-
arstarf á myndinni víðsvegar um heiminn
séu góðar móttökur á henni gríðarlega vel-
komnar. „Ég er búinn að vera í sirka tvö ár
að kynna myndina, bæði heima og erlendis,
þannig að margir vissu af henni í brans-
anum áður en hún var frumsýnd. Á mörgum
hátíðum gefst manni tækifæri til að sýna
brot úr verki í vinnslu.“
Myndin var heimsfrumsýnd í heild sinni á
Cannes. Hins vegar verður Íslandsfrumsýn-
ing á mánudaginn næstkomandi sérstaklega
fyrir Bárðdælinga og aðra í Suður-
Þingeyjarsýslu sem aðstoðuðu við tökur.
„Íslandsfrumsýning verður á Laugum fyrir
Bárðdælinga og allt frábæra fólkið sem
hjálpaði okkur meðan á tökum stóð.“
Hérlend fjölmiðlafrumsýning myndarinnar
verður á þriðjudaginn, hátíðarfrumsýning í
Háskólabíói á miðvikudaginn og myndin
komin í almennar sýningar á fimmtudaginn.
„Við hlökkum hrikalega til að koma heim
og fara með myndina beint í bíó.“
Guðfeður í íslenska bransanum
„Nú eru liðin svona tólf ár síðan ég fór að
vinna að því að láta þetta rætast,“ segir
Grímar.
„Ég held að þessi löngun hafi komið á
menntaskólaárunum. Mig langaði til að
vinna við að framleiða kvikmyndir en vissi
varla hvað það fól í sér eða hvernig best
væri að komast í þá vinnu. Ég fór að læra
viðskiptafræði og þaðan í þverfaglegt tungu-
mála-, viðskiptafræði- og menningarnám í
Danmörku. Ég kláraði það reyndar ekki
heldur fór að vinna. Ég vann meðal annars
við kennslu hjá Nýja tölvu- og viðskiptaskól-
anum, sem var rosalega gefandi.“
Samhliða kennslunni fór Grímar að prufa
sig áfram í kvikmyndagerð. „Þá var ég að
vinna heimildarmynd og stuttmynd og prufa
mig áfram í þessu, eins og gengur og gerist.
Fljótlega kynntist ég Þóri Snæ og Skúla hjá
Zik Zak kvikmyndum, sem hafa náttúrlega
gert fullt af myndum. Það má segja að þeir
séu tveir af mínum helstu guðfeðrum í þess-
um bransa. Ég framleiddi með þeim margar
myndir, meðal annars kvikmyndina Brim,
sem var fyrsta myndin sem ég framleiddi í
fullri lengd.“
Eins og lítil fjölskylda
Grímar segir fólk í íslenska kvikmyndageir-
anum um margt líkjast einni fjölskyldu.
„Fólk í íslenskri kvikmyndagerð og íslenskir
kvikmyndaframleiðendur eru allir góðir vin-
ir. Það er mikið af frábæru fólki og þetta
verður svolítið eins og lítil fjölskylda. Marg-
ar góðar manneskjur verða okkur eins kon-
ar guðfeður. Friðrik Þór er til dæmis með
alveg risastórt hjarta og Kjartan Kjart-
ansson hljóðmaður og fleiri góðir menn og
konur sem ég kynntist á mínum upphafs-
árum. Þetta er mjög skemmtilegur geiri að
vinna í.
Það var svolítið skondið þegar þetta barst
í tal þar sem ég sat í hádegismat með fram-
leiðenda frá Kólumbíu. Ég var að lýsa mín-
um raunveruleika, frá tæplega 350 þúsund
manna landi, fyrir manni frá 50 milljón
manna landi. Okkur fannst skemmtilegt að
pæla í þessu saman.“
Kominn hinum megin við borðið
Eftir fimm ára starf hjá Zik Zak kvikmynd-
um bauðst Grímari starf hjá Norræna kvik-
mynda- og sjónvarpssjóðnum.
„Þar var ég kominn hinum megin við
borðið, ef svo má segja. Ég var að lesa
handrit frá hinum og þessum og fara yfir
kostnaðaráætlanir og leggja mat á verkefni
og hvort ætti að styrkja tiltekin verkefni.
Það var langbesta vinna sem ég hef á æv-
inni haft. Ég fékk að ferðast um heiminn og
fara á kvikmyndahátíðir og allt mögulegt.
Maður var líka ekki óvinsæll þegar maður
sagði „já“ við umsóknum um styrkveitingu.
Ég var byrjaður að gefa pening en ekki
biðja um pening, sem var frábært.
Það var náttúrlega mikill heiður að fá að
vera fyrsti Íslendingurinn sem vinnur
þarna.“
Stoltur af báðum verkefnum
„Ég var nýkominn til Íslands og var í fæð-
ingarorlofi þegar Grímur hafði samband við
mig í leit að framleiðenda,“ segir Grímar.
„Síðan þá hefur átt sér stað mögnuð
vinna í kringum Hrúta og ég hef farið af
stað með nýtt fyrirtæki.“
Grímar segist lengi hafa átt fyrirtækið,
sem hann fékk að gjöf frá föður sínum, en
hann gaf því nýtt nafn og kom því á blúss-
Yfirgaf öryggið til
að elta drauminn
GRÍMAR JÓNSSON, FRAMLEIÐANDI MYNDARINNAR HRÚTA, SEM HLOTIÐ HEFUR EINRÓMA LOF GAGNRÝNENDA
Á CANNES-KVIKMYNDAHÁTÍÐINNI HEIMSFRÆGU, SEGIR LANGÞRÁÐAN DRAUM VERA AÐ RÆTAST. HANN GAF
STARF HJÁ NORRÆNA KVIKMYNDA- OG SJÓNVARPSSJÓÐNUM UPP Á BÁTINN TIL AÐ KOMA EIGIN FRAMLEIÐSLU-
FYRIRTÆKI Á SIGLINGU, EN HANN VAR FYRSTI ÍSLENDINGURINN SEM VANN HJÁ SJÓÐNUM.
Matthías Tryggvi Haraldsson mth@mbl.is
* Ekki átta sigallir á því aðþað tekur að með-
altali fimm ár að
framleiða kvik-
mynd. Oft og iðu-
lega eignast mað-
ur vini á leiðinni.
Viðtal