Morgunblaðið - Sunnudagur - 31.05.2015, Blaðsíða 38

38 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31.5. 2015
Græjur og tækni
Hundruð Black Cab-leigubílstjóra stöðvuðu
umferð við þinghúsið í London í vikunni til
þess að mótmæla því að ekkert hafi verið gert
til að hindra framgang leigubílaþjónusta á borð
við Uber, sem gera viðskiptavinum kleift að
panta sér ódýrt far í gegnum smáforrit.
Uber mótmælt í London
S
tór hluti unglinga á Vest-
urlöndum gengur með sinn
eigin farsíma í vasanum og
talið er að rúmlega helm-
ingur þeirra sé snjallsímar. Þessir
símar hafa því aðgang að internet-
inu og eru búnir myndavélum,
tölvuleikjum, samskiptamiðla-
forritum og fleiru. Þetta mikla að-
gengi veldur ýmsum foreldrum
áhyggjum, og þessar áhyggjur hafa
getið af sér hin ýmsu forrit sem
gera foreldrum kleift að njósna um
sín eigin börn. Þetta eru svokölluð
foreldraöpp og fyrir atbeina þeirra
geta foreldrar fylgst með athæfi
barna sinna á internetinu.
Eitt þessara forrita kallast Teen-
Safe og vísar nafngiftin til öryggis-
tilfinningar sem foreldrar vilja upp-
lifa gagnvart afkvæmum sínum.
Það liggur hins vegar í augum uppi
að notkun slíkra forrita, ekki síst
án vitneskju barnsins, vekur ýmsar
siðferðis- og uppeldisspurningar.
Fyrirtækið að baki TeenSafe hvet-
ur foreldra til þess að tilkynna
börnum sínum um að þeir ætli sér
að hafa auga með stafrænu lífi
þeirra á netinu í ljósi þess að hægt
sé að nýta sér þjónustu þess í leyni.
Mögulegt er til að mynda að fylgj-
ast með því hvað krakkarnir setja
inn á samskiptamiðla, og einnig
skilaboðum – jafnvel þeim sem þeg-
ar hefur verið eytt – sem send hafa
verið í gegnum vinsæl forrit á borð
við WhatsApp og Snapchat.
„Það er algjörlega löglegt fyrir
foreldri að gera þetta í leyni,“ segir
framkvæmdastjóri TeenSafe, Raw-
don Messenger, í samtali við BBC.
„Hið raunverulega álitamál er
hvort það sé réttlætanlegt að hafa
slíkt eftirlit með barninu sínu.
Þetta er siðferðisspurning sem
hverju foreldri ber að svara gagn-
vart sjálfu sér. Við trúum því að
þegar kemur að því að vernda börn
gegn þeim hættum sem geta leynst
á netinu, þá trompi verndunarsjón-
armið þá friðhelgi einkalífs sem í
húfi er.“
Hr. Messenger segir jafnframt
að hann telji að um helmingur
þeirra fjölskyldna sem styðjist við
þjónustu TeenSafe noti hana í því
skyni að njósna um börnin sín.
TeenSafe er enn sem komið er að-
eins í boði í Bandaríkjunum, Kan-
ada, Ástralíu og Nýja-Sjálandi, en
fyrirtækið ætlar sér að færa út kví-
arnar til Evrópu í náinni framtíð.
Frá því að forritið var sett á laggir
árið 2011 hafa um 800.000 manns
skráð sig í þjónustuna.
Tilkynningar um ökuhraða
Fleiri forrit af svipuðum toga hafa
jafnframt smám saman skotið upp
kollinum að undanförnu og mörg
þeirra bjóða upp á frumlegri mögu-
leika en aðeins að fylgjast með
skrifum og ljósmyndum unglinga á
netinu. Til dæmis er hægt að sækja
sér smáforrit sem fylgist með því
hversu hratt ökumaður keyrir eða
hversu hratt farþegi í ökutæki
ferðast. Tilgangurinn er að sjálf-
sögðu sá að veita foreldrum tilfinn-
ingu fyrir því hvort ökutækjum
sem börn þeirra ferðast í sé ekið á
tilhlýðilegum hraða. Forritið kallast
MamaBear og talsmenn þess segja
að markmiðið sé að tengja saman
heilu fjölskyldurnar. Það sendir
jafnframt út tilkynningar þegar
einhver ekur of hratt eða hættir
sér út fyrir fyrirfram ákveðið
svæði. Það er hins vegar ekki hægt
að nota í leyni.
„Tækni getur verið þín hægri
hönd og veitt þér þær upplýsingar
sem þú þarft til þess að eiga í heil-
brigðum samskiptum við barnið
þitt,“ segir Robyn Spoto, fram-
kvæmdastjóri MamaBear. Hún
bætir jafnframt við að mörgum
finnist þægilegt og hughreystandi
að fá reglulega tilkynningar um
hvar börn þeirra eru niðurkomin.
Hún viðurkennir ennfremur að hún
noti forritið sjálf til þess að fylgjast
bæði með 10 ára syni sínum sem og
eigin foreldrum. Aðspurð hvað for-
eldrum hennar finnist um það að
þeirra eigin dóttir fái sérstakar til-
kynningar um hvar þau eru og þá
ekki síst ef þau hætta sér yfir
hraðamörk á vegum úti, segir hún
að þau gömlu séu einfaldlega vön
slíku eftirliti. „Það er ekki eins og
ætlunin sé sérstaklega að laumupo-
kast og njósna um þau. Það er hins
vegar ágætt að hugsa til þess að
þau hafi komist heilu og höldnu
heim og svo framvegis.“
Unglingar eru alla jafna töluvert
betri í að kynna sér og ná tökum á
nýjustu tækni en foreldrar þeirra,
og þess vegna getur slík tækni
framkallað eltingarleik þar sem
yngri kynslóðin reynir að hrista af
sér eftirförina. En smáforritin eru
að sjálfsögðu búin undir þessar að-
stæður og bjóða upp á þann mögu-
leika að gera símann óvirkan nema
til þess að hringja í mömmu eða
pabba.
Ljóst er að hér er um að ræða
þróun og möguleika sem getur haft
vítðtækar afleiðingar enda ljóst að
ýmsir aðrir en foreldrar gætu
hugsað sér að nýta sér smáforrit
sem gerir kleift að fylgjast með
öðrum án vitneskju þeirra. Nýlega
var til að mynda maður í Banda-
ríkjunum handtekinn fyrir að
hanna forrit sem var fært um að
taka afrit af tölvupóstum og hljóð-
rita símtöl annarra án þess að þeir
hefðu minnstu hugmynd um það.
Njósnað
um börnin
NÝ FORRIT GERA FORELDRUM KLEIFT AÐ FYLGJAST
MEÐ HEGÐUN AFKVÆMA SINNA Á NETINU. ÞAU
VEKJA MARGVÍSLEGAR SPURNINGAR UM HVERNIG
FORELDRUM BER AÐ HAGA EFTIRLITI SÍNU.
Halldór A. Ásgeirsson haa@mbl.is
Er siðferðilega réttlæt-
anlegt að hafa eftirlit
með börnum sínum
með aðstoð tækninnar?
Getty Images/iStockphoto
TeenSafe gerir foreldrum kleift að beinlínis njósna um börnin sín á afar
aðgengilegan og þægilegan hátt.
Jony, eða Sir Jonathan Paul Ive eins og
hann heitir fullu nafni, var áður einn af
æðstu stjórnendum hönnunardeildar
Apple, sem er verðmætasta fyrirtæki
heims, og hann er nafntogaður í ljósi þess
að hann átti ríkan þátt í hönnun margra
af vinsælustu tækjum fyrirtækisins. Hann
var jafnframt aðlaður árið 2012 fyrir
framlag sitt til hönnunar á heimsvísu.
Í innanhússskilaboðum frá Apple skrif-
aði Tim Cook, forstjóri fyrirtækisins, að
Ive muni nú ekki aðeins fást við að hanna
frægustu tæki fyrirtækisins, heldur hafa
yfirumsjón með hönnun nýrra búða og einnig höfuðstöðva
fyrirtækisins. Þá mun Ive jafnframt hafa afskipti af því
hvernig húsgögn eru til staðar í höfuðstöðvum Apple.
Verið er að byggja nýjar höfuðstöðvar Apple í Kaliforn-
íuríki og ganga þær undir nafninu „Geimstöðin“ í ljósi
þess að þær verða hringlaga. Þær munu
jafnframt hýsa um 12.000 starfsmenn.
„Jony er einn hæfileikaríkasti og
þekktasti hönnuður sinnar kynslóðar og
hann hefur komið að um 5.000 hönn-
unum, sem er ótrúleg tala,“ sagði Cook í
bréfi sínu til starfsmanna Apple. Ive
kom meðal annars að hönnun iPod, iP-
hone, iPad og nýjustu afurðar fyrirtæk-
isins, Apple Watch. Þá birtust fyrr á
þessu ári fregnir þess efnis að fyrirtækið
ætlaði sér að framleiða bíl og að Ive
myndi hafa umsjón með hönnun hans.
Tveir starfsmenn munu taka við fyrra starfi Ive og heyra
beint undir hann. Nafn Ive kom fyrst fram á sjónarsviðið
þegar fram kom í dómskjölum málaferla milli Apple og
Samsung að hann væri lykilmaður í hönnun helstu tækja
Apple.
Apple veitir þekktum
hönnuði stöðuhækkun
APPLE HEFUR NÚ VEITT BRESKA HÖNNUÐINUM JONY IVE STÖÐUHÆKKUN OG
MUN HANN Í JÚLÍ TAKA VIÐ STÖÐU YFIRHÖNNUÐAR FYRIRTÆKISINS.
Ive á heiðurinn af útliti helstu flagg-
skipa Apple.
Google Translate verður að telj-
ast meðal áhrifameiri smáforrita
á markaðnum. Vefsíðan er auð-
vitað vel þekkt en þar er hægt að
þýða ýmis orð og texta milli
fjölda tungumála. Þýðing-
artæknin verður betri dag frá
degi enda lærir vélin af þeim not-
endum sem henni beita. Google
Translate hefur lengi verið legið
á hálsi fyrir að ráða ekki við ein-
földustu setningar en stað-
reyndin er sú að þjónustan er
glettilega góð og verður líkt og
áður segir sífellt betri. Smáfor-
ritið ætti að vera staðalbúnaður á
ferðalögum á framandi stöðum,
enda býður það upp á ýmsa kosti
sem verða að teljast afskaplega
tilkomumiklir. Til dæmis er
hægt að beina símanum að texta
á framandi tungumáli, til dæmis
skilti eða matseðli, og orðin um-
breytast á skjánum fyrir augum
notandans í þýðingar á því
tungumáli sem valið er. Þá er
jafnframt hægt að handskrifa
framandi tákn inn í forritið sem
þýðir þau jafnóðum. Þá er auð-
vitað að lokum hægt að vélrita
inn setningar og orð á hefðbund-
inn hátt.
ENDURBÆTUR Á GOOGLE TRANSLATE
Un caffé, per favore!
Google Translate-smáforritið get-
ur verið handhægt á ferðalögum.
Morgunblaðið/Ómar