Morgunblaðið - Sunnudagur - 31.05.2015, Blaðsíða 45

vaxtabyrði var ígildi stórhækkaðra tekna án skatt-
píningar.
Auðveldaði erfiðan leik
Skuldaminnkunin varð einn af lyklum þess hve vel
tókst til, þrátt fyrir andstreymi, þegar bankakreppa í
heiminum barst hingað og fór mikinn þar sem
glannalega hafði víða verið farið hér, þótt margt hafi
verið vel falið, eins og nýleg og yfirstandandi réttar-
höld hafa dregið rækilega fram.
Sem betur fer höfðu allar meginlínur verið lagðar
um viðbrögð við bankakreppunni hér á landi áður en
„fyrsta hreina vinstristjórnin“ skall á vorið 2009. En
hún náði þó að tryggja að árangur yrði ekki jafn fljót-
virkur og lagður hafði verið grunnur að. Þau dæmi
eru þekkt. En þess utan misskildi þessi ríkisstjórn
meginhlutverk þjóðarleiðtoga við slíkar aðstæður.
Eins og Göran Persson, fyrrverandi forsætisráð-
herra Svíþjóðar, benti á lentu Svíar í ámóta hremm-
ingum upp úr 1990. Þá var lögð höfuðáhersla á að
þjappa þjóðinni saman og skapa frið á milli helstu afla
í þjóðfélaginu.
Boðberar ófriðar alls staðar
Norræna velferðarstjórnin tók ekkert mið af þessu
góða norræna fordæmi. Þeim sem þekktu til persónu-
einkenna forystumannanna, Steingríms og Jóhönnu,
þurfti ekki að koma þau ósköp á óvart. En mikil
ólukka var þetta gagnvart þjóðinni. Og hvað sem
gekk á kunnu þessi tvö aldrei að skammast sín þrátt
fyrir ríkar ástæður. Landsdómi var stefnt saman.
Það kom auðvitað til álita að gera það, eins og Rann-
sóknarnefnd Alþingis benti á. En eins og að því verki
var staðið var Landsdómur illa settur. Ekki var við
þá að sakast sem skipuðu dóminn. En því stærri var
sökin hjá ríkisstjórnarmeirihlutanum og Alþingi.
Þegar 98% þjóðarinnar höfnuðu Icesave-samningum
ríkisstjórnarinnar, þrátt fyrir hótanir hennar um að
efnahagslegt öngþveiti biði hennar auk algjörrrar
efnahagslegrar einangrunar, sat ríkisstjórnin áfram!
Ríkisstjórnin boðaði af óskiljanlegum ástæðum árás á
sjálfa stjórnarskrána sem samþykkt hafði verið af Al-
þingi á Þingvöllum, með alla þjóðina á bak við sig.
Þegar stækkaður Hæstiréttur Íslands ógilti „stjórn-
lagaráðskosninguna“ sat ríkisstjórnin ekki aðeins
sem fastast. Hún reyndi að hafa niðurstöðu réttarins
að engu! Ríkisstjórnin brúkaði mesta sundrungarefni
þjóðarinnar, aðildarumsókn að ESB, til að kljúfa
þjóðina í herðar niður þegar meiri þörf var á sam-
stöðu hennar en í annan tíma.
Sífellt var farið með hótanir gagnvart þjóðinni, eins
og í Icesave-hörmunginni og í öðrum minni málum.
Sífellt var verið að hóta því að láta fara fram mikla
rannsókn á einkavæðingu bankanna á sínum tíma. Í
hverri ritstjórnargreininni af annarri skoraði Morg-
unblaðið á ríkisstjórnina að setja slíka rannsókn í
gang sem allra fyrst, enda væru slíkar hótanir hlægi-
legar, ef þeim væri ekki fylgt eftir. Aldrei bólaði þó á
nokkurri rannsókn. Hvers vegna ekki? Aðeins ein
skýring er tiltæk. Hótunarfólkið óttaðist niðurstöð-
una. Sjálfsagt m.a. vegna þess að úttektir og rann-
sóknir, m.a. frá Ríkisendurskoðun, lágu þegar fyrir.
Loks glittir í gerningana
Nýlegar yfirlýsingar Bankasýslu ríkisins styrkja nú
mjög grunsemdir sem lengi hafa verið uppi um að
ekki hafi aðeins verið brákir í pottum þegar Stein-
grímur færði kröfuhöfum, án umræðu og án fyrir-
liggjandi lagaheimildar, tvo stærstu banka þjóð-
arinnar. Steingrímur J. hefur marglýst yfir fullu
trausti á Bankasýslunni, en fer nú undan í flæmingi
þegar ljósinu er beint að einu af hans mörgu vafa-
sömu verkum. Verkum, sem hafa það sameiginlega
einkenni að þola illa ljósið. Fróðlegt verður að fylgj-
ast með þróun þessa máls á næstu dögum og vikum.
Í því orkar flest tvímælis, svo ekki sé meira sagt:
Samráðsleysi, aðkomuleysi almennings, lögleysi
gerðarinnar, athugunarleysi á fjárhagslegum þátt-
um, þátttökuleysi Ríkisendurskoðunar, athugunar-
leysi þingsins, alþjóðlegt ráðgjafarleysi, efnahagslegt
heilsuleysi og þekkingarleysi ráðherranna tveggja
sem mesta ábyrgð báru. En í öllu þessu allsleysi
stendur eitt upp úr og heimtar athygli:
Hið fullkomna siðleysi.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
31.5. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45