Bókasafnið - 01.05.2012, Síða 43

43
bókasafnið 36. árg. 2012
mikilvægi yfirmanns vegna upplýsingaflæðis, hvatningu og
trausts og starfsmannaviðtala.
Viðmælendur telja að oftast sé upplýsingaflæði á söfn-
unum gott, sumt gleymist þó og getur þá valdið starfsmanni
óþarfa pirringi og óþægindum. Samkvæmt þeim virðast
flest söfnin vera með ákveðið ferli til að koma upplýsingum
áleiðis. Verkefni eru kynnt og ákvarðanir teknar á fundum,
fundargerð er birt á innra neti, tilkynningar eru hengdar upp
á upplýsingatöflu, styttri en áríðandi skilaboð eru send með
tölvubréfi eða upplýsingar berast á milli, svona „maður á
mann“ til dæmis í spjalli á kaffistofu. Fyrir flestar þeirra veitir
það öryggi í starfi að vita nokkurn veginn hvað er í gangi
og hvað aðrir starfsmenn eru að gera. En það er ekki bara í
höndum yfirmanns að upplýsa starfsfólk, segja þær, heldur
verður það líka að fylgjast með.
Þær vilja gjarnan fá að sýna sjálfstæði og frumkvæði, segja
að það fylgi lifandi starfi. Það er hvetjandi ef hrós vinnufélaga
fylgir í kjölfarið. Ef yfirmaður felur starfsmanni ábyrgð meta
þær það sem jákvæða traustsyfirlýsingu. Og þær eru sammála
um að það sé mikilsverð tilfinning að finna að vinnan sem þær
inna af hendi sé yfirmanni einhvers virði.
Viðmælendur eru á því að starfsmannaviðtal með yfir-
manni sé gott fyrir báða aðila. Flestir yfirmenn tryggja starfs-
mönnum sínum viðtal einu sinni á ári en þó er það ekki öruggt
á öllum söfnunum. Þær sem til þekkja eru mjög ánægðar með
að geta rætt stöðu sína og líðan í formlegu viðtali.
4. Aðrir þættir sem hafa áhrif á sálartetrið
Í þessum kafla er hugað að öðrum þáttum sem hafa áhrif
á líðan og starfsánægju. Til dæmis hvað starfsfólki finnist
skemmtilegast í starfinu og hvar launin séu á ánægjuvoginni.
Spurt var hvað starfsfólk geri til að halda léttum starfsanda
í dagsins önn og hvort samskipti og samstarf starfsmanna
safnsins við starfsmenn annarra safna hefðu áhrif á starfs-
ánægju?
Ef starfsmanni finnst starfið skemmtilegt er sennilegt
að honum líði vel í vinnunni. Þær voru sammála um að
skemmtilegasti staðurinn væri afgreiðslan. Þó að þjónusta
við viðskiptavini væri oft krefjandi væri hún jafnframt lifandi
og skemmtileg. Þessi spurning var ekki lögð formlega fyrir
alla þátttakendur en það skín í gegn að þjónustustarfið og
samskipti við viðskiptavini ásamt léttum samskiptum við
vinnufélaga geri vinnuna skemmtilega.
Þær kunna vel að meta huggulega morgunfundi og góð-
gæti með kaffinu. Það vekur notalega stemningu. Svo er
ýmislegt sem vinnufélagar gera til þess að hrista hópinn
saman og brjóta upp hversdaginn. Það er farið út að borða, í
leikhús, haldin jólagleði og farið í menningar- og vísindaferðir
en léttleiki skapast einnig vegna einhverra lítilla atburða á
safninu sem ekki er síður skemmtilegt að halda upp á.
Fjölbreytt starf þeirra virðist hafa mikil áhrif á líðan og
viðhorf þeirra til vinnunar. Þær leggja mikla áherslu á hversu
gott það sé að brjóta upp vinnudaginn með því að flytjast
á milli verkefna. Hámark virðist vera tveir til þrír tímar við
hvert verkefni. Með þessu fyrirkomulagi verða þær virkari,
ferskari, fjölhæfari og óþreyttari. Þar að auki gerir þetta þeim
auðveldara að ganga í störf vinnufélaga þegar leysa þarf
forföll. Og með þessu fyrirkomulagi eru allir að vinna með
öllum.
Þær segja endurmenntun vera hluta af starfinu og hún fari
fram á ýmsan máta. Endurmenntun segja þær styrkja sig í starfi
og hún sé í formi einstaklingsmenntunar eða sameiginlegrar
símenntunar. Þær eru greinilega mjög ánægðar með það
form símenntunar að hitta starfsfólk annarra safna. Fyrir
utan að það geti verið „hugguleg“ stund þá hittast kollegar,
spjalla saman, hlusta á erindi, liðsinna, ýta undir samstarf,
mynda tengsl, rölta um og skoða hvað gestgjafar hafa verið
að gera, fá hugmyndir og sá fræjum. Svona heimboð á milli
samstarfssafna er besta endurmenntunin, segja þær sem til
þekkja.
Þær vilja hæfilega krefjandi verkefni og gegna ábyrgðar-
hlutverki í starfi. Eins segja þær mikilvægt að dreifa ábyrgð á
milli starfsmanna. Þær segja að ef þeim sé falin ábyrgð fylgi
henni traustsyfirlýsing yfirmanns og í kjölfarið ánægja þeirra.
Jafnframt því sem þetta sé mikil hvatning gera þær sér líka
grein fyrir því að aukin ábyrgð geti valdið álagi og stressi.
Það er ekki mikið að segja um launin nema þær segja að
þau séu lág en þær eru ekki í vinnu á almenningsbókasafni
vegna launanna heldur starfsins. Bestu launin er ánægjulegt
starf, vellíðan í góðu starfsumhverfi og öryggi.
Lokaorð
Niðurstöður verkefnisins afmarkast af aðferð rannsóknarinnar.
Engu að síður gefa þær ákveðna innsýn í líðan og starfsánægju
starfsfólks bókasafna. Það er vonandi að starfsfólk bókasafna,
bókasafns- og upplýsingafræðingar og annað fagfólk er
kemur að starfsmannamálum, starfsemi og rekstri bókasafna
geti nýtt sér rannsóknina og niðurstöðurnar á leiðbeinandi
hátt við að gera gott safn betra með tilliti til líðanar starfs-
manna og þar með þjónustu safnsins. Í samanburði við þær
kenningar og erlendu rannsóknir um starfsánægju sem
fjallað er um í fræðilega hluta verkefnisins eru niðurstöður
sambærilegar og engin ástæða til annars en að huga af fullri
alvöru að öllum þeim þáttum sem varða ánægju og vellíðan
starfsmanns bókasafns.
Abstract
Job Satisfaction in Public Libraries: A qualitative research
on job satisfaction among public library employees in
the Greater Reykjavík Area
The aim of this study was to find answers to the following
questions: How do public library employees feel at work?
What are the main factors affecting their job satisfaction?
To what extent is their sense of well-being affected by their
relationship with their colleagues and supervisors? Job
satisfaction and dissatisfaction are observed in accordance
with Maslow´s Hierarchy of Needs and Herzberg‘s Two Factor