Læknablaðið - 01.11.2015, Blaðsíða 38

538 LÆKNAblaðið 2015/101
A Ð S E N T
ingimundur
Gíslason
augnlæknir
ingi_5@live.com
Glerhlaup augans (corpus vitreum) er tært
og hlaupkennt og fyllir upp í augað aftan
við augastein. Glerhlaupið liggur framan
af ævi upp að sjónhimnu og sjóntaugarósi.
Við rof á auga, til dæmis við áverka eða
skurðaðgerð, á glerhlaup það til að falla
fram út á yfirborð augnkúlunnar. Við það
getur orðið tog á sjónhimnu með ýmsum
alvarlegum afleiðingum svo sem sjón-
himnulosi. Hættan á framfalli glerhlaups
var ástæða þess að glerhlaup augans var
yfirlýst hættusvæði „ekki snerta“ þegar
augnaðgerðir voru framkvæmdar allt fram
á seinni helming síðustu aldar.
Aðgerðir á glerhlaupi eða í gegnum
glerhlaup voru mikil framfaraspor þegar
þær hófust í byrjun áttunda áratugar tutt-
ugustu aldar. Til þess að gera augnlækn-
um kleift að framkvæma slíkar aðgerðir
varð að þróa tækni þar sem hægt væri að
notast við lokað kerfi til að augnþrýsting-
ur héldist meðan á aðgerð stæði og engin
hætta væri á framhlaupi glerhlaups. Áður
en þessi tækni kom til hafði David Kasner
á Bascom Palmer-sjúkrahúsinu í Flórída
framkvæmt glerhlaupsaðgerðir á opnu
auga open sky en þær aðgerðir voru hættu-
legar og báru takmarkaðan árangur.
Tveir augnlæknar í sitt hvorri heims-
álfunni áttu stóran þátt í þróun lokaðrar
tækni við glerhlaupsaðgerðir. Þessir augn-
læknar voru Rudolf Klöti á háskólasjúkra-
húsinu í Zürich og Robert Machemer á
Bascom Palmer-sjúkrahúsinu í Flórída.
Klöti hóf þróun tækja til glerhlaupsað-
gerða í samvinnu við fyrirtækið Oertli
Instrumente AG árið 1965 en vegna anna
við stjórnsýslu á árunum 1968 til 1970 kom
hann hinu nýja tæki vitreous stripper ekki
á markað fyrr en á árinu 1971. Í fyrstu var
stuðst við einfalt innrennsli á vökva úr
flösku inn í augað, en árið 1974 var fyrsta
stjórntækið kynnt þar sem auðveldara var
að hafa stjórn á inn- og útrennsli í auganu
meðan á aðgerð stóð.
Hinum megin Atlantshafsins fram-
kvæmdi Machemer tilraunir með aðgerðir
inni í lokuðu auga. Hann notaði meðal
annars hænuegg sem tilraunamódel heima
í bílskúr. En 20. apríl 1970 gerði hann sína
fyrstu glerhlaupsaðgerð í lokuðu auga þar
sem þykkur blóðköggull var fjarlægður
með vitreous cutter innan úr auga sykur-
sýkisjúklings með góðum árangri. Sjón
batnaði frá handarhreyfingu upp í 0,5.
Haustið 1982 var Alþjóða augnlækna-
ráðstefnan haldin í San Fransisco. Nokkrir
íslenskir augnlæknar sóttu þingið, þar á
meðal Guðmundur Björnsson prófessor.
Hann heimsótti sýningarbás Oertli Instru-
mente AG og keypti þar nýjustu útgáfu af
tæki þeirra til glerhlaupsaðgerða. Hann
flutti það svo í farangri sínum heim á
augndeild St. Jósefsspítala á Landakoti.
Sama haust hófust þar aðgerðir inni í bak-
hluta auga.
Upphaf glerhlaupsaðgerða á Íslandi
Fersk blæðing inn í glerhlaup. Sjónhimnulos í bakgrunni.
13,5 MG LEVONORGESTREL
Ég hef ekki
verið á pillunni í
og samt verið yfir 99% örugg
um að verða ekki þunguð
2 ár, 3 mánuði
og 4 daga
1. Gemzell-Danielsson K, et al. Fertil steril 2012; (97): 616-622. e3.
Upplýsa ber notendur um hættu
á utanlegsfóstri og einkenni þess
Ný getnaðarvörn
Jaydess® er smálykkja sem veitir
örugga vörn gegn þungun í allt að 3 ár
Lítil og auðveld í uppsetningu1
Lítið magn hormóna og verkun að
mestu staðbundin
Rannsökuð hjá konum sem hafa fætt
barn sem og þeim sem ekki hafa fætt
barn
-Jaydess® er ekki fyrsta val fyrir
konur sem ekki hafa fætt barn,
vegna takmarkaðrar klínískrar
reynslu
L.
IS
.0
5
.2
0
14
.0
0
70
Skannaðu QR kóðann
eða farðu inn á smalykkjan.is
til að nálgast rafrænar
upplýsingar
Practical og Congress Reykjavík hafa nú sameinað
krafta sína undir merkjum CP Reykjavík. Við erum
frísklegt og skapandi þjónustufyrirtæki sem skipu-
leggur viðburði, ferðir og ráðstefnur fyrir innlenda
og erlenda viðskiptavini.
RÁÐSTEFNUR / VIÐBURÐIR / HVATAFERÐIR
Við gerum
atvinnulífið
viðburðaríkara
www.cpreykjavik.is