Dagblaðið Vísir - DV - 19.06.2009, Síða 8

Skæðir umhverfiSdónar
þeySa á torfærutækjum
föstudagur 19. júní 20098 Fréttir
„Þetta er djúpt og nýlegt sár eft-
ir jeppa sem farið hafa þarna um í
vor eða snemmsumars,“ segir Kári
Kristjánsson, landvörður í Vatna-
jökulsþjóðgarði. Hann var nýver-
ið á ferð við Laka og sá þá verksum-
merki í grennd við Galta sem sjá má á
meðfylgjandi mynd. Kári segir brögð
að því að vegfarendur á jeppum og
öðrum vélknúnum tækjum virði að
vettugi lokunarskilti sem sett eru
upp á viðkvæmum stöðum á hálend-
inu að vorlagi og snemma sumars.
Kári hefur lengi reynt að hamla gegn
hrottafenginni umgengni við landið,
meðal annars á hálendinu norðan
Vatnajökuls á árum áður.
Reykjanesfólkvangur í sárum
„Mest er um vert fyrir ríki og sveit-
arfélög að skilgreina hvað sé bíl-
slóð og hvað ekki. Þetta þarf að
vera ljóst í lögum og reglugerðum
til þess að unnt sé að sækja menn
til saka fyrir landspjöll sem hljót-
ast af akstri vélknúinna tækja utan
vega.“
Þetta er mat Óskars Sævarsson-
ar, en hann situr í stjórn Reykja-
nesfólkvangs fyrir hönd Grindvík-
inga.
Óskar og fleiri skipulögðu fund
með umhverfisráðherra á Hösk-
uldarvöllum í landi Reykjanes-
fólkvangs í upphafi síðustu viku.
Svandís Svavarsdóttir umhverfis-
ráðherra, bæjarfulltrúar, fulltrúar
Umhverfisstofnunar, lögreglu og
fleiri gátu séð með eigin augum
þau gríðarlegu spjöll sem unnin
hafa verið innan Reykjanesfólk-
vangs með akstri vélknúinna tækja
í viðkvæmu gróðurlendi.
„Þar sem við stóðum í hjarta
fólkvangsins í Sogunum sáum við
bæði afleiðingar utanvegaaksturs
í gegnum tíðina og einnig hvernig
framkvæmdir við orkuöflun hafa
leitt til þess að aðgerðir til varnar
utanvegaakstri hafa ekki náð tilætl-
uðum árangri. Fjalllendið á Trölla-
dyngjusvæði og í Sogum galopn-
aðist eftir framkvæmdir Hitaveitu
Suðurnesja og gamlir slóðar um
svæðið og yfir hálsinn að Vigdísar-
völlum opnuðust. Víða af Djúpa-
vatnsleið er farið upp í brekkur
framhjá slóðalokunum.“
Óskar bendir einnig á svæði sem
eru undir álagi utanvegaaksturs vest-
ar á Reykjanesi. „Nálægðin við þétt-
býlið er áreiðanlega höfuðástæðan
fyrir átroðningnum. Nefna má Ísólfs-
skála og Hraunsland rétt austan við
Grindavík. Svæðið við Nyrðri Sandvík
er illa leikið þar sem stórátak land-
græðslu virðist vera á góðri leið með
að renna út í sandinn.“
14 þúsund torfæru-
tæki flutt inn
Óskar hefur grennslast fyrir um inn-
flutning á torfæruvélhjólum og fjór-
hjólum síðastliðin þrjú ár. „Eftir því
sem ég kemst næst hafa verið flutt inn
um 14 þúsund slík tæki. Þessar töl-
ur hafa líka komið fram í málflutningi
landgræðslumanna og hjá Landssam-
bandi íslenskra akstursmanna. Ég fer
um 30 til 40 sinnum á ári um fólkvang-
inn og hef gert í um aldarfjórðung.
Umferð vélknúinna tækja hefur
stóraukist og jókst til muna síðastlið-
ið haust eftir að landvörðurinn lét af
störfum. Það er engu líkara en að eig-
endur þessara tækja finni friðinn til að
fara um hálendið yfir hásumarið, en
þegar það lokast á haustin komi þeir
með tækin sín og fari um nágrenni
höfuðborgarinnar og byggðarinnar á
Reykjanesi.“
Óskar telur að aðgerðir undan-
farinn áratug til að hamla gegn nátt-
úruspjöllum af völdum vélknúinna
tækja hafi ekki borið tilætlaðan ár-
angur. „Aðgerðirnar standast ekki þá
holskeflu sem við stöndum frammi
fyrir nú. Það virðist ríkja algert virð-
ingarleysi fyrir náttúru og viðkvæmu
landi og aðgerðir til að hemja umferð
eða loka slóðum eru virtar að vettugi.
Menn virðast komast upp með að fara
um þar sem hjólför er að finna.“
Vandinn er ekki aðeins í Reykja-
nesfólkvangi þótt álagið kunni að vera
mikið þar vegna nálægðar við þétt-
býlið. Hálendið norðan Vatnajök-
uls er viðkvæmt og bílar hafa valdið
skemmdum, eins og til dæmis í Grá-
gæsadal eins og meðfylgjandi myndir
bera með sér.
„Mest er um vert fyrir
ríki og sveitarfélög að
skilgreina hvað sé bíl-
slóð og hvað ekki. Þetta
þarf að vera ljóst í lög-
um og reglugerðum.“
Jóhann hauksson
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Ætla má að um 14 þúsund vélknúin torfærutæki hafi verið flutt til landsins á undanförnum þremur árum.
Þá eru jeppar, bæði breyttir og óbreyttir, ótaldir. Vaxandi álag er á gróðurþekju hálendisins og óafturkræf
spjöll eru enn unnin á viðkvæmri gróðurþekju með akstri utan vega. Enn skortir á að unnt sé að lögsækja
menn fyrir akstur utan vega sökum þess að vegslóðar eru illa skilgreindir. Brögð eru að því að ferðalangar
á hálendinu virði að vettugi lokunarskilti.
umhverfisráðherrann svandís
svavarsdóttir og fleiri skoða
umhverfisspjöll í hjarta reykjanes-
fólkvangs í síðustu viku.
Landspjöll sundurskorið land við Hamradal. Í Grágæsadal norðan Vatnajökuls Landið
jafnar sig seint og illa eftir ruddalegan akstur
utanvega.
selsvallafjall á Reykjanesi Viðkvæmt moslendi
er sundurskorið. glöggt má sjá hversu breitt sárið
er orðið eftir umferð vélknúinna ökutækja.
Við Galta sunnan Lakagíga Myndin var tekin 8. júní síðastliðinn og augljóst að
spjöllin eru nýleg.
Vegslóðar Þar sem hjólför eru, þar aka menn, segir Óskar
sævarsson sem situr í stjórn reykjanesfólkvangs.