Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.2009, Blaðsíða 17

fréttir 7. ágúst 2009 föstudagur 17
Þegar fyrirmyndarnemandinn hjá
alÞjóðagjaldeyrissjóðnum kolféll
os Aires var látin dansa diskó þegar
tangó hefði verið miklu skynsamlegri
dans.“
Áhrif kreppunnar á lánamörkuð-
um víða um heim og lækkandi verð á
landbúnaðarvörum juku enn á vanda
Argentínu sem var nú komin í djúpa
efnahagskreppu.
Menem fór frá árið 1999 og Fern-
ando de la Rúa tók við. Hann tók
við landinu í mikilli lægð sem end-
aði í hruni þremur árum síðar. Hann
treysti sér ekki til að hætta bindingu
pesóans við dollarann, sem var talið
pólitískt sjálfsmorð.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn veitti
Argentínu 14 milljarða dollara neyð-
arlán í október árið 2000 og 8 millj-
arða í viðbót ári síðar.
Máttlausar aðgerðir de la Rúa
komu ríkissjóði Argentínu ekki til
bjargar. Fjármagn hafði sogast frá
landinu með ógnarhraða og ákvað
ríkið að leggja miklar hömlur á út-
tektir af bankareikningum. Þá hófust
gríðarlega áköf mótmæli, svokölluð
cacerolazo-bylting eða búsáhalda-
bylting, þar sem borgarar börðu á
potta og pönnur í borgum landsins
sem endaði með afsögn de la Rúa í
lok desember 2001. Í kjölfarið lýsti
landið yfir mesta greiðslufalli nokk-
urs þjóðarbús í sög-
unni um áramót
2001 og 2002 þegar ljóst var að það
gæti ekki borgað af skuldum sínum.
Greiðslufallið varð á 141 milljarðs
dollara skuld. Þar af var 81 milljarð-
ur skuldir einkafyrirtækja við erlend-
ar lánastofnanir sem féllu á ríkið.
Endurreisnin hefst
Eduardo Duhalde tók við forseta-
embættinu í janúar 2002. Með fyrstu
embættisverkunum var að setja pes-
óann á flot og var bindingu hans við
dollar, sem verið hafði við lýði í nær
hálfan annan áratug, tekin úr gildi.
Pesóinn lækkaði strax gífurlega og
„Breiðgatan 9. júlí“
Í Buenos Aires.
Martín Harracá hagfræðingur:
erlendir hagsmunir
„Argentína hlýddi AGS í einu og öllu á tíunda áratugnum því sjóðurinn
var virt stofnun og okkur vantaði fjármagn. En Argentínumenn sáu
skyndilega árið 2001 að starf AGS hefði haft mjög neikvæð áhrif á
efnahaginn og að sjóðurinn hefði tekið erlenda hagsmuni fram yfir hagsmuni
Argentínumanna. Ég held að markmið AGS sé að hafa áhrif á lönd með ráðleggingum
og uppástungum með alþjóðlega stjórnmálalega hagsmuni að leiðarljósi. Í þetta
blandast svo áhrif stjórnmálaafla innanlands sem góðkenna stefnu AGS því hún festir
þau í sessi.“
Igal KejsefMan hagfræðinemi:
Valdið á sömu höndum
„Fólkið í Argentínu hrópaði „burt með þá alla!“ árið 2001. En svo virðist
sem gömlu öflin hafi þó aldrei farið frá, heldur stjórnað landinu leynt
og ljóst æ síðan. Néstor Kirchner var héraðsstjóri Santa Cruz-héraðs í
suðurhluta landsins á tímum Menems og tók virkan þátt í stjórnmálastarfi hans. Eftir
kreppuna breytti hann ímynd sinni og gerðist andstæðingur fyrrverandi bandamanna
sinna og var kosinn forseti. Þetta er eitt dæmið, að mínu mati, um lúmskar leiðir hins
aldna valdakerfis Argentínu sem alltaf heldur völdum.“
enrIque trIngado leigubílstjóri:
leysir engan Vanda
„Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn er algert stórslys og virðist ekki leysa
vandamál neins. Hann var gagnlegur í uppbyggingunni eftir seinni
heimsstyrjöldina en aldrei síðar, finnst mér. Það hefði átt að leggja sjóðinn
niður eftir stríð og koma á fót öðruvísi stofnun. AGS hefur valdið Rómönsku-Ameríku
miklu tjóni í gegnum árin, ekki aðeins í Argentínu, heldur flestum löndum álfunnar, til
dæmis í Ekvador með eftirminnilegum hætti.“
BeatrIce espInoza kennari:
ríku Verða ríkari
„Ég tók aldrei eftir mikilli fátækt í Argentínu fyrr en eftir hrunið. En mér
sýnist þeir ríku vera enn ríkari núna en áður. Þannig hefur það alltaf
verið: Þeir ríku verða ríkari með hverju árinu sem líður.“
roBerto casarIno hjúkrunarfræðingur:
Við erum Vön kreppum
„Ísland? Ég man eftir landinu frá landafræðikennslu í barnaskóla og las
einhvern tímann frétt um það í sambandi við NATO. Þið Evrópumenn
lendið núna í djúpri kreppu, sem er eitthvað nýtt fyrir ykkur. Við hér erum
hins vegar vön kreppum og efnahagshremmingum, hér voru djúpar kreppur á bæði
áttunda og níunda áratugnum og við höfum lent í alls konar erfiðleikum, sem virðast
ekki gerast í öðrum löndum. En kreppur taka samt alltaf enda.“
EnriquE dEl AcEBo iBAñEz:
Verðleikar þjóðfélags
endurmetnir
Enrique del Acebo Ibañez er argentínskur
félagsfræðingur og kennir við UBA (Háskólann
í Buenos Aires). Hann hefur nokkrum sinnum
heimsótt Ísland á undanförnum árum og
finnst ótrúlegt að sjá Ísland ganga í gegnum
jafnstórkostlegar efnahagslegar hamfarir og
Argentína árið 2001.
Ertu borgari með rætur eða aðeins
efnahagsleg eining?
Að mati Enriques getur sjálfstraust þjóðar
hrunið í kreppu líkt og gerist hjá einstaklingi í
vanda. En einstaklingurinn hefur líka sérstaka
stöðu í kreppuástandi: „Þetta eru heildaráhrif
hjá öllum sem speglast í hvernig einstaklingar skilgreina sig. Skilgreinirðu sjálfan
þig sem borgara með félagslegar og menningarlegar rætur eða aðeins sem
efnahagslega einingu? Ef um síðari skilgreininguna er að ræða er efnahagshrun-
ið auðvitað endalok, því þú hefur afsalað þér félagslegum og menningarlegum
rótum þínum. Fyrir þér ertu ekki neitt eftir að bíllinn og húsið eru tekin af þér.
Við getum þráttað um sekt hinna og þessara, AGS, spillingar, stjórnvalda - en þú
ert sjálfur sekur ef þú skilgreindir sjálfan þig á þennan nauma hátt.“
Breytir þjóð gildismati sínu eftir hörmungar á borð við efnahagshrun?
„Þjóðfélag verður að endurmeta verðleika sína sem þjóðfélag. Menningarlegar
og félagslegar rætur Íslands og hinn mikli auður þess er nokkuð sem ekki er
hægt að vega og meta á hagfræðilegum forsendum, verður ekki selt fyrir krónur
og aura. Þjóð lendir ósjálfrátt í sjálfsskoðun í efnahagskreppum. Hin fullkomna
ásýnd hlutanna hverfur allt í einu og einstaklingar sjá skyndilega betur
raunverulegu gildin í lífinu.“