Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.2010, Qupperneq 37

kom aldrei aftur. Hann kastaði sér í
Sognið og lík hans hefur aldrei fund-
ist. Hann var skipstjóri og hafði lent
í sjóskaða nokkrum mánuðum fyrr
þar sem hann bjargaði lífi skipsfélaga
síns. Við það meiddist hann og þurfti
að hætta á sjónum. Ég held að hann
hafi orðið þunglyndur upp frá því.
Áður en pabbi dó var ég haldin
mikilli sjálfseyðingarhvöt og veit að
ég væri sjálf ekki á lífi ef hann hefði
ekki dáið. Við dauða hans þurfti ég
að vera sterk fyrir aðra fjölskyldu-
meðlimi og þetta fékk mig til þess að
hætta að hugsa bara um sjálfa mig.
Ég upplifði hversu hræðileg áhrif
svona missir hefur á fólk og ég gæti
aldrei lagt það á ástvini mína. Ég
hafði ákveðið þegar ég var ung að ef
ég myndi ekki deyja áður en ég yrði
tuttugu og fimm ára myndi ég taka
málin í eigin hendur. Þetta var bara
einhver fantasía. En dauði pabba
varð til þess að ég þurfti að takast á
við persónubresti mína og það gerði
mig að betri manneskju.“
Fyrrverandi eiginmaður Birgittu
og barnsfaðir framdi sjálfsvíg þeg-
ar hann var innan við þrítugt. Þá var
Birgitta tuttugu og fimm ára. Aðspurð
um þá reynslu segir Birgitta: „Það er
alltaf erfitt að missa ástvini sína og
enn erfiðara ef þeir deyja langt fyrir
aldur fram. Sennilega er erfiðast að
höndla sjálfsvíg vegna þeirrar sekt-
arkenndar sem aðstandendur sitja
oft uppi með. Það vakna stöðugt upp
spurningar um hvort orð eða afhafn-
ir hefðu getað fyrirbyggt andlátið. Þá
eru jafnframt miklir fordómar gagn-
vart þeim sem taka sitt eigið líf og
því er mjög algengt að lítið sé talað
um andlát sem þannig ber að. En í
þögninni tekur lengri tíma að vinna
úr sorginni. Ég ákvað reyndar að fara
aðra leið þegar pabbi dó. Þegar ég
skrifaði minningargrein um hann
var ég ekkert að fela ástæðu þess að
hann dó.
Það tók sýnu lengri tíma að vinna
úr þessu vegna þess að lík hans
fannst ekki og hefur aldrei fundist. Ég
held að margir geri sér ekki grein fyr-
ir því hversu jarðarfarir, eða himnaf-
arir eins og ég kýs að kalla þær, eru
mikilvægur endapunktur og athöfn
fyrir þá sem eftir lifa. Maður gerir
sér ekki grein fyrir því fyrr en mað-
ur er sviptur því að geta rekið þenn-
an endapunkt á sögu þess sem lést,
eins og var tilfellið með dauða föður
míns. Það var ekki fyrr en fimm árum
eftir að barnsfaðir minn svipti sig lífi
sem bein hans fundust og það var
mikill léttir að fá að fylgja honum til
grafar. Birgitta segir að þrátt fyrir að
lífið hafi gefið henni erfið verkefni til
að glíma við sé hún gædd þeim eig-
inleika að geta séð eitthvað jákvætt
við flesta hluti. „Lífsreynsla er dýr-
mætt veganesti. Það að geta sett sig
í spor annarra og fá að upplifa erfið-
leika er oft nauðsynlegur grunnur að
ákveðinni samkennd með öðrum.“
Birgittu langar að nýta þessa
reynslu sína til góðs og hefur hug-
myndir um að koma á stofn einhvers
konar stuðningskerfi fyrir aðstand-
endur þeirra sem fremja sjálfsvíg,
sem henni finnst ekki eiga neitt skjól
innan kerfisins.
Netnörd með flökkusál
Birgitta segist vera hálfgerður sígauni
og hefur búið víðs vegar um heim-
inn, meðal annars í Noregi og Ástr-
alíu og unnið ýmis konar störf. Hún
segist hafa orðið ástfangin af inter-
netinu og verið algjört netnörd. „Ég
hafði búið í Noregi um tíma og þegar
ég kom heim hafði líf mitt algjörlega
hrunið. Ég var atvinnulaus og nán-
ast á götunni. Ég þurfti að byggja upp
líf mitt og finna mér vinnu og hús-
næði. Mér bauðst starf sem sölustjóri
á auglýsingastofu sem var fyrsta int-
ernetauglýsingastofan á Íslandi. Ég
hafði ekki hundsvit á internetinu en
það varð til þess að ég fékk áhuga. Ég
fékk þá brjáluðu hugmynd að standa
fyrir fyrstu beinu útsendingunni
frá Íslandi sem yrði einhvers konar
margmiðlunarhátíð þar sem ljóðið
yrði í aðalhlutverki. Tæknin var ekki
alveg til staðar þegar hugmyndin
fæddist en ég hugsaði með mér að
hún yrði bara tilbúin þegar ég væri
búin að skipuleggja. Það hrundu ser-
verar hér og þar úti um allan heim en
þetta rétt hafðist.“
Birgitta var líka með þeim fyrstu í
heiminum til að vera með bloggsíðu
en hún byrjaði að blogga árið 1996.
Hún hélt úti tveimur síðum, Diary of
daily events og Input of the day, sem
voru nokkurs konar margmiðlunar-
síður með myndböndum og hljóð-
bútum.
„Ég kynntist síðan fyrrverandi
eiginmanni mínum, sem er Ástr-
ali, og bjó þar í eitt ár og þar fæddist
yngri sonur minn. Þegar ég sá fram
á atvinnuleysi þar í landi ákváðum
við að flytja heim til Íslands og þar
bjuggum við síðan í tvö ár. Eftir að við
komum heim fór hjónaband okkar
að líða fyrir drykkjuvandamál hans
og ákváðum við að flytja til Nýja-Sjá-
lands til að reyna að bjarga hjóna-
bandinu. Þar varð það alveg ljóst að
því yrði ekki bjargað. Ég hugsaði að
það yrði auðveldara að byrja nýtt líf á
Íslandi og flutti því heim með strák-
ana. Ég vildi líka fara að beita mér
af fullum krafti í að reyna að laga
þá þætti í samfélaginu sem ég hafði
upplifað sem óréttláta og beinlín-
is hættulega. Rétt áður en ég flutti
til Nýja-Sjálands hafði ég skipulagt
nokkra stóra og smáa viðburði til að
koma í veg fyrir þátttöku Íslands í
Íraksstríðinu. Á þessum tíma reyndi
ég líka að beita mér gegn stóriðju-
stefnu ríkisstjórnarinnar.“
Ástir og pönk
Birgitta ólst upp í Þorlákshöfn og
er dóttir Bergþóru Árnadóttur, tón-
skálds og tónlistarkonu, og Jóns Ól-
afssonar skipstjóra. Jón ættleiddi
Birgittu þegar hún var sex ára en
hann gekk henni í föðurstað þegar
hún var fjögurra ára og hefur hún
alltaf litið á hann sem pabba sinn.
Blóðfaðir Birgittu hét Karl Valdi-
marsson og á hún fjögur hálfsystk-
ini samfeðra sem hún hefur fundið
hvert á fætur öðru á lífsleiðinni eins
og hún orðar það. Foreldrar hennar
og stjúpfaðir eru öll látin.
Þegar Birgitta flutti til Reykjavíkur
átti hún í erfiðleikum með að aðlag-
ast lífinu í borginni. Níu ára bað hún
um að fá að fara í heimavistarskóla
og það varð til þess að hún fór einn
vetur í heimavistarskólann að Skóg-
um. Henni líkaði ekki vistin og það
fór svo að hún bjó hjá ömmu sinni og
afa í Hveragerði um tíma. „Þar gerð-
ist ég pönkari og dálítill villingur. Ég
skrópaði oft í skólanum og húkkaði
mér far til Reykjavíkur þar sem ég
hékk á Hlemmi með hinum pönkur-
unum. Ég var fyrsta stelpan á Íslandi
til að skarta alvöru hanakambi,” segir
Birgitta glettin.
Fimmtán ára fór hún á heima-
vistarskólann á Núpi og segir Birg-
itta það hafa verið besta ár lífs síns.
Þar kynntist hún Jóni Gnarr og ást-
in kviknaði. „Jón var líka pönkari.
Ég var fyrsta kærastan hans og hann
var fyrsti kærastinn minn. Hann var
skemmtilegur, snjall og hlý mann-
eskja og við vorum saman í um það
bil ár. Við hlustuðum mikið á Clash
og lásum saman anarkistabók-
menntir, vorum saman í pönkhljóm-
sveit og ætluðum að stofna Green-
peace á á Íslandi,” segir hún.
Það slitnaði upp úr sambandi
Jóns og Birgittu en hún segir þó að
þau hafi verið í sömu kreðsu í áranna
rás þannig að alltaf hafi verið eitt-
hvert samband þeirra á milli.
Hvernig finnst þér hann standa
sig sem borgarstjóri?
„Mér finnst hann standa sig vel
þótt ég vildi sjá hann vera meiri
Gnarr og minni Samfó,” segir hún.
Assange svolítil karlremba
Um samband sitt og Julian Assange
segir Birgitta þau vera vinnufélaga og
góða vini. „Við höfum áþekkt skop-
skyn og sýnum sömu nördísku hegð-
un. Hann er þó svolítið dæmigerð-
ur ástralskur karlmaður en þeir geta
verið miklar karlrembur. Þetta er bara
menningarmismunur. Ástralar upp-
lifa norrænar konur sem allt of frjáls-
lyndar og nánast með of mikil réttindi
og við upplifum þá sem karlrembur.“
Birgitta kynntist Julian og Dani-
el frá WikiLeaks á ráðstefnu um staf-
rænt frelsi sem haldin var 1. desem-
ber 2009 í Háskólanum í Reykjavík.
Þau héldu öll erindi á ráðstefnunni og
þar viðruðu þeir hugmyndina um að
hægt væri að gera Ísland að eins kon-
ar skjóli fyrir upplýsinga- og tjáning-
arfrelsi.
„Ég hef svipaðan bakgrunn og þeir.
Ég hef unnið sem skáld og blaðamað-
ur og frumkvöðlast á netinu auk þess
að vinna mikið með mannréttinda-
og friðarsamtökum á alþjóðavísu. Við
náðum því vel saman. Ég var með-
vituð um að upplýsingafrelsi stendur
höllum fæti og fannst þessi hugmynd
þeirra heillandi. Ég ákvað því að leggja
til að ég myndi framkvæma þessa hug-
mynd ef þeir gætu aðstoðað mig við að
draga upp mynd af því hvaða lög væru
sterkust í þessa veru. Þeir samþykktu
það og ákveðið var áður en þeir fóru
af landi brott síðla í desember að þeir
kæmu aftur til Íslands snemma í jan-
úar. Ég vann því náið með þeim báð-
um ásamt sérfræðingum í alþjóðalög-
um, sér í lagi Evrópulögum. Svo þegar
Daniel fór af landi brott ásamt öðr-
um sem komu hingað í þessa teymis-
vinnu, þá varð Julian eftir og dvaldist
hér þangað til í apríl. Á þessu tímabili
sá ég að það var þörf aðstoð við að gera
Collateral Murder-myndbandið að
veruleika og bauð fram krafta mína í
páskafríinu mínu. Ég tók því þátt í að
framleiða þetta myndband sem þýddi
mikla vinnu bæði við skipulag, texta-
vinnslu, rannsóknarvinnu og annað
tilfallandi.“
Þegar blaðamaður spyr hvort hún
hafi áhyggjur af öryggi Julians segir
hún: „Já og nei. Hann hefur sannar-
lega sett sjálfan sig í frekar hættulega
stöðu með því að stilla sér upp sem
einu sýnilegu manneskjunni í Wiki-
Leaks. Það var ein af ástæðum þess að
ég byrjaði að tala um mikilvægi þess
að það væru fleiri talsmenn og and-
lit hjá WikiLeaks löngu áður en þetta
mál kom upp í Svíþjóð. Julian hef-
ur sýnt mikið hugrekki og á alveg frá-
bæra spretti í rökræðum. Hann hef-
ur ríka réttlætiskennd en er mistækur
eins og allar aðrar manneskjur. Hans
sterka hlið er ekki endilega sú er lýtur
að mannlegum samskiptum og það
útskýrir að einhverju leyti þau vand-
ræði sem hann er í núna.“
hanna@dv.is
FÖSTUDAGUR 10. september 2010 VIÐTAL 37
FJÖREGG
Barnamenning
í Norræna húsinu
Uppskeruhátíð og sultukeppni
fyrir fjölskylduna
Í gróðurhúsi Norræna hússins
laugardaginn 11. september kl. 14.00
Tækifæri fyrir unga og eldri ræktendur að taka þátt í sultukeppni
með afurðum úr eigin garði.
Leikreglur eru einfaldar:
· Keppt er í tveimur sultutegundum, súrri og sætri
· Hver keppandi getur skilað inn eins mörgum sultutegundum og hann vill
· Skila skal sultunni í Norræna húsið í síðasta lagi kl. 12.00 þann 11. september
í íláti með nafni, heimilisfangi og/eða netfangi keppandans á botninum
· Góð verðlaun í boði
Kynnir og stjórnandi er danski matfræðingurinn Mads Holm.
Dómari er meistarakokkur veitingahússins Dills í Norræna húsinu,
Gunnar Karl Gíslason.
Tónlist og skemmtun, Felix Bergsson leikari og söngvari.
Norræna húsið | Sturlugötu 5 | 101 Reykjavík | Sími 551 7030 | www.norraenahusid.is
Það er eins og það sé gegnum-
gangandi í þjóðarsálinni
að það sé allt í lagi að
svindla.
Ég skrópaði oft í skólanum
og húkkaði mér far til
Reykjavíkur þar sem ég
hékk á Hlemmi með hin-
um pönkurunum.
Pönkari Birgitta var fyrsta stelpan hér á
landi til að skarta hanakambi.Erfið lífsreynsla Birgitta
segir erfiða lífsreynslu
hafa gert sig að betri
manneskju.