Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.2010, Blaðsíða 10

10 fréttir 27. september 2010 mánudagur
Séra Bjarni Karlsson segir sorglega stað-
reynd að almenningur sé fullur hræsni þeg-
ar kemur að því að veita fátækum mann-
réttindi og lágmarksvelferð. Þeim finnist
auðmýkjandi fátækt vera náttúrulögmál.
Hann heldur að það sé enginn pólitískur
vilji til að breyta forgangsröðinni meðan
hugarfar borgarbúa sé slíkt en innan borg-
arstjórnar sé viljinn mikill og góður.
„lítill vilji til að
útrýma fátækt“
„Ég held það sé lítill pólitískur vilji
til að útrýma fátækt á Íslandi og það
örlar á hræsni er kemur að málefn-
um fátækra,“ segir séra Bjarni Karls-
son, sem starfað hefur sem prestur í
tuttugu ár.
Hann segist leggja sig fram um
að vera í tengslum við fátæka Reyk-
víkinga og þær stofnanir og samtök
samfélagsins sem hafa velferð og far-
sæld fólks að leiðarljósi. Bjarni seg-
ist hafa haft mikið fyrir því að koma
sér að í stjórnmálum og ekki vegna
þess að hann hafi nokkurn áhuga á
flokkapólitík heldur af því að hann
vill vinna að hag fátækra. „Ég er bú-
inn að bora mér í gegnum kosning-
ar með mikilli fyrirhöfn og nú er ég
kominn þangað sem ég vil vera; í vel-
ferðarráði borgarinnar. En nú þegar
ég er hingað kominn þá finn ég fyr-
ir því að það er engin viðspyrna og
engin handföng. Það er mikil vinna
fyrir höndum og það er á brattann að
sækja í þessum málaflokki.“
Raðirnar eru eins og Esjan
Bjarni segir borgarbúa almennt hafa
þá skoðun að fátækt sé náttúrulög-
mál og að raðirnar í Fjölskylduhjálp
Íslands og Mæðrastyrksnefnd séu
jafnsjálfsagt fyrirbæri og að Esjan sé
á sínum stað. „Meirihluta fólks finnst
eðlilegt að fólk skuli halda áfram að
þurfa auðmýkja sjálft sig með því að
bíða eftir mat í plastpokum, það segir
gjarnan: „Fátækt er óþolandi!“, en er
síðan ekki til í að breyta forgangsröð-
inni til þess að útrýma henni. Það vill
kannski sárustu neyðina burt og er
tilbúið að láta örlítið af hendi rakna
en sé það beðið um að íhuga kerf-
isbreytingu þá bregst það neikvætt
við,“ segir Bjarni og segir að þannig
sé það staðreynd að það sé krafa á
stjórnmálamenn að leysa vandann
án þess að nokkrar fórnir séu færðar.
Það sé hins vegar ekki hægt ef vel á
að verða. „Við finnum að það er gríð-
arlegur þrýstingur en sannleikurinn
er hins vegar sá, hvað sem hver segir,
að það er ákveðin hræsni í gangi hjá
íslenskri þjóð hvað varðar fátækt.“
Fátæktin í nefnd
Bjarni útskýrir að starfandi borgar-
stjórnarmeirihluti sé allur af vilja
gerður til að bæta stöðu fátækra. Í
sumar var lögð fram tillaga meiri-
hlutans um að setja saman hóp fólks
til að kortleggja fjölda og aðstæður
þeirra Reykvíkinga sem búa við fá-
tækt. Hlutverk hópsins, sem skip-
aður hefur verið til að framkvæma
þetta, er einnig að koma með tillög-
ur um það hvernig borgin og velferð-
arstofnanir samfélagsins geti betur
stutt þá íbúa Reykjavíkur sem búa
við fátækt. Séra Bjarni veitir hópnum
formennsku.
„Þarna koma saman fulltrúar
stjórnmálaflokkanna fjögurra, full-
trúi frá háskólasamfélaginu, fulltrúi
frá hjálparsamtökunum, embættis-
menn borgarinnar og félagsráðgjaf-
ar frá þjónustumiðstöðvum,“ segir
Bjarni og útskýrir að í hópnum séu
einstaklingar sem hafi margþætta
þekkingu og geti nálgast hugtakið
fátækt frá ólíkum sjónarhornum.
Hópurinn mun skila áfangaskýrslu
1. október og lokaskýrslu 1. janúar.
Auðmýkingarröðin
En hvað um raðirnar sem eru núna?
Er verið að bíða eftir skilgreining-
um á við hvaða fjárhæðir fólk sé að
svelta, og á meðan það sveltur?
„Það eru mér mikil vonbrigði
hvað það er gríðarlega þungt fyrir
fæti í þessum málaflokki. Ég er bú-
inn að horfa á þetta síðustu tólf árin
frá því að ég kom sem sóknarprest-
ur til Reykjavíkur og fór að sjá al-
vöru fátækt í Reykjavík. Það er ekki
verkefni þessa hóps sem ég veiti
forstöðu að taka pólitískar ákvarð-
anir sem varða næsta fjárhagsár. Ég
sit hins vegar í velferðarráði og það
brennur á okkur öllum alvara þessa
máls og krafan um skjót pólitísk
svör. Fátækt fólk er ekki að biðja um
neitt stórkostlegt. Það er bara að
biðja um það sem mætti kalla við-
unandi velferð. Ég held að allir full-
trúar velferðaráðs séu sammála um
það að staðan er ótæk en við verð-
um að þreifa okkur áfram með yf-
irveguðum hætti. Við reynum að
vera samferða þvert á flokkspólit-
ískar skoðanir til þess að nálgast
veruleika fátækra og gerum gríðar-
lega kröfu á okkur til að ná árangri.
Við vinnum ekki fyrst og fremst sem
meirihluti og minnihluti heldur
sem manneskjur því vandinn sem
við glímum við er bæði kerfislægur
og huglægur. Allra verst er svo hug-
arfarið sem liggur svo djúpt í vitund
okkar.“
Skýrar hugmyndir
í burðarliðnum
Bjarni segir að það muni reyna á
pólitískan vilja almennings. „Það
eru í burðarliðnum mjög skýrar
hugmyndir um hvernig má breyta
ástandinu í borginni og þá mun
reyna á það hvort fólk er tilbúið að
breyta forgangsröðun sinni til að
þær gangi eftir. Slagurinn stendur
um krónur og aura og hugarfar al-
mennings. Það þarf að taka pen-
inga úr einum stað og færa á ann-
an. Eða auka á skattbyrðina. Ég
verð að biðja fólk að hugsa dýpra
og skilja við valdsmenninguna sem
leiddi til hrunsins. Við þurfum að
öðlast nýjan hugsunarhátt þar sem
er auðskilið hversu dýrmætur fé-
lagsauðurinn er og hversu dýrmætt
samfélag er þar sem skeytingarleysi
gagnvart fátæku fólki og börnum er
ekki ríkjandi. Ég legg til að við spyrj-
um: „Hvernig má tryggja öllu fólki
tækifæri til mannsæmandi lífs?“
Svarið liggur í fleiri þáttum en tekj-
unum einum saman. Viðunandi
velferð byggir ekki aðeins á inn-
komu, hún byggir á fleiri þáttum;
menntun, skoðanafrelsi og sann-
færingu um að geta haft áhrif.“
KRiStjAnA guðBRAndSdóttiR
blaðamaður skrifar: kristjana@dv.is
Núfrá1.ágústhleyptiVinnumálastofnunafstaðsérstökuátakigegn
afleiðingumlangtímaatvinnuleysisundiryfirskriftinniÞOR-þekkingog
reynsla. Markmiðiðmeðátakinueraðvirkjaþannhópeinstaklingasemhafa
veriðatvinnulausirítólfmánuðieðalengurtilþátttökuífjölbreytilegum
vinnumarkaðsúrræðum. Ánæstumánuðumverðaallirþessireinstaklingar
kallaðirtilráðgjafafundarávegumVinnumálastofnunarogþeimkynntirmeð
öflugumogmarkvissumhættitækifæriogskyldurþeirratilþátttökuúrræðum
semeigaaðaukamöguleikaþeirraíatvinnuleitinni.Um4000mannshafanú
veriðatvinnulausiríeittáreðalengurogVinnumálastofnunhefursettsérþað
markmiðaðnálgastþáallafyrir1.nóvembernk.
Vinnumálastofnun tæklar
langtímaatVinnuleysi
Stór hluti þjóðar glímir við erfiðleika
nÁrið2009gátu36.900heimiliekki
mættóvæntumútgjöldum.48.500
heimilieigaíerfiðleikum.
n15.747einstaklingarþiggja
örorkulífeyri
n13.412eruáatvinnuleysisbótum
erfiðleikar
Það eru mér mik-il vonbrigði hvað
það er gríðarlega þungt
fyrir fæti í þessum mála-
flokki.