Dagblaðið Vísir - DV - 01.10.2010, Page 29

föstudagur 1. október 2010 umræða 29
Þing er sett í dag.
139. löggjafarþing
Íslands. Alþingi
var endurreist
í Reykjavík árið
1844 eftir áratuga
baráttu manna á
borð við Baldvin
Einarsson sem
árið 1829 gaf út
ritið Ármann á Al-
þingi. Þingið dró
nafn sitt af lög-
gjafarsamkomu og
dómstól sem starfræktur var á Þingvöll-
um í hinu forna þjóðveldi, frá árinu 930
og þar til Gamli sáttmáli við Noregs-
konung var gerður árið 1262. Við gildis-
töku lögbókanna Járnsíðu árið 1271 og
Jónsbókar 1281 minnkaði vægi Alþing-
is verulega og það varð einvörðungu
að dómstól með takmarkað vald. Lög-
gjafarvaldið fór til konungs og valdið
hvaf endanlega úr landi árið 1662 með
Kópavogssamningnum svonefnda. Eft-
ir það kom Lögrétta aðeins saman árin
1799 og 1800.
Árið 1845 kom endurreist Alþingi
svo loks saman á ný. Fimm árum síð-
ar var Þjóðfundurinn haldinn í sal þess
í Latínuskólanum þar sem Mennta-
skólinn í Reykjavík er nú til húsa. Þeim
fundi lauk með frægum orðum þingfor-
setans Jóns Sigurðssonar þegar hann
stóð upp í hárinu á yfirgangi Jørgen
Ditlev Trampe, stiftamtmanni Dana-
kongungs, sem hafði fyrirvaralaust
slitið fundinum. Þá fór Jón fyrir þing-
mönnum sem saman mæltu: „Vér mót-
mælum allir.“
Þaðan í frá varð ráðgjafaþingið í Lat-
ínuskólanum meginvettvangur sjálf-
stæðisbaráttunnar. Það var svo ekki fyrr
en heilli öld síðar, á hátíðlegum þing-
fundi á Þingvöllum þann 17. júní 1944,
að þingið felldi sambandslagasamn-
inginn við Dani formlega úr gildi. Síðan
hefur Alþingi verið verndari bæði lýð-
ræðisins og sjálfstæðis Íslands – sjálfur
grundvöllur stjórnmálastarfs Lýðveld-
isins Íslands. Því er það ávallt hátíðleg-
ur viðburður þegar Alþingi er sett, eins
og í dag.
Gallsúr klækjapólitík
Lotningin fyrir þinginu við setningu
þess í dag er þó lævi blandin meðal
þjóðarinnar. Á síðustu misserum hef-
ur Alþingi því miður illilega sett nið-
ur. Hefur færst frá því að vera brjóst-
vörn þjóðarinnar í vettvang sjálfhverfra
hávaðaseggja sem virðast hafa meiri
áhuga á eigin rödd en ígrunduðum
umræðum um hagsmuni íslensku
þjóðarinnar. Í vikunni fengum við svo
að fylgjast með því í beinni útsendingu
hvernig þingið fyrir eigin tilverknað
sökk enn dýpra ofan í fúafenið.
Merkileg má hún allavega heita
niðurstaðan, að samviskuleit sextíu og
þriggja þingmanna skuli hafa leitt til
þess að Geir H. Haarde er einn dreg-
inn fyrir landsdóm. Eins og að ábyrgð-
in á Íslandshruninu hvíli aðeins á
hans herðum. Eftir atkvæðagreiðsluna
kepptust þingmenn hver um annan
þveran að lýsa því yfir að hafa nú að-
eins greitt atkvæði samkvæmt því sem
innri samviska hvers og eins sagði.
Samt vildi enginn þingmaður Sjálf-
stæðisflokks kæra nokkurn ráðherra
eigin ríkisstjórnar á meðan allir þing-
menn Vinstri grænna samþykktu
að ákæra fjóra ráðherra úr öðrum
flokkum. Framsóknarþingmennirn-
ir velkt ust sem fyrr um í sviptivind-
um eftirhrunsstjórnmálanna en fjór-
ir þingmenn Samfylkingarinnar urðu
á endanum til þess að forða eigin
fólki frá dómstólnum en skilja Geir
Hilmar Haarde einan eftir dinglandi í
snörunni.
Gallsúr klækjapólitíkin sem við
hverju mannsbarni blasti skilur eftir
óbragð í munni þjóðarinnar og hnút í
maga kjósenda. Enda lítill mannsbrag-
ur á þessu öllu saman.
Ábyrgð kjósenda
Í fyrsta hefti Fjölnis árið 1845 orti
Jónas Hallgrímsson um forna frægð
Alþingis í sínu fræga kvæði Ísland –
sem var eins konar leiðari blaðsins:
„Landið er fagurt og frítt, og fann-
hvítir jöklanna tindar / himininn
heiður og blár, hafið er skínandi bjart.
/ En á eldhrauni upp, þar sem enn
þá Öxará rennur / ofan í Almanna-
gjá, alþing er horfið á braut. / Nú
er hún Snorrabúð stekkur, og lyng-
ið á lögbergi helga / blánar af berj-
um hvurt ár, börnum og hröfnum að
leik. / Ó þér unglingafjöld og Íslands
fullorðnu synir! / Svona er feðranna
frægð fallin í gleymsku og dá.“
Nú ríflega hálfri annarri öld síðar
má enn taka undir þessi orð Jónas-
ar. Þingið er aftur horfið ofan í al-
mannagjá. Svo nú er hún Snorrabúð
stekkur.
Svo virðist sem stórvirkar vinnu-
vélar þurfi til að tosa þetta þing upp
úr eigin svaði. Það verk getur eng-
inn unnið nema kjósendur sjálf-
ir. Ábyrgðin er á endanum í þeirra
höndum. Sjálfstæð þjóð sem vill láta
taka sig alvarlega getur ekki til lengd-
ar leyft sér að kjósa yfir sig óhæfa
þingmenn. Alveg eins og segir í mál-
tækinu: engin þjóð á skilið betri
stjórnmálamenn en hún sjálf kýs.
Allar ákvarðanir,
sem Alþingi tek-
ur, eru pólitískar
samkvæmt skil-
greiningu. Öll
mál, sem lög-
gjafarsamkom-
an fær til úr-
lausnar og tekur
ákvarðanir um,
fara af einum
vettvangi yfir á
þann pólitíska.
Það á líka við um
þá ákvörðun Alþingis að réttað skuli
yfir Geir H. Haarde, fyrrverandi for-
sætisráðherra, fyrir landsdómi. Pól-
itískt eðli málsins kom berlega fram
í atkvæðagreiðslunni á Alþingi um
málið. Þrír sleppa við ákæru, einn
situr fastur í neti löggjafarvalds-
ins, forsætisráðherrann fyrrverandi.
Ákvörðunin er ekki fullkomin og
ekki heldur forsendur hennar. En
hún er lögleg. Allt orkar tvímælis þá
gert er, einnig þegar þjóðin reynir að
nota þau tæki sem hún hefur til þess
að draga fram ábyrgð framkvæmda-
valdsins á bankahruni sem nú þjak-
ar heimilin og fyrirtækin í landinu.
Því skyldi ekki löggjafarvaldið beita
sér gagnvart framkvæmdavaldinu
með þessum hætti þegar við blasir
mesta fjárhagstjón heimilanna fyrr
og síðar? Hvers vegna snýr kynd-
ilberi lýðræðisumbóta og baráttu-
kona gegn spillingu, Jóhanna Sig-
urðardóttir, við blaðinu og heimtar
að ekki verði réttað yfir ráðherrum?
Með leyfi að spyrja: Var Geir ekki
karlinn í brúnni þegar fjármálakerfið
hrundi? Lágu ekki allir valdaþræðir
innan fjármálakerfisins íslenska inn
að miðju Sjálfstæðisflokksins, sem
Geir stýrði? Eða hélt einhver annar
í taumana?
Þingið vinnur fyrir fólkið
Einu má gilda hvort lögin um ráð-
herraábyrgð og landsdóm eru göll-
uð. Lögin eru þarna og hefur svo
verið frá árinu 1963. Andra Árnasyni,
lögmanni Geirs, verður varla skota-
skuld úr því að tilfæra fyrir lands-
dómi þær veilur á lögunum sem
hann hefur nú þegar skrifað lærða
ritgerð um. Ætla má að hann reyni
í fyrstu að fá máli Geirs H. Haarde,
skjólstæðings síns, vísað frá dómi.
Að minnsta kosti er engin ástæða
til að ætla að Geir verði einhvers
konar fórnarlamb vondra laga eða
að traðkað verði á mannréttindum
hans.
Svo vill til að sá sem hér held-
ur á penna sá og heyrði fréttir um
ákvörðun Alþingis í skandinavískum
sjónvarpsfréttum: „Íslenska þingið
ákveður að landsdómur skuli rétta
yfir fyrrverandi forsætisráðherra
landsins vegna meintrar vanrækslu
í embætti í aðdraganda íslenska
bankahrunsins haustið 2008.“
Viðbrögð við fréttinni með-
al frændþjóða eru ekki á persónu-
legum nótum og hafa ekkert með
flokkapólitík og dægurþras íslenskra
kunningjastjórnmála að gera. Við-
brögðin eru meira á þann veg að
íslenska þingið hafi með ákvörðun
sinni sýnt ábyrgð í þágu þjóðar sem
krefst skýringa á alvarlegu efnahags-
áfalli.
Nauðsyn réttarhalda
Úr iðrum þingsins heyrðist Stein-
grímur J. Sigfússon fjármálaráð-
herra segja að hann hefði viljað
draga annan en Geir fyrir dóm. Þar
átti hann vitanlega við Davíð Odds-
son, núverandi ritstjóra Morgun-
blaðsins, formann bankastjórnar
Seðlabankans í aðdraganda hruns-
ins og fyrrverandi forsætisráðherra
einkavæðingar bankanna. Sjálfsagt
þykir Davíð ritstjóra ágætt að Geir
bakari verði hengdur fyrir Dav-
íð smið. „Það var aldrei nein van-
ræksla“ sagði hann í löngu svari
sínu til rannsóknarnefndar Alþing-
is. Gögnin hrannast þó upp um að
bankarnir hafi verið við dauðans
dyr löngu fyrir hrun og að banka-
yfirvöld í viðskiptalöndum íslensku
bankanna hafi haft af þeim þungar
áhyggjur. Engu að síður var Lands-
bankanum heimilað vorið 2008 að
safna sparifé meðal almennings í
Hollandi, samtals um 300 milljörð-
um króna fram að hruni. Þetta var
gert með vitund, vilja og samþykki
íslenskra stjórnvalda að Seðlabank-
anum meðtöldum.
Kannski var það engin van-
ræksla að gera ekki neitt. Ljómandi
gott væri að fá úr því skorið fyrir
dómi hvort ráðherrar og embætt-
ismenn hafi með athöfnum sínum
eða athafnaleysi bakað þjóðinni
svo mikinn vanda að efnahagslegu
sjálfstæði hennar hafi verið ógnað.
Mikilsvert er að kjósendur geti
tekið mark á kjörnum fulltrúum
sínum og stjórnvaldinu og fái til-
finningu fyrir því að það starfi í þágu
almannahagsmuna. Vel má vera að
tiltrú almennings til þingsins aukist
úr því að því tókst að sýna nokkra
döngun og lét reyna á lög um
ábyrgð ráðherra í fyrsta skipti í sög-
unni. Réttur viðkomandi ráðherra
verður varla fyrir borð borinn frekar
en níu ungmenna sem bíða dóms
fyrir að hafa látið í ljós óánægju sína
með störf þingsins með óvenjuleg-
um hætti.
Nú er hún Snorrabúð stekkur
Ástæðulaust að fara á taugum
kjallari
Með bros á vör
og þakklæti í
huga sest ég nú
niður í þeim til-
gangi að óska
Vestfirðing-
um og lands-
mönnum öllum
hjartanlega til
hamingju með
Bolungarvíkur-
göngin. Ekki síst
vil ég fagna með
Vegagerðar-
starfsmönnum sem nú eru lausir við
rússnesku rúllettuna Óshlíðina, einn
mesta Ó-veg landsins. Hver hefði
trúað því þegar undirrituð og Berg-
ur Karlsson í Bolungarvík fóru af stað
með undirskriftalistann „Við viljum
göng“ í febrúar 2005 að svo stutt yrði
í að göng yrðu opnuð milli Bolungar-
víkur og Ísafjarðarbæjar sem var gert
25. september 2010.
Ég var fjarri góðu gamni við form-
lega opnun ganganna en fagnaði í sál
og hjarta þessum einstaka áfanga. Ég
vil nota þetta tækifæri og þakka sér-
staklega öllum þeim fjölmörgu sem
voru svo hugaðir að rita nöfn sín á
áðurnefndan undirskriftalista. Með
því tjáðum við án nokkurs vafa hug
okkar og vilja um göng milli Bolung-
arvíkur og Ísafjarðabæjar. Húrra! fyrir
okkur öllum sem höfum lagt hönd á
plóginn.
Við fyrsta tækifæri kem ég til með
að aka í gegnum Bolungarvíkurgöng-
in með systkinum mínum og móð-
ur sem búa í Bolungarvík, Ylfu Mist
Helgadóttur og Bergi Karlssyni, bar-
áttufólki fyrir bættum samgöngum,
Óla Halldórs, þeim einstaka frænda
okkar á Ísafirði, en því miður verð-
ur „Vega-Valla“ fjarri í Danaveldi.
Með „Vega-Völlu“ á ég við Valrúnu
Valgeirsdóttur en í dag hugsa ég til
hennar og þakka henni hennar frá-
bæru óeigingjörnu baráttu fyrir Ós-
hlíðargöngum. Þegar þær tóku sig
saman „Vega-Valla“ og Ylfa Mist var
ekki að spyrja að kraftinum. Í fartesk-
inu í gegnum göngin verður vonandi
heimabakað brauð, heimgerð sulta,
malt og appelsín og harðfiskur.
Ég skora á gjörningalistamenn
að taka sig saman og fremja náttúru-
gjörning sem gæti haft yfirskriftina
„Óður til Ó-veganna“. Bílhræjum yrði
raðað þétt á Óshlíðina, nóg er jú af
þeim, og Óshlíðarbjörgin látin dynja
á þeim í svona eitt ár. Skoðum stöð-
una næsta haust hversu mikið hef-
ur hrunið. Með „Óði til Ó-veganna“
myndum við þakka Óshlíðinni sam-
gönguhlutverkið og í raun mildi sína.
Með gjörningnum myndum við fá að
sjá með eigin augum hversu lánsöm
við höfum verið í gegnum tíðina þrátt
fyrir allt.
Þó að nú ríki gleði yfir langþráð-
um áfanga megum við ekki gleyma.
Á þessari stundu minnist ég með
trega yndislegs fólks, sem ég þekkti.
Fólks sem allt of ungt fórst á Óshlíð,
þeirra Svövu Þorláksdóttur, Bernód-
usar Finnbogasonar, Ágústs Markús-
arsonar og Bjarka Vestfjörð. Ég minn-
ist jafnframt þeirra með trega sem ég
þekkti ekki en hafa farist á Ó-vegum
landsins. Blessuð sé ævinlega minn-
ing þeirra. Um leið og ég rita þessar
línur er ég þess fullviss að undir Guðs
verndarvæng hafa færri slys orðið á
Óshlíð en annars hefðu getað orðið.
Baráttu fyrir bættum samgöng-
um á Vestfjörðum er ekki nærri lok-
ið. Betur má ef duga skal. Ég á mér
framtíðardraum um Dýrafjarðar-
göng, Súðavíkurgöng, að tengja betur
saman norðanverða og sunnanverða
Vestfirði og að bæta vegi frá sunnan-
verðum Vestfjörðum suður. Eitt er
víst að öruggar samgöngur eru und-
irstaða öflugra byggðakjarna.
Hjartanlega til hamingju með göngin
aðsent
kjallari
Pálína
Vagnsdóttir
skrifar
dr. Eiríkur
BErgmann
stjórnmálafræðingur skrifar
Jóhann
hauksson
blaðamaður skrifar
Uppvakningar
á þingi
n Með endurkomu Björgvins G.
Sigurðssonar á Alþingi Íslendinga
fjölgar pólitískum uppvakningum.
Örfáar vikur eru
síðan Þorgerður
Katrín Gunn-
arsdóttir sneri
aftur eftir að hafa
tekið sér leyfi til
að hugsa sinn
gang. Víst er að
hvorugur þess-
ara fyrrverandi
ráðherra á minnstu von um frama
innan flokka sinna. Þar er nærtækt
að vísa í kuldaleg svör Jóhönnu
Sigurðardóttur þegar hún neitaði
að segja skoðun sína á endurkomu
Björgvins.
Upprisa Björgvins
n Þótt útlitið kunni nú um stund-
ir að vera dökkt fyrir Björgvin G.
Sigurðsson alþingismann er ekki
ólíklegt að það muni rofa til. Í kjör-
dæmi hans er
félagsskapur sem
nefnist Hrúta-
vinafélagið. Sá
félagsskapur er
þekktur fyrir
að taka pólitík-
usa í nauðum
upp á arma sína.
Þannig studdi fé-
lagið Árna Johnsen til að fara aftur á
þing. Þá varð Guðni Ágústsson skjól-
stæðingur um tíma en það fór illa.
Hermt er að Björgvin verði um helg-
ina gestur í sviðaveislu Hrútavina á
Stokkseyri. Hefst þá upprisa hans.
pólitískt misnotUð
n Lilja Mósesdóttir alþingismaður
var beinskeytt í þættinum Návígi í
Sjónvarpinu á þriðjudagskvöld. Þar
lýsti hún því hvernig Steingrímur J.
Sigfússon og aðrir í forystusveit VG
beita hana nær algjörri þöggun og
fara algjörlega sínu fram án þess að
hlusta á sjónarmið annarra. Þannig
hafi Steingrímur ekki haft minnsta
áhuga á þekkingu hennar á kreppu
og úrræðum. Eftir þáttinn vekur
mesta furðu að Lilja skuli sætta sig
við þá pólitísku misnotkun sem hún
sætir innan VG.
ragnheiðUr vanhæf
n Meðal þeirra þingmanna sem
greiddu og gerðu grein fyrir atkvæði
sínu þegar Geir Haarde var send-
ur fyrir Landsdóm var Ragnheiður
Elín Árnadóttir,
þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins.
Ef einhver var
vanhæfur í máli
Geirs þá var það
hún. Ragnheiður
var aðstoðarmað-
ur Geirs í fjár-
málaráðherra-
tíð hans en var síðar kosin á þing.
Auðvitað var hún ekki eini vanhæfi
þingmaðurinn en í hennar tilfelli var
það sláandi.
sandkorn