Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.2012, Qupperneq 26

Sandkorn
B
jörgólfur Thor Björgólfsson,
lykilmaðurinn í efnahags-
hruninu sem er aftur að verða
langríkasti maður landsins,
segir að uppgjörið sé að mis-
takast, að hluta til vegna þess að ekki
hefur verið svarað hvar Íslendingar
misstigu sig sem þjóð.
Björgólfur segir á vefritinu sínu að
sakamálin gegn bankamönnum og
útrásarvíkingum séu „afmörkuð og
munu ekki svara spurningum um það
hvar Íslendingar sem þjóð og samfélag
misstigu sig.“ Það er rétt hjá honum.
Réttarhöldin yfir Geir Haarde munu
ekki heldur svara spurningunni. En
eftir því sem fleiri upplýsingar koma
fram, þess ljósara er hins vegar hvar
þjóðin missteig sig. Í dag bendir flest til
þess að mestu mistök þjóðarinnar hafi
verið blind trú á bankana og á athafna-
menn eins og Björgólf Thor.
Blind trú er að sætta sig við að fá
ekki óþægilegar upplýsingar og jafnvel
berjast gegn þeim. Íslendingar börðust
ekki fyrir því að fá allt upp á borðið.
Þeir risu ekki gegn ritskoðunartilburð-
um Björgólfanna og fleiri, og gerðu ekki
kröfu um harða blaðamennsku. Fjöl-
miðlar, hvort sem þeir voru í eigu ríkis-
ins, Björgólfanna eða Baugs, voru linir
og gagnrýnislausir. Þeir spiluðu með
kerfinu frekar en að ljóstra upp. Það er
skiljanlegt, því hagsmunir fjölmiðla og
fjölmiðlamanna virðast oft liggja í því
að vera þægir og segja sem minnst. Hér
eru tvö nýleg samanburðar dæmi af því
þegar sagt er frá:
1. DV sagði frétt um að þingmað-
urinn Guðlaugur Þór Þórðarson hefði
fengið 30 milljónir króna greiddar frá
Landsbanka Íslands. Það var svo mikið
leyndarmál, að mennirnir sem eru
grunaðir um að hafa sagt frá þessu
eru sakborningar í lögreglurann-
sókn. Háskólaprófessorinn Ár-
sæll Valfells, sem er grunaður
um að tengjast því að upplýs-
ingarnar birtust, þurfti að hætta
í stjórn Íslandssjóða, fjárfest-
ingasjóðs Íslandsbanka, vegna
grunsins. Rektor Háskóla Íslands
er með mál hans í skoðun og
nú er vaxandi pressa á að
honum verði hegnt.
2. Annar háskólapró-
fessor er grunaður um
glæp, sem hér á landi
virðist álitinn væg-
ari en að segja frá
leyndarmáli. Jón
Snorri Snorra-
son, lektor í við-
skiptafræði, er til
rannsóknar hjá
lögreglu vegna
meintra stór-
felldra brota í fyrirtækinu Sigurplasti,
sem hann var stjórnarformaður í. Jón
Snorri kærði DV fyrir að segja að lög-
reglan væri að rannsaka hann. Arn-
fríður Einarsdóttir, dómari í Héraðs-
dómi Reykjavíkur, ákvað að hegna
blaðamanni og ritstjórum DV, á
þeim grundvelli að það hefði
verið rangt að lektorinn væri til
rannsóknar. Niðurstaða henn-
ar var að hann hefði aðeins
verið til „skoðunar“ hjá lög-
reglu á þeim tímapunkti, en
rannsóknin hafi komið síðar;
„skoðunin“ hefði sem sagt
enn ekki umbreyst
í „rannsókn“
þegar fréttin
birtist. Því ættu
þeir sem stóðu
að fréttaflutn-
ingnum að
borga hinum
grunaða 900
þúsund krónur.
(Jón Snorri er enn
til rannsóknar hjá
lögreglu, grunaður
um veðsvik).
Þjóðin misstígur
sig þegar hún krefst ekki réttar síns til
frjáls aðgengis að upplýsingum um
það sem gerist í samfélaginu. Sterk öfl
vinna gegn upplýsingagjöf, og enginn
annar en fólkið í landinu mun berjast
fyrir því að fá upplýsingar upp á borð-
ið. Það eru hagsmunir auðmanna og
stjórnmálamanna að takmarka veru-
lega upplýsingagjöf til almennings.
Þeir vilja ekki að aðrir viti í hvað þeir
eyða og hvernig þeir græða. Þeir þing-
menn og borgarfulltrúar, eins og Guð-
laugur Þór Þórðarson og Steinunn
Valdís Óskarsdóttir, sem snöpuðu sér
milljónir eða tugmilljónir í leynistyrki
frá stórfyrirtækjum og bönkum, vildu
ekki að það kæmist upp. Björgólfur
Thor vildi ekki að það kæmist upp að
hann væri ekki flokkaður sem tengdur
aðili í Landsbankanum – þrátt fyrir að
vera stærsti eigandinn ásamt föður
sínum – og fékk því mun hærri lán frá
bankanum en eigendur mega.
Eftir stendur að árið 2012 er frétta-
stjóri DV sakborningur í lögreglu-
rannsókn fyrir að segja frétt um
viðskipti Landsbankans og þing-
mannsins Guðlaugs Þórs, en Björgólf-
ur Thor er hins vegar með réttarstöðu
vitnis í málum Landsbankans.
Duglegur Guðni
n Guðni Ágústsson, fyrrverandi
þingmaður Framsóknarflokks-
ins og ráðherra, er langt frá því
að vera sestur
í helgan stein
þrátt fyrir að
hafa látið af
þingmennsku.
Guðni hefur
beitt sér fyrir
því af fullum
krafti að Ólafur Ragnar Grímsson
bjóði sig aftur fram til forseta.
Þá herma kunnugir að Guðni
sé einn af ráðgjöfum Sigmund-
ar Davíðs Gunnlaugssonar, for-
manns Framsóknarflokksins.
Einnig hefur sést til Guðna á
skrifstofum Morgunblaðsins í
Hádegismóum þar sem hann
ræðir við Davíð Oddsson rit-
stjóra. Guðni er því afar virkur
á bak við tjöldin þessi misserin
þrátt fyrir að hafa látið af form-
legum pólitískum afskiptum.
Langsótt kenning
n Ein af langsóttari samsæris-
kenningum sem sést hafa á
prenti lengi birtist í Frétta-
blaðinu á miðvikudaginn í
grein eftir Jak-
ob F. Ásgeirs-
son. Kenn-
ingin snérist
um það að
ritdómari
Fréttablaðs-
ins, Friðrika
Benónýsdóttir, hefði gengið er-
inda Jóns Ásgeirs Jóhannessonar
þegar hann gagnrýndi harð-
lega þýðingu á ævisögu Keith
Richards gítarleikara. Bókin
kom út nýlega hjá forlaginu
Uglu sem er í eigu Jakobs. Inn-
takið í gagnrýni Friðriku var
að þýðingin á bókinni væri
„hrákasmíð“. Telur Jakob að
Friðrika og Ólafur Stephensen,
ritstjóri Fréttablaðsins, hafi
með „níðskrifum“ þessum ver-
ið að þjóna „húsbónda“ sínum
Jóni Ásgeiri sem oft væri gagn-
rýndur í tímaritinu Þjóðmál-
um sem Ugla gefur einnig út
og Jakob ritstýrir. Ritdómarar
í Fréttablaðinu eru því líka
orðnir leigupennar Jóns Ás-
geirs.
Framsókn og 365
n Margar kjaftasögur ganga
nú um það hverjir það eru
sem vilji kaupa fjölmiðlafyrir-
tækið 365. Ein af sögunum
er á þá leið að valdamenn
innan Framsóknarflokksins,
meðal annars Þórólfur Gíslason
og Gunnlaugur Sigmundsson,
renni hýru auga til fjölmiðla-
fyrirtækis-
ins. Þórólfur,
sem stýrir
Kaupfélagi
Skagfirðinga,
keypti meðal
annars hlut
í Morgun-
blaðinu í
fyrra og er því ljóst að þeir
norðanmenn sjá einhvern
tilgang í því að eiga í fjöl-
miðli. Þá á kaupfélagið eina
fréttablaðið á Sauðárkróki,
Feyki. 365 gæti þá verið keypt
sem valdatæki til að berjast
gegn svipuðum hlutum og
Morgunblaðið: Inngöngu í
Evrópusambandið, breyting-
um á kvótakerfinu og einnig
landbúnaðarkerfinu. Sá öxull
þessara tveggja fjölmiðlafyrir-
tækja yrði óárennilegur og
áhrifamikill.
Fólk kaupir
kakkalakka
Ég er ekkert
heilagur
Ingólfur Tjörvi Einarsson selur kakkalakka sem gæludýr. – DV Íþróttafræðingurinn Fannar Karvel segist stundum fá sér skyndibita. – DV
Vitnið Björgólfur Thor„Þjóðin misstígur sig þegar hún
krefst ekki réttar síns til frjáls
aðgengis að upplýsingum
M
eiri hluti stjórnskipunar- og
eftirlitsnefndar Alþingis hef-
ur lagt fyrir þingið tillögu til
þingsályktunar um ráðgefandi
þjóðaratkvæðagreiðslu um tillögur
stjórnlagaráðs að frumvarpi til nýrrar
stjórnarskrár og tiltekin álitaefni þeim
tengd. Þingsályktunartillagan hljóðar
svo:
„Alþingi ályktar að tillögur að frum-
varpi til stjórnarskipunarlaga sem
stjórnlagaráð afhenti forseta Alþingis
29. júlí 2011 og álitaefni þeim tengd
skuli borin upp í ráðgefandi þjóðar-
atkvæðagreiðslu...
Þjóðaratkvæðagreiðslan fari fram
samhliða forsetakosningum 30. júní
2012. Eftirfarandi spurningar verði
bornar upp í þjóðaratkvæðagreiðslunni:
1. Vilt þú að tillaga stjórnlagaráðs
verði lögð fram sem frumvarp að nýrri
stjórnarskrá eftir að hún hefur verið yfir-
farin með tilliti til laga og alþjóðasamn-
inga?
Merktu í reitinn fyrir framan þann
valmöguleika sem þú kýst.
- Já, ég vil að tillaga stjórnlagaráðs
verði lögð fram sem frumvarp að nýrri
stjórnarskrá eftir að hún hefur verið yfir-
farin með tilliti til laga og alþjóðasamn-
inga.
- Nei, ég vil ekki að tillaga stjórnlaga-
ráðs verði lögð fram sem frumvarp að
nýrri stjórnarskrá.
- Tek ekki afstöðu.
2. Einnig ertu beðin(n) um að svara
nokkrum efnislegum spurningum um
nýja stjórnarskrá.“
Sex spurningar, sex svör
Ég greiddi í stjórnlagaráði atkvæði
með frumvarpi ráðsins í heild eins
og allir aðrir ráðsfulltrúar og einnig
með öllum einstökum greinum
frumvarpsins lið fyrir lið, og ég ætla
að ráðstafa atkvæði mínu í þjóðar-
atkvæðagreiðslunni 30. júní í sam-
ræmi við það. Ég ætla því efst á kjör-
seðlinum að merkja við „Já, ég vil að
tillaga stjórnlagaráðs verði lögð fram
sem frumvarp að nýrri stjórnarskrá ...“
Spurningunum fimm á neðri hluta
seðilsins ætla ég að svara svo.
Vilt þú, að í nýrri stjórnarskrá
verði náttúruauðlindir lýstar þjóðar-
eign? Já, þetta er eitt mikilvægasta
ákvæði frumvarpsins og svarar kalli
þjóðfundarins 2010 og stefnu allra
stjórnmálaflokka á Alþingi.
Vilt þú, að ákvæði um þjóðkirkju
Íslendinga verði óbreytt frá því sem
nú er? Nei, ég tel ákvæðið í frumvarpi
stjórnlagaráðs betra. Óbreytt skipan
myndi þó ekki raska fr-mvarpinu að
öðru leyti.
Vilt þú, að persónukjör í kosning-
um til Alþingis verði heimilað í meira
mæli en nú er? Já, þetta er snar þátt-
ur í kosningaákvæðinu í frumvarpi
stjórnlagaráðs og svarar kalli þjóð-
fundarins 2010.
Vilt þú, að í nýrri stjórnarskrá
verði ákvæði um að atkvæði kjós-
enda alls staðar að af landinu vegi
jafnt? Já, þetta er ásamt auðlinda-
ákvæðinu eitt mikilvægasta ákvæði
frumvarpsins.
Vilt þú, að í nýrri stjórnarskrá
verði ákvæði um að tiltekið hlut-
fall kosningabærra manna geti
krafizt þess að mál fari í þjóðar-
atkvæðagreiðslu? Já, og mér finnst,
að hlutfallið eigi að vera 10% eins
og frumvarp stjórnlagaráðs kveður
á um. Hærra hlutfall, 15% eða 20%,
myndi leiða til færri þjóðaratkvæða-
greiðslna eða engra fyrir frumkvæði
kjósenda, ef marka má reynsluna
utan úr heimi, en það myndi þó ekki
raska frumvarpi stjórnlagaráðs að
öðru leyti.
Ný stjórnarskrá þokast nær
Leiðari
Jón Trausti Reynisson
jontrausti@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
26 23.–25. mars 2012 Helgarblað
Kjallari
Þorvaldur
Gylfason
Já Nei Tek ekki afstöðu
Vilt þú að tillaga stjórnlagaráðs verði lögð fram sem
frumvarp að nýrri stjórnarskrá eftir að hún hefur verið
yfirfarin með tilliti til laga og alþjóðasamninga?
Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá Íslands verði
1. náttúruauðlindir lýstar þjóðareign ?
2. ákvæði um þjóðkirkju Íslendinga óbreytt frá því sem nú er ?
3. persónukjör í kosningum til Alþingis heimilað í meira mæli en nú er ?
4. ákvæði um að atkvæði kjósenda alls staðar að af landinu vegi jafnt ?
5. ákvæði um að tiltekið hlutfall kosningabærra manna geti krafist
þess að mál fari í þjóðaratkvæðagreiðslu?
ef já, hve hátt finnst þér að þetta hlutfall ætti að vera? o 10% o 15% o 20%
√
√
√
√
√
√
x
„Ég greiddi í stjórn-
lagaráði atkvæði
með frumvarpi ráðsins í
heild.