Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.2012, Qupperneq 47

Viðtal 47Helgarblað 23.–25. mars 2012
„Ég forðast sviðs-
ljósið og er því
líklega frekar óeðlilegur
stjórnmálamaður.
bæjarfulltrúa VG.“
En eftir á að hyggja, voru þetta
mistök að tefla fram Lúðvík, starf-
andi bæjarstjóra síðustu níu ára, í
sjötta sætið?
„Ætli það sé ekki best að svara því
þannig að ef við hefðum vitað fyrir­
fram hvernig kosningarnar færu hefð­
um við trúlega ekki gert þetta svona.“
Forðast sviðsljósið
Þótt Guðmundur Rúnar hafi ekki
stefnt á bæjarstjórastólinn segist
hann ekki hafa hikað við að taka
starfið að sér þegar þessi staða kom
upp.
„Auðvitað hafði ég undir niðri
gert mér grein fyrir því að þetta gæti
gerst. En samt sem áður leit ég allt­
af á það sem fjarlægan möguleika að
ég yrði bæjarstjóri og það kitlaði mig
aldrei – hefur aldrei verið mitt mark­
mið. En örlögin höguðu því þannig
og ég ber mig ekkert illa undan því.“
En hvernig hefur þér verið tekið
sem bæjarstjóra og hvernig hefur þér
líkað starfið?
„Mér hefur verið tekið mjög vel af
öllu starfsfólki hjá bænum, og bæj­
arbúum – þeim sem ég hef verið í
samskiptum við. Hins vegar hefur
þetta stundum verið þungt; verk­
efni erfið og aðstæður erfiðar í kjölfar
hrunsins.“
Þú tekur ekki beint við í neinni
blómatíð?
„Nei, mikil ósköp. Það eru erfiðir
tímar og það setur svip sinn á starf­
ið og rekstur bæjarins: Skuldastaðan
jókst við hrunið – erlendar skuldir
stökkbreyttust og við erum ennþá
að vinna úr því. Síðan eru margvís­
legir erfiðleikar hjá fjölmörgum fjöl­
skyldum sem leita hingað eftir lið­
sinni, og misjafnt hvernig hægt er að
verða við því. Það er örugglega mik­
ið skemmtilegra að taka við í blóma­
tíð – en ég er ekkert viss um að minn
karakter hefði endilega fallið jafnvel
að því.“
Þú ert ekki karakter sem hefur sig í
frammi – þú ert ekki mikið fyrir sviðs-
ljósið?
„Nei, alls ekki. Ég forðast sviðs­
ljósið og er því líklega frekar
óeðlilegur stjórnmálamaður. Ég bý
við mikið jafnaðargeð, og konan mín
segir að minn helsti kostur, og um
leið helsti ókostur, sé þolinmæðin.
Ég held að það sé kostur við þær að­
stæður sem nú ríkja.“
Erlendu lánin bænum erfið
Nú hefur erfið skulda- og fjárhags-
staða Hafnarfjarðar verið talsvert
til umræðu að undanförnu. Hvað
veldur helst þessari stöðu?
„Skuldastaðan er tengd breyting­
um á erlendum lánum – við hrun
krónunnar þá stökkbreyttust þau og
jukust um einhverja átta, níu millj­
arða á nánast einni nóttu. Síðan
kemur verðbólguskot, og þá hækka
innlendu skuldirnar líka: Um leið
dragast tekjur bæjarins saman. Þá
vorum við búin að fjárfesta í lóðum
úti á Völlum – bæði íbúðalóðum og
atvinnulóðum – og greiða fyrir þær
– það var búið að úthluta þeim –
og búið að fá greitt fyrir talsverðan
hluta af lóðunum. Þá peninga urðum
við bara að endurgreiða úr kassan­
um, á fjórða milljarð króna. Þetta er
búin að vera röð áfalla – mörg þung
högg á stuttum tíma. Í kjölfar þessara
áfalla höfum við náð góðum árangri í
rekstrinum og sú vinna byrjaði strax
eftir hrun. Við hins vegar lögðum það
alltaf til grundvallar að verja störfin
og þjónustuna. Í fjárhagsáætlunini
á þessu ári var í raun búið að klippa
það allt saman; það var ekki gengið
lengra nema að fækka fólki og draga
saman í þjónustu, og við þurftum að
gera það og höfum gert það. Það er
ömurlegt að þurfa að segja upp fólki,
en þessar aðgerðir hafa skilað sér í
rekstrinum.“
Er búið að skera inn að beini í
rekstri bæjarins?
„Ef við skerum meira niður fer
það að bitna með sjáanlegum hætti
á þjónustu við bæjarbúa, þannig að
fólk finni virkilega fyrir því.“
Rætin og óheiðarleg
stjórnmálaumræða
Íslensk stjórnmál einkennast um
margt af hörðum deilum og gjarnan
eru stór orð látin falla, ekki bara í hita
leiksins, heldur virðist það einfald­
lega vera mjög algengt, jafnvel regla
miklu fremur en undantekning. Til
dæmis segja Sjálfstæðismenn hér í
bæ einfaldlega að þetta sé allt ykkur
í Samfylkingunni að kenna, að þið
rekið bæjarapparatið ekki nógu vel,
eða bara hreinlega illa.
„Það er alveg rétt, eins og þú segir,
að það er auðvitað svolítið einkenni
á stjórnmálaumræðu á Íslandi í dag
að hún er mjög óvægin og hún er oft
mjög rætin og ekki alltaf mjög heið­
arleg. Menn hafa ekki verið almennt
tilbúnir til að horfast í augu við lær­
dómana sem má draga af hruninu
og hægt er að lesa um í rannsóknar­
skýrslunni – það eru margir ennþá í
bullandi afneitun; eru í ábendingar­
leiknum alveg á fullu. Margt hefur
einfaldlega versnað í umræðunni
eftir hrun – neikvæð umræða hefur
aukist og neikvæðar hliðar íslenskrar
stjórnmálaumræðu orðið sýnilegri.
Það er í senn hræðilegt og slítandi að
taka þátt í þessu – mjög slítandi.“
Hið háa alþingi virðist nú stund­
um vera eins og stjórnlaus leikskóli.
„Það er enginn leikskóli sem er á
þessu plani.“
Dáist að Jóhönnu
Hvernig finnst þér Samfylkingin,
þinn flokkur, hafa staðið sig í land-
stjórninni? – flokkurinn var nú við
völd fyrir hrun og er enn við völd eftir
hrun.
„Mér finnst flokkurinn hafa stað­
ið sig ótrúlega vel við skelfilegar að­
stæður. Þetta var auðvitað ekkert
venjulegt sem menn tóku við eftir
hrun – þetta var einfaldlega þrotabú.
Og þó að mörgum finnist það ganga
hægt og illa þá eru hlutirnir samt
sem áður, á þrjóskunni og harðfylgn­
inni, á leið í rétta átt. Ég dáist nú að
Jóhönnu Sigurðardóttur fyrir ótrú­
lega þrautseigju, þótt sumir láti stíl­
inn hennar fara í taugarnar á sér. Það
sama má segja um Steingrím J. Sig­
fússon – sem býr nú við afar erfitt
heimilisástand í sínum flokki. Ég segi
hiklaust að það er ekki hægt annað
en að dást að þessu fólki fyrir þolin­
mæði og eljusemi. Og ekki kemur
maður auga á neina raunverulega
valkosti.“
En nú var Samfylkingin við völd
ásamt Sjálfstæðisflokknum frá árinu
2007 til 2009 og hlýtur að eiga sinn
þátt í öllu þessu hruni?
„Ég er þeirrar skoðunar að þá hafi
verið gerð ýmis mistök. Ég er á því að
þá hafi Samfylkingin verið alltof vilj­
ug til að dansa eftir línu Sjálfstæðis­
flokksins – og það er hluti af skýring­
unni hvernig fór. Árið 2007 var erfitt
að sjá fyrir sér annað stjórnarmynst­
ur þótt þessir flokkar hafi á ýmsan
hátt verið svarnir óvinir. Stóru mis­
tök þeirrar stjórnar fólust ekki í því
sem hún gerði heldur miklu frekar í
því sem hún gerði ekki; það var stöð­
ugt verið að benda á hættumerki –
verkalýðshreyfingin benti stöðugt á
þessi hættumerki, en stjórnin brást
ekki við – steig ekki á bremsurnar.“
Evran og ættleiðingar
Þá að umræðunni um Evrópusam­
bandið – einni heitustu umræðu
stjórnmálasögunnar hér á landi. Vilt
þú ganga í Evrópusambandið?
„Ég er nú búinn að vera þeirrar
skoðunar alveg frá því í kringum
1990 að Íslandi, íslenskum almenn­
ingi, og íslensku launafólki, væri
betur borgið ef Ísland væri í Evr­
ópusambandinu. Og ég hef ekkert
skipt um skoðun, fjarri því. En ég er
ekki tilbúinn að skrifa upp á hvað
sem er – áskil mér rétt til að skipta
um skoðun ef samningurinn verður
vondur. En ég tel gríðarlega mikil­
vægt fyrir Ísland að komast í gjald­
miðilssamstarf – fá evruna. Þótt
evran rekist nú í ólgusjó held ég að
það muni lagast. Upptaka evrunnar
mun með tíð og tíma gefa íslensk­
um almenningi og fyrirtækjum að­
gang að ódýrara lánsfé og losa Ís­
lendinga við verðtrygginguna. Sjálf
verðtryggingin er ekki vond, hún
er bara eðlileg afleiðing af óstöð­
ugum gjaldmiðli, og að mörgu leyti
skjól skuldarans, segi ég, því það
myndi ekkert heimili eða fyrirtæki
standa af sér verðbólguholskeflu
með óverðtryggðar skuldbindingar
og breytilega vexti – það stæði eng­
inn undir því. Innganga í Evrópu­
sambandið yrði að mínu mati mjög
góð fyrir neytendur, og þá held ég
að það væri mjög gott fyrir íslensk
stjórnmál; það er mikið agaleysi í ís­
lenskum stjórnmálum og í íslensku
þjóðfélagi sem ég held að myndi
ekki líðast í samstarfi eins og Evr­
ópusamstarfinu. Næsta skref er ein­
faldlega að fá samning í hendurnar
og bera hann undir þjóðina – ekk­
ert vit í öðru. Það er ábyrgðarlaust
að halda því fram að það sé ein­
hver valkostur að draga umsóknina
til baka – það þarf að ljúka málinu
með þjóðaratkvæðagreiðslu.“
Svanur Már Snorrason
Pólítík neikvæð og slítandi
Það er í senn hræðilegt og
slítandi að taka þátt í þessu