Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.2012, Blaðsíða 14

Þ
ann 6. nóvember næstkom­
andi munu Bandaríkja­
menn kjósa sér forseta til
næstu fjögurra ára og ljóst
er að kosningabaráttan verður
afar hörð fram á síðasta dag. Þó
sitjandi forseti, Barack Obama,
mælist um þessar mundir með
nokkuð forskot á keppinaut sinn
úr Repúblikanaflokknum, Mitt
Romney, hafa verið töluverðar
sveiflur í skoðanakönnunum upp
á síðkastið.
Slæmt atvinnuástand
Stærsta mál kosningabaráttunnar
er vafalaust viðreisn efnahagslífs­
ins og atvinnuþróun í landinu en
atvinnuleysi mælist nú um 8,2 pró­
sent. Þetta kann að reynast Obama
erfitt enda hefur enginn forseti
Bandaríkjanna verið endurkjörinn
við meira en 7,4 prósenta atvinnu­
leysi frá lokum seinni heimsstyrj­
aldar. Þrátt fyrir atvinnuástandið
mælist Obama þó með um 5 pró­
senta fylgi umfram Romney sem
bendir til þess að áherslur hans í
kosningabaráttunni séu að skila
árangri. Upp á síðkastið hafa
Obama og fylgismenn hans beint
spjótum sínum að framgöngu
Romneys í viðskiptaheiminum.
Gjaldþrot og gróði
Romney er forríkur og hlaupa auð­
æfi hans á hundruðum milljóna
Bandaríkjadala. Hann fæddist inn
í sterkefnaða fjölskyldu og hagn­
aðist gífurlega á umsvifum sínum í
fjármálageiranum uns hann sneri
sér að öðru skömmu fyrir aldamót.
Demókratar segja hann ekki vera í
nokkru sambandi við bandarískan
almenning auk þess sem bent hef­
ur verið á að hann borgar mun lægri
skattprósentu af tekjum sínum en
hinn almenni launþegi í landinu af
því að tekjur hans eru fjármagnstekj­
ur. Honum er einnig legið á hálsi fyr­
ir að hafa tekið yfir vel stæð fyrirtæki,
skuldsett þau og keyrt þau í þrot en
hagnast sjálfur af öllu saman. Þannig
telja demókratar að Romney hafi
hingað til fremur fengist við að fækka
störfum en að skapa þau.
Aflandsfélög og skattaskjól
Mikil leynd hvílir yfir persónuleg­
um fjárhag Mitts Romney. Andstæð­
ingar Romneys hafa gagnrýnt hann
harkalega fyrir að leyna upplýs­
ingum um eignir sínar í Banda­
ríkjunum og í skattaskjólum á er­
lendri grundu. Einn helsti ráðgjafi
Obama, David Axelrod, hefur sagt
að enginn frambjóðandi frá tíð Ric­
hards Nixon hafi kosið að leyna eins
miklu fyrir kjósendum og Mitt Rom­
ney. Debbie Wasserman Schultz,
formaður lands stjórn ar demókrata,
sagði fyrir skömmu í viðtali á Fox
News: „Ég vildi gjarnan sjá Mitt Rom­
ney birta skattayfirlit fyrir meira en
eitt ár því að undanförnu hafa kom­
ið fram fréttir þess efnis að hann eigi
leyni fyrirtæki á Bermúdaeyjum sem
enginn veit neitt um, fjárfestingar
á Caymaneyjum og bankareikn­
ing í Sviss.“ Annar samstarfsmaður
Obama sagði að „bisness í Bermúda“
væri hentugra slagorð fyrir Romney
en „trúið á Bandaríkin“. Þó engar vís­
bendingar hafi komið fram um ólög­
legt athæfi Mitts Romney þykja við­
skiptafléttur hans nokkuð vafasamar
og kann það að reynast honum illa.
Ákall frá Joe Biden
Framboði Obama hefur tekist að
safna hærri fjárhæðum en kosn­
ingasjóði Romneys en á síðustu vik­
um hefur sú þróun hins vegar snúist
við. Síðastliðna helgi sendi Joe Biden
varaforseti út yfirlýsingu þar sem
hann sárbændi stuðningsmenn um
að láta fé af hendi rakna til stuðnings
framboðinu. Nú er talið fullvíst að
Romney komi til með að safna meiru
en sitjandi forseti og yrði það í fyrsta
skipti sem það gerist í seinni tíð. Í
júnímánuði söfnuðust ríflega 100
millj ónir Bandaríkjadala í kosninga­
sjóð Romneys sem telst glæsilegur
árangur. Það er þó talsvert minna en
met Obama frá því í september árið
2008 þegar framboð hans safnaði 150
milljónum.
„Stærsta ógnin við lýðræðið“
Löngum hefur tíðkast að stórfyrir­
tæki, verkalýðsfélög og aðrir lög aðilar
láti til sín taka í kosningum vest­
anhafs þó þátttaka þeirra hafi ver­
ið ýmsum takmörkunum háð. Árið
2010 úrskurðaði Hæstiréttur Banda­
ríkjanna hins vegar að hluti þessara
takmarkana bryti í bága við stjórn­
arskrána. Því hafa orðið ákveðn­
ar breytingar síðan í síðustu forseta­
kosningum sem valda því að mun
meiri peningar verða í spilunum en
áður, sem þó standa utan við bók­
hald framboðanna sjálfra. Þessi út­
gjöld eru ekki á vegum framboðanna
heldur sjálfstæðra félaga með pólitísk
markmið sem á ensku kallast „super
PACs“. Líklegt er að Romney njóti
frekar góðs af þessu en Obama í ljósi
þess að sá fyrrnefndi hefur hingað til
átt auðveldara með að safna styrkjum
frá fjársterkum aðilum. Obama sagði
á Twitter­síðu sinni í júní að félög á
borð við þessi væru „stærsta ógnin
við lýðræðið okkar“. Þar segir jafn­
framt að um 98 prósent af fjárfram­
lögum til Obama komi frá einstakl­
ingum sem gefa minna en 250
Bandaríkjadali, eða sem nemur rúm­
lega 30 þúsund krónum.
Peningarnir skipta máli
Í forsetakosningunum árið 2008
söfnuðu stuðningsmenn Obama
meira en tvisvar sinnum hærri fjár­
hæð en stuðningsmenn Johns Mc­
Cain, frambjóðanda repúblikana.
Peningarnir hafa sennilega komið
að góðum notum því Obama sigr­
aði með um það bil tíu milljónum
atkvæða. Fyrir hvert atkvæði sem
Obama hlaut í kosningunum var
tæplega ellefu dollurum eytt úr kosn­
ingasjóði hans. McCain eyddi hins
vegar ekki nema sex dollurum fyrir
hvert atkvæði.
14 Erlent 11. júlí 2012 Miðvikudagur
Forseti Barack Obama, forseti Bandaríkj-
anna, er gagnrýndur fyrir hægan efnahags-
bata. Atvinnuleysi í landinu mælist um 8,2
prósent.
vilja sjá skatta-
yfirlit romneys
n Leynifyrirtæki í Bermúda, dularfullar fjárfestingar á Caymaneyjum og bankareikningur í Sviss„Ég vildi gjarnan
sjá Mitt Romn-
ey birta skattayfirlit fyrir
meira en eitt ár.
Vellauðugur Hinn forríki Mitt Romney,
forsetaefni repúblikana, er gagnrýndur
af demókrötum fyrir að leyna kjósendum
fjárhag sínum. Aðrir efnamenn virðast
standa við bakið á Romney en hann hefur
nú tekið fram úr Obama í fjáröflunum.
Ólafur Kjaran Árnason
blaðamaður skrifar olafurk@dv.is