Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.2012, Blaðsíða 17

Sigur fyrir tján-
ingarfrelsið.
Hata það ekkert.Best geymda
leyndarmálið.
Gunnar Ingi Jóhannsson , lögmaður blaðmannanna Bjarkar Eiðsdóttur og Erlu Hlynsdóttur. – VísirNýklipptur Björgvin Páll Gústavsson um að vera líkt við David Beckham. – DVBjörn Thors , leikari og leiðsögumaður, um hellinn undir Þríhnúkagíg. – DV
Hvernig lýð-ræði viljum við?
Spurningin
„Í strætó.“
Guðmundína Ragnarsdóttir
53 ára lögmaður
„Á bíl.“
Arnar Elíasson
33 ára bankamaður
„Yfirleitt gangandi eða á hjóli.“
Tinna Lind Hallsdóttir
21 árs og vinnur á hjúkrunarheimili
„Á bíl.“
Gunnar Einarsson
29 ára símasölufulltrúi
„Á bíl.“
Ingunn Jónsdóttir
59 ára heilbrigðisritari
Hvernig ferðu í
vinnuna?
1 Hnarreistur í sumarfríinu Mynd af Mario Götze, landsliðsmanni
Þjóðverja í knattspyrnu, hefur farið um
netið sem eldur í sinu.
2 Gunnar Heiðar missti sjónina vegna sykursýki Söfnun til
styrktar ungum sjómanni sem missti
sjónina.
3 Segir fljúgandi furðuhlut hafa brotlent í Roswell Fyrrverandi
starfsmaður bandarísku leyniþjón-
ustunnar stígur fram.
4 Íslenska ríkið borgi blaðamönnum 10 milljónir
Mannréttindadómstóll Evrópu dæmdi
blaðakonunum Erlu Hlynsdóttur og
Björk Eiðsdóttur í vil.
5 Þær voru dæmdar fyrir þetta Umfjöllun um það sem þær Erla og Björk
voru dæmdar fyrir í Hæstarétti Íslands.
6 Tom og Katie semja: Strangar umgengnisreglur
Hollywood-stjörnurnar Tom Cruise og
Katie Holmes ná samkomulagi vegna
skilnaðar síns.
7 „Augljóslega reyndur kafari“ Kafari hjá Dive.is um köfunarhæfileika
Tom Cruise sem var á Íslandi á dögunum.
Mest lesið á DV.is „Ísbjörn! Ísbjörn!“
E
inu sinni var talað um „gúrkutíð“
þegar fjölmiðlar byrjuðu að æsa
upp fréttir á sumrin, oft af ofvöxn-
um gúrkum. Nú er „ísbjarnartíð“.
Sumarið 2008 heyrðust fréttir af ís-
birni þegar tvær konur sögðust hafa séð
hann úr fjarlægð á Skaga fyrir norðan.
Við tók töluvert fréttafár um lausa ís-
björninn. Að lokum voru myndir af
meinta ísbirninum hins vegar skoðað-
ar, og það kom í ljós að ísbjörninn var í
líki rollu. Og öll spor á svæðinu voru eft-
ir sauðfé, en ekkert eftir ísbjörn. „Þetta
var ekki kind sem ég sá,“ sagði konan við
Fréttablaðið, en ísbjörninn fannst aldrei.
Annar maður í skemmtiferð í rútu
ákvað að senda mynd af uppstilltum
gerviísbirni á Morgunblaðið, sem birti
hana með frétt um að ísbjörn gengi laus.
Mesta fjölmiðlafár þessa sumars
snerist um að ísbjörn gengi laus við
Vatnsnes við Húnaflóa. Tildrög málsins
voru að ítölsk fjölskylda var stödd í sela-
skoðun, þegar henni varð ekki um sel.
Þeim virtist sem selirnir hefðu fengið
óvæntan selskap. Þá fór í gang æsileg at-
burðarás.
Ítalska fjölskyldan tók myndir af hin-
um meinta ísbirni, og eftir að hafa sýnt
myndirnar á nærliggjandi bæ, sem rekur
ferðaþjónustu, fór málið í fréttirnar. Fjöl-
miðlar töluðu við fólkið sem sá mynd-
irnar og sagt var frá því í öllum miðlum
að ísbjörn væri laus á svæðinu. Land-
helgisgæslan fór á svæðið. Þyrluflug-
maður sá spor, sem hann taldi víst að
væru ísbjarnarspor. Allir á Íslandi voru
að tala um ísbjörninn. Og það voru ýms-
ar bollaleggingar. Pressan.is tók viðtal
við framkvæmdastjóra Selasetursins um
hvort ísbjörninn myndi éta alla selina:
„Það efast ég um. Við töldum þúsund
seli á seinasta ári og hann nær nú varla
að torga þeim öllum á þessum tíma,“
svaraði hann. Fréttir birtust síðan um
að ísbjörninn gæti mögulega ofhitnað á
flótta sínum og fólk því beðið um að elta
hann ekki.
Þegar myndirnar voru birtar í fjöl-
miðlum kom í ljós að myndirnar sýndu
fyrirbæri sem líktist helst sel. Dýra-
fræðingur staðfesti það. Þegar sporin
voru skoðuð kom í ljós að þau voru ekki
í laginu eins og ísbjarnarspor. Þau voru
dýpst við hæl, en ekki fremst, og ísbirnir
ganga ekki á hælunum. Engin sönnun
hafði því verið fyrir því að ísbjörn hefði
verið á staðnum, þótt fréttatíminn segði
það. Svo fjaraði þetta bara út hægt og
hljótt.
Ferðaþjónustuaðilar á svæðinu voru
glaðir með „ísbjörninn“, enda flykktist
fólk á svæðið vegna fréttanna af ísbirn-
inum. „Auðvitað er mjög skemmtilegt
fyrir okkur að geta sagt að það sé ísbjörn
á svæðinu,“ sagði selaleiðsögumaður,
sem hafði í nógu að snúast. Annar ferða-
þjónustuaðili gladdist yfir því í viðtali að
svæðið fengi alla þessa athygli.
Ítalski ferðamaðurinn Roberto
Tozzi sagði frá því á Stöð 2 að hann
væri enn sannfærður um að fyrirbærið
hefði verið ísbjörn. „Þegar ég sá bjarn-
dýrið datt mér ekki í hug að fólki gæti
stafað hætta af því. Þegar ég fór inn í
veitingahúsið þarna nálægt ströndinni
sagði ég þeim frá birninum. Í mínum
huga var björn og selur það sama. Ég
hugsaði ekkert um hættuna.“ Dýra-
fræðingurinn sem sá myndina var
á sama máli, það er að segja um að
björn og selur væru það sama. „Þú
sérð móta fyrir dekkri haus og síðan
aðeins ljósara svæði undir hausnum
sem er eiginlega dæmigert fyrir útsel“.
Stundum er selur ísbjörn. Sérstaklega
þegar ísbjörn selur.
Í
talski einræðisherrann Mussolini
notaði orðið „corporatism“ fyrstur
manna til að skilgreina þá stjórn-
arhætti sem hann stefndi á að inn-
leiða á Ítalíu. Hann breytti skilgrein-
ingunni síðar í fasisma og innleiddi
„corporatism“ með stæl. „Corporatism“
er gjarnan skilgreindur í bandarískum
orðabókum sem kerfi þar sem nýfrjáls-
hyggju-einræði nær völdum fyrir tilstilli
samruna viðskiptaheims og þingheims,
samdauna stækri þjóðernishyggju.
Ég hef mikið velt fyrir mér þeirri
samfélagsgerð sem við búum við og af
hverju flestir átta sig ekki á því að lýð-
ræði er aðeins lýð-ræði ef fólk tekur
virkan þátt í að móta það. Við erum
samfélagið, við erum kerfið, við erum
þingið, við erum ríkisstjórnin, því við
búum jú við lýðræði, þar sem við, lýður-
inn ræður. Eða hvað? Eru þeir fulltrúar
sem sitja á þingi raunverulegir fulltrú-
ar almennings? Hverra hagsmuna eru
þeir að gæta? Það vita allir að spillingin
er svo samofin hefðunum/kerfinu hér-
lendis að hún mælist ekki. Við tökum
nánast öll þátt eiginhagsmunastefnu
valdsins sem kristallast í vali á þeim
sem við treystum til að gæta hagsmuna
okkar.
Alvarlegur kerfisgalli
Því betur sem ég kynnist kerfinu innan
frá, því sannfærðari verð ég um að í því
er að finna alvarlegan kerfisgalla. Galla
sem ekki er hægt að laga með því reyna
sífellt að staga í sístækkandi götin. Lög-
gjafarsamkundan, þar sem fulltrúar
almennings eiga að tryggja kerfið virki
fyrir alla, er nánast óstarfhæft út af
viðamiklum valdahefðum sem endur-
spegla ekki endilega heildarhagsmuni
lands og þjóðar. Kerfið er orðið of stórt.
Minnir um margt á tilraunir til að setja
2012 stýrikerfi og hugbúnað inn í 1987
tölvubúnað. Tölvubúnaðurinn er úr sér
genginn og getur ekki keyrt áfram stýri-
kerfi nútímans. Út um allan heim er
fólk að vakna upp við vondan draum.
Kerfið er hætt að þjóna þeim, það er
orðið svo stórt að það snýst bara um
að viðhalda sér og ef upp kemst um
kerfisgalla þá ver kerfið sig í stað þess
að aðlaga sig aðstæðunum. En hvað er
hægt að gera, það er almennt vantraust
á valdhöfum, það er vantraust á mjög
mörgu í samfélagi okkar, tortryggni og
reiði.
Á þessum tímum gefst gott tækifæri
til að endurskoða samfélagsgerðina
með afgerandi hætti í aðdraganda
þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórn-
arskrá á haustdögum. Það er á ábyrgð
ALLRA á Íslandi að taka þátt í þeirri
umræðu og setja sig inn í hvað ný
stjórnarskrá býður upp á. Hún snýst
um samfélagssáttmála sem við mun-
um búa saman við um einhverja hríð
og á að hafa þær grunnstoðir sem við
reisum nýtt Ísland á. Ég hvet alla til að
kynna sér stjórnarskrána á vef stjórn-
lagaráðs: stjornlagarad.is.
Að búa við lýð-ræði er vinna Lýð-
ræðið á ekki að snúast um að yfir-
færa vald sitt til annarra ef vel lætur
á fjögurra ára fresti. Ný stjórnarskrá
er verkfæri fyrir almenning til að láta
samfélag sitt varða, aðhaldstæki til að
tryggja að þeir sem við felum valdið
séu að vinna samkvæmt þjóðarvilja. Að
taka þátt í að búa til draumasamfélag-
ið sitt eru forréttindi sem nýtast bara ef
við erum tilbúin að nota þau. Ég vona
að almenningur geri sér grein fyrir því
hve dýrmætt það er að hafa þetta eins-
taka tækifæri til að móta framtíðarskip-
an þessa lands.
Beint lýðræði er það sem koma skal
Upphaf lýðræðislegrar hefðar í borg-
arasamfélögum hófst í Aþenu fyrir
tvö þúsund árum. Sú tilraun tókst
ágætlega. Þar voru valdir einstak-
lingar með slembivali á ársfresti, til
að sinna hlutverki löggjafans. Valið
var sambærilegt og þegar valið var á
þjóðfundinn til að ræða um grunn-
stoðir nýrrar stjórnarskrár. Orðið lýð-
ræði kemur einmitt frá þessari fallegu
hefð sem tryggja átti að valdaklíkur
gætu ekki hertekið lýðinn með yfir-
valdi æðstu embætta. Lýðurinn ræð-
ur, almenningur ræður. Mikið var
lagt upp úr samræðuhefð og byggt á
fornum hefðum til að tryggja sam-
vinnu þegar fólk færði sig úr smærri
samfélögum í flóknari samfélagsgerð
borga. Allir borgararnir voru meðvit-
aðir um að þeir gætu verið kallaðir til
að sinna samfélagslegri skyldu sem
þessi aðferð kallaði á. Ég get ímynd-
að mér að þetta hafi gert fólk meðvit-
aðra um hlutverk sitt í samfélaginu
og það hafi reynt að fylgjast með og
taka í meira mæli þátt en tíðkast hef-
ur í stórsamfélögum okkar hingað til.
Beint lýðræði er það sem koma skal.
Hvernig það verður útfært veltur á
vilja almennings til þátttöku.
Sumar og sól Það viðraði vel til útivistar á höfuðborgarsvæðinu á þriðjudag enda rjómablíða. Mannfjöldi var á Laugaveginum og einhverjir tylltu sér niður og fengu sér hressingu
í blíðunni. Mynd Eyþór ÁrnasonMyndin
Svarthöfði
Kjallari
Birgitta Jónsdóttir
Umræða 17Miðvikudagur 11. júlí 2012