Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.2012, Blaðsíða 3

n Geta ákveðið kyn kálfa n Tæknin enn of dýr
Þ
etta er tækni sem er að ryðja
sér til rúms, til dæmis í ná-
grannalöndum okkar. Það
hefur hins vegar enn sem
komið er ekki verið grundvöll-
ur fyrir þessu hér á landi. Þetta
er mjög dýrt, segir Baldur Helgi
Benjamínsson, framkvæmdastjóri
Landssambands kúabænda.
Nýsjálenskir vísindamenn hafa
þróað aðferð til að kyngreina
nautasæði og þar með geta kúa-
bændur ráðið kynferði kálfanna
sem koma í heiminn. Aðferðin
hefur verið í þróun lengi en gallinn
við aðferðina hingað til hefur falist
í því að fanghlutfall kyngreinds
sæðis hefur verið töluvert lakara
en hefðbundins. Vísindamennirn-
ir hafa nú ráðið bót á téðum galla
með því sameina kyngreininguna
og aðferðir til að gera sæðið lang-
lífara. Baldur segir að tæknin, til
að stjórna kynferði íslenskra kálfa,
sé til staðar en kostnaðurinn við
að beita henni sé þrefalt hærri en
við notkun venjulegs sæðis. Hann
bendir hins vegar á að með tíð og
tíma verði tæknin sennilega ódýr-
ari og skilvirkari. Þá verður hægt
að innleiða hana á Íslandi.
Sæði í skilvindu
Að sögn Baldurs er tæknin
sáraeinföld. „Það er bara einfald-
ur munur á karlkyns sáðfrumum
og kvenkyns sáðfrumum. Karlkyns
sáðfrumurnar eru léttari,“ segir
Baldur og bætir við að kyngrein-
ingarferlið líkist einna helst því
þegar mjólk er sett í skilvindu og út
kemur mysa og rjómi.
Aðspurður hvort með þessari
aðferð séu kúabændur í að leika
Guð segir Baldur: „Kynbætur hafa
verið stundaðar í hundrað ár. Við
erum þar að velja og ákveða hverj-
ir eru verðugir og hverjir ekki; þeir
fyrrnefndu fá að eignast afkvæmi.
Þannig virkar búfjárrækt.“ Hann
viðurkennir þó að tæknin veki
siðferðilegar spurningar. „Hvað
eigum við að ganga langt í því að
stjórna og ákveða hvernig gripirn-
ir verða? Er einhvers staðar ein-
hver lína sem við megum ekki stíga
yfir?“ Þessar spurningar hafa ver-
ið ræddar meðal bænda, að sögn
Baldurs.
Kyngreining mannasæðis
möguleg
Inntur svara við því hvort ekki sé
hægt að beita þessari tækni á sæði
annarra dýrategunda, til dæmis
manna, segir Baldur: „Í sjálfu sér
væri það hægt, en þetta kannski
skiptir bara meira máli í naut-
griparækt; meðgöngutíminn er
mjög langur og yfirleitt eignast
kýr einungis eitt afkvæmi – líkt og
menn. Það væri kannski hægt að
nota þessa aðferð á mannasæði
en þá vakna áleitnari siðferðilegar
spurningar.“
Sigríður Klara Böðvarsdótt-
ir, sérfræðingur í erfðafræði við
Háskóla Íslands, telur næsta víst
að hægt væri að kyngreina sæði
manna með sama hætti. „Tækni-
lega séð ætti þetta að vera fram-
kvæmanlegt. Til dæmis ef par sem
fer í tæknifrjóvgun óskar eftir því
að fá dóttur frekar en son – eða öf-
ugt – þá væri það mögulegt,“ seg-
ir Sigríður en áréttar jafnframt að
hún sé á móti slíku af siðferðileg-
um ástæðum.
Fréttir 3Mánudagur 3. september 2012
Kúabændur
leiKa „Guð“
Baldur Eiríksson
blaðamaður skrifar baldure@dv.is
Kýr Þessi kýr var getin með
hefðbundnum hætti, eftir því
sem blaðamaður kemst næst.
Baldur Helgi Benjamínsson: Telur
tæknina of vera of dýra – enn sem komið er.
„Hvað eigum við
að ganga langt í
því að stjórna og ákveða
hvernig gripirnir verða?
brotið óGnar eKKi
ráðherrastólnum
n Stjórnmálafræðiprófessor telur málið vandræðalegt fyrir Vinstri-græna
Málið tekið
fyrir á þing-
flokksfundi
Lilja Rafney Magnúsdóttir, þingmaður
VG, segir í samtali við DV að hver og einn
verði að bera ábyrgð á sínum viðbrögð-
um þegar hún er spurð út í viðbrögð
Ögmundar. Aðspurð hvort málið breyti
stöðu Ögmundar innan VG segist hún
ekki vilja hafa uppi stór orð um það. „Við
munum ræða þetta mál á þingsflokks-
fundi. Það vilja allir að lög séu haldin
og þetta er niðurstaða sem eðlilegt er
að horfast í augu við.“ Lilja Rafney vill
ekki tjá sig um hvort Ögmundur eigi
að biðjast afsökunar eða segja af sér.
„Ég ætla ekki að setja mig í það sæti
að segja öðrum hvað þeir eiga að gera.
Hver og einn verður að bera ábyrgð á því
sjálfur,“ segir hún.
Vill setja
hæfisnefndir
á laggirnar
„Ég hef í nokkur skipti lagt fram þings-
ályktunartillögur um að það yrðu settar
á laggirnar hæfisnefndir þegar væri
verið að skipa í opinber störf. Það þyrfti
þá að afmarka þeim ákveðinn ramma
um hlutverk, umboð og annað slíkt. Það
er mikilvægt að koma þessum málum í
betra og fastara ferli. Þetta mál endur-
speglar það eins og fleiri dæmi áður,“
segir Árni Þór Sigurðsson, þingmaður
VG. Hann segist ekki vilja tjá sig um við-
brögð Ögmundar og segir það mikilvægt
að þingflokkurinn fái ráðrúm til að fara
yfir málið á fundi. „Þá getur Ögmundur
gert flokknum grein fyrir málinu og
öllum hliðum þess. Það eru örugglega
fleiri hliðar á þessu máli.“