Dagblaðið Vísir - DV - 12.04.2013, Blaðsíða 28

28 Umræða 12.–14. apríl 2013 Helgarblað
„Efla þarf kynferð-
isbrotadeild lög-
reglunnar og sérhæft
starfsfólk þarf að koma
að kynferðisbrotamálum
á öllum stigum.L
ýðræðisvaktin hefur á stefnu­
skrá sinni að setja á fót kyn­
ferðisbrotadómstól. Meðferð
kynferðisbrota er í miklum
ólestri og tekur alltof langan
tíma. Það er óverjandi að fórnar­
lömb kynferðisbrota þurfi að bíða
vikum, mánuðum og jafnvel árum
saman eftir niðurstöðu í sínum
málum. Ólíkt því sem kann að vera
raunin í öðrum málum, skiptir tím­
inn sem ferlið tekur, frá kæru til
niðurstöðu, miklu máli. Andleg og
líkamleg heilsa fórnarlamba er í
veði og fyrst að niðurstöðu fenginni
getur fórnarlambið farið að vinna
úr reynslunni og byggja líf sitt upp
að nýju.
Það var talið nauðsynlegt að
setja á stofn fíkniefnadómstól og
sérstakt embætti saksóknara til að
rannsaka efnahagsbrotamál og ekki
er þörfin minni fyrir kynferðisbrota­
dómstól. Brýnni ef eitthvað er vegna
eðlis þeirra mála og afleiðinga fyrir
þá einstaklinga sem brotið er á.
Það yrði ekki mikill kostnaðarauki
fyrir ríkið að setja á fót sérstakan
kynferðis brotadómstól. Í fyrsta lagi
myndi hann draga úr álagi á hinu
hefðbundna dómskerfi og í öðru lagi
myndi betri og hraðari meðferð kyn­
ferðisbrotamála draga úr alvarlegum
afleiðingum fyrir fórnarlömbin,
sem oft birtast í aukinni þörf fyrir
heilsugæslu af ýmsu tagi, lyf og með­
ferðarúrræði, fyrir utan félagslegar
afleiðingar af ýmsu tagi, sem kunna
að reynast, bæði einstaklingum og
því opinbera, dýrar. Ef dæmið væri
reiknað til enda mætti hugsanlega
færa að því rök að sparnaður yrði af
sérstökum kynferðisbrotadómstóli.
Það er umhugsunar virði af
hverju ekki fleiri kynferðisbrota­
mál en raun ber vitni eru kærð (af
þeim sem á annað borð er vitneskja
um – flest bendir til þess að hin séu
miklu fleiri sem aldrei koma upp
á yfirborðið). Af þeim leiða fá til
ákæru og enn færri til dómsniður­
stöðu. Dómarnir eru svo sum­
ir hverjir kapítuli út af fyrir sig og
verða oft tilefni mikillar umræðu og
gagnrýni.
Flest rök hníga til þess að endur­
skoða þurfi allt ferlið. Efla þarf kyn­
ferðisbrotadeild lögreglunnar og
sérhæft starfsfólk þarf að koma að
kynferðisbrotamálum á öllum stig­
um. Einnig þarf að huga að hvernig
bæta má þjónustu við fórnarlömb
kynferðisafbrota á landsbyggðinni.
Stígamót og Barnastofa gegna mikil­
vægu hlutverki og verða að geta
sinnt því eins vel og kostur er. Það er
hlutverk hins opinbera að sjá til þess
að svo megi verða. Aukinna rann­
sókna er þörf á orsökum og umfangi
kynferðisbrota í því skyni að efla
forvarnir og auðvelda meðferð, bæði
fórnarlamba og brotamanna. Fleira
mætti tína til sögu en ljóst að víða er
pottur brotinn.
Kynferðisbrotadómstóll myndi
ekki breyta öllu þar um, en yrði þó
sannarlega eitt skref til úrbóta. Það
skref er Lýðræðisvaktin tilbúin að
taka.
Höfundur skipar 1. sæti í Reykja-
vík suður fyrir Lýðræðisvaktina.
Kynferðisbrotadómstóll
Aðsent
Þórhildur
Þorleifsdóttir
Fullt gjald og jafnræði
D
eilan um stærstu auðlind
Íslendinga, fiskistofnana
og heimildir til að nýta þá,
hefur nú plagað íslensku
þjóðina í þrjá áratugi. Í
umræðu hefur mikið borið á þeim
misskilningi meðal fólks að sjáv­
arútvegsdeilan snúist aðeins um
að þjóðin fái „sanngjarna auð­
lindarentu“ fyrir notkun á þessari
sameiginlegu auðlind landsmanna.
Málið ristir mun dýpra en það,
enda snýr það ekki síður að því að
allir landsmenn sitji við sama borð
þegar kemur að möguleikum á því
að nýta þessa sameiginlegu auð­
lind, að jafnræðis sé gætt þegar at­
vinnufrelsi manna er takmarkað,
að allir sitji við sama borð, en ekki
bara fáir. Deilan er því tvíþætt, þ.e.
annars vegar um það hvernig út­
hlutun heimilda til veiða (kvóta) er
háttað og hins vegar hvort þjóðin
sé að fá réttmætt afgjald fyrir notk­
un auðlindarinnar. Í þessu efni hef­
ur mikið verið rætt um auðlinda­
ákvæði frumvarps stjórnlagaráðs,
þ.e. 34. gr., þar sem í 4. mgr. segir:
„Stjórnvöld bera, ásamt þeim
sem nýta auðlindirnar, ábyrgð á
vernd þeirra. Stjórnvöld geta á
grundvelli laga veitt leyfi til afnota
eða hagnýtingar auðlinda eða
annarra takmarkaðra almanna­
gæða, gegn fullu gjaldi og til tiltek­
ins hóflegs tíma í senn. Slík leyfi
skal veita á jafnræðisgrundvelli og
þau leiða aldrei til eignarréttar eða
óafturkallanlegs forræðis yfir auð­
lindunum.“
Þegar talað er um fullt gjald þá
er það gjaldið sem markaðurinn
(útgerðarmenn sjálfir) er reiðubú­
inn til að greiða hverju sinni. Það er
því aðeins með því að láta fara fram
uppboð á heimildunum á opn­
um markaði að hægt er að leiða í
ljós hvert slíkt gjald kemur til með
að vera. Það er enn fremur lykilat­
riði, að þegar slík uppboð fara fram,
að allir geti boðið í heimildirnar á
jafnræðisgrundvelli. Öðruvísi yrði
aldrei hægt að tryggja að fullt gjald
fengist. Þetta helst því í hendur.
Téð ákvæði frumvarps stjórnlaga­
ráðs uppfyllir því að auki kröfur
Mannréttindanefndar Sameinuðu
þjóðanna sem gerðar voru í frægu
áliti nefndarinnar í máli íslensku
sjómannanna frá 2007.
Auðlindaákvæði frumvarps
stjórnlagaráðs tekur því á og myndi
leysa fyrir fullt og allt stærsta og
hatrammasta deilumál Íslands­
sögunnar, deiluna um nytjastofna á
Íslandsmiðum, með því að tryggja
jafnræði við úthlutun og fullt gjald
fyrir notkun auðlindarinnar. Órétt­
lætið sem við búum við í dag, yrði
afnumið ef frumvarp stjórnlagaráðs
yrði að stjórnarskrá.
Þórður Már Jónsson hdl., 2. sæti
XL í NA-kjördæmi og Finnbogi Vikar,
viðskiptalögfr. og sjómaður, 1. sæti
XL í Suðurkjördæmi
Aðsent
Þórður Már
Jónsson
Finnbogi
Vikar Jónsson
Fagmennska í þágu lýðræðis
U
ndanfarin ár hefur mikið
verið rætt um vantraust
á stjórnmálamönnum
og að traust þjóðarinnar
á Alþingi sé í sögulegu
lágmarki, enda fari mestur tími
stjórnmálamanna í karp um auka­
atriði og eiginhagsmuna­ og kjör­
dæmapot. Það er margt til í því og
full ástæða til að taka þessa gagn­
rýni mun alvarlegar en gert hefur
verið. Þrátt fyrir þessa neikvæðu
umræðu um stjórnmál og Alþingi
hefur það komið mér, sem aldrei
hef komið nálægt stjórnmálum fyrr
en nú, notalega á óvart hvað fólk
er gríðarlega jákvætt og áhugasamt
gagnvart því. Þótt það sé stundum
ansi dómhart í garð stjórnmála­
manna, tali um að þeir séu nú ótta­
leg viðrini og himpigimpi, hefur
það í raun tröllatrú á lýðræðinu og
langar greinilega til að stokka mál­
in upp á Alþingi, öðlast nýja von.
Í kjölfar rannsóknaskýrslu Al­
þingis og þeirra endurbótatillagna
sem unnar voru upp úr henni (en
hafa því miður ekki verið fram­
kvæmdar nema að litlu leyti)
hefur mönnum orðið tíðrætt um
að bæta þurfi vinnubrögðin á Al­
þingi, en minna hvernig. Hér er
því tillaga: senda alla þá alþingis­
menn, reynda sem nýja, sem brátt
verða kosnir til verka fyrir þjóðina
á stutt en vel skipulagt verkefna­
stjórnunarnámskeið. Verk­
efnastjórnun er aðferðafræði sem
felur í sér undirbúning verkefna,
þar með talda skipulagningu/áætl­
anagerð, og eftirlit með öllum þátt­
um verkefnis á framkvæmdatíma.
Aðferðum verkefnastjórnunar er
gagnlegt að beita á öll verk efni,
hvort sem þau eru stór eða smá.
Aðferðir verkefnastjórnunar
hafa gefist mjög vel í fjölmörgum
fyrirtækjum og stofnunum hér­
lendis og hafa leitt til mun agaðri
og skilvirkari vinnubragða en áður
tíðkuðust. Alþingismenn koma úr
ýmsum áttum og eru með ólíka
menntun og reynslu. Það er hið
besta mál enda er það hugmyndin
með lýðræðinu. Þeim sem kosnir
verða til setu á Alþingi í lok þessa
mánaðar ber að nálgast það verk­
efni af auðmýkt og hógværð líkt
og fulltrúar Besta flokksins gerðu
þegar þeir tóku við stjórnar­
taumunum í Reykjavík. Til þeirra
eru gerðar miklar kröfur um vönd­
uð vinnubrögð og þær eiga bara
eftir að aukast á næstu árum. Inn­
leiðing vandaðs verkefnastjórn­
unarkerfis sem væri lagað að þörf­
um þingmanna gæti eflt þá mjög í
störfum sínum í þágu þjóðarinnar
og þar með stuðlað að betra sam­
félagi og bjartari framtíð.
Höfundur er þýðandi, í fjórða
sæti á framboðslista Bjartrar
framtíðar í Reykjavík norður.
Aðsent
Friðrik Rafnsson
„Senda alla þá
alþingismenn,
reynda sem nýja, sem
brátt verða kosnir til
verka fyrir þjóðina á stutt
en vel skipulagt verk-
efnastjórnunarnámskeið.