Dagblaðið Vísir - DV - 17.05.2013, Qupperneq 27

Fólk 27Helgarblað 17.–21. maí 2013
niðurstöðuna til lengri tíma litið,“
segir Þorsteinn.
Ný þjóðarsátt
Þorsteini verður tíðrætt um að það
verði að fara sáttaleiðina ef takast
eigi að ná þjóðinni upp úr öldu­
dalnum. Að menn taki höndum
saman þegar kemur að kjarasamn­
ingagerð svo hægt verði að auka
kaupmátt almennings. Allir verði
að axla sinn hluta ábyrgðarinnar,
Samtök atvinnulífsins, launþega­
hreyfingin, ríkisstjórn og Seðla­
bankinn. Hann rifjar upp þjóðar­
sáttarsamningana.
„Þjóðarsáttin á sínum tíma skil­
aði árangri fyrstu sjö til átta árin.
Það varð veruleg kaupmáttaraukn­
ing, gengið varð stöðugra og verð­
bólgan var í sögulegu lágmarki.
Við þekkjum forskrift að þessari
aðferðafræði. Við héldum hins
vegar ekki út og fimmtán árum
síðar erum við í svipuðum sporum
og þegar þjóðarsáttin var gerð. Það
má því spyrja hvort það sé ekki
kominn tími á nýja þjóðarsátt.“
Hann segist telja að það sé
góð samstaða um að það verði að
endurskoða vinnubrögðin þegar
komi að gerð kjarasamninga.
Hann segir hins vegar erfitt að geta
sér til um hvort átök á vinnumark­
aði séu framundan.
„Það eru ýmsir hópar sem telja
sig eiga inni leiðréttingar og staða
heimilanna er erfið. Það setur á
þrýsting um launahækkanir en
það sem mestu skiptir er að finna
leið sem dugar næstu fimm til tíu
árin til að endurreisa kaupmáttinn.
Svo það verði alvöru lífskjarasókn
í landinu en ekki bara enn eitt
boðafallið þar sem við horfum á
kauphækkanir brenna upp á verð­
bólgubáli. Það er það síðasta sem
við þurfum á að halda.“
Ríkisfjármál verða að
vera í lagi
„Við þurfum einhvern veginn að
ná betur utan um stjórn peninga­
mála. Ein helsta rót verðbólgu hér
á landi eru gengissveiflur og við
verðum að ná tökum á þeim. Við
höfum íslensku krónuna og verð­
um með hana næstu árin alveg
sama á hvorn veginn Evrópusam­
bandsmálin fara. Til að við getum
skotið stoðum undir stöðugleika
til lengri tíma verða ríkisfjármálin
einnig að vera í lagi, það þýðir ekki
að auka ríkisútgjöld í þenslu eins
og gert var á árunum 2003 og 2007.
Við verðum að finna leið til að ná
auknum stöðugleika í þessum efn­
um. Við getum ekki látið Seðla­
bankanum það einum eftir að slást
við verðbólguna. Stjórnvöld og að­
ilar vinnumarkaðar verða einnig
að stuðla að auknum stöðugleika
með ábyrgri stefnu í ríkisfjármál­
um og við gerð kjarasamninga.
Afnema verðtryggingu
Þorsteinn segist hlynntur því að
afnema verðtrygginguna. „Við
erum eitt fárra landa sem byggja
svona gríðarlega mikið á verð­
tryggingu. Hún hefur verið hækjan
okkar í gegnum árin vegna þess að
við höfum ekki náð stöðugleika í
efnahagsmálum. Hún hefur verið
notuð sem tæki til að sparnað­
ur fólks brenni ekki upp og sam­
félagið geti virkað. Ég tel hins
vegar að við eigum að minnka
vægi hennar og á endanum ætt­
um við að stefna að því að afnema
hana. Verðtryggingin hefur þann
ókost að við erum með allt of
langan viðbragðstíma þegar hitn­
ar í hagkerfinu og þar með bíta
vaxtabreytingar Seðlabankans
seint og illa. Hins vegar er vert að
hafa í huga í þessum efnum að
það er ekki verðtryggingin sem er
okkar stærsta vandamál heldur
of mikil verðbólga. Heimilin yrðu
mun verr stödd í óverðtryggðu
umhverfi ef ekki tekst að ná tökum
á verðbólgunni.“
Evra ekki patentlausn
„Þegar kemur að aðild að Evrópu­
sambandinu og gjaldmiðils­
breytingu erum við klofin sem
þjóð. Samtök atvinnulífsins hafa
markað þá stefnu að það eigi að
ljúka aðildarviðræðum við sam­
bandið og leggja aðildarsamning
fyrir þjóðina til samþykktar eða
synjunar. Það er hins vegar óraun­
hæft að horfa til upptöku nýs
gjaldmiðils nema með aðild að
Evrópusambandinu og upptöku
evru í framhaldinu. Evran er ekki
nein patentlausn sem leysir öll
okkar vandamál. Ef við tökum ekki
ábyrgð á ríkisfjármálunum þá er
það til einskis. Þegar þjóð er kom­
in inn í myntsamstarfið þá felur
það í raun í sér fastgengisstefnu
sem þýðir að ekki er hægt að
breyta gengi gjaldmiðilsins út frá
efnahagsstæðum í hverju landi.
Lönd eins og Grikkland, Ítalía,
Portúgal og Spánn voru ábyrgðar­
laus hvað varðar ríkisfjármálin og
eru að súpa seyðið af því núna.
Svo eru önnur lönd, eins og Finn­
land, sem eru með evru og Svíar
sem höfnuðu því að vera í mynt­
bandalaginu. Í báðum löndunum
ríkir mikill agi í ríkisfjármálum
og á vinnumarkaði. Þessar þjóð­
ir hafa náð mjög góðum og fylli­
lega sambærilegum árangri í hag­
stjórninni. Það er því ekki hægt að
benda á að evran hafi tryggt þenn­
an árangur heldur var það agi í
ríkisfjármálum og ábyrgð í efna­
hagsmálum sem skilaði þessum
þjóðum hagvexti langt umfram
það sem gerist að meðaltali innan
OECD­ríkjanna.“ n
„Það má því spyrja
hvort að það sé
ekki komin tími á nýja
þjóðarsátt.
Gjaldþrot er eins og að
missa nákominn ættingja
Ég er stoltur af stelpunum okkar Þorsteinn og Lilja með
dætrunum Söru Ósk, Evu Bjarkey og Sóley Björk„Þetta var
gríðarlegt
áfall sem erfitt var
að fara í gegnum