Dagblaðið Vísir - DV - 10.01.2014, Blaðsíða 38

38 Fólk Viðtal Helgarblað 10.–13. janúar 2014
„Ég varð ástfanginn af hlutum“
É
g held að ég hafi aldei verið
eins frjáls,“ segir Þorsteinn
Jakobsson sem er að selja all­
ar eigur sínar til þess að fjár­
magna ferðir á heimsálfu­
tindana sjö, þar sem hann ætlar að
ganga til góðs líkt og hann hefur
gert undanfarin ár.
Fann frið í náttúrunni
Þorsteinn segir að þetta sé liður í
hans þroskasögu, en hann stofn­
aði fjallaklúbb aðeins átta ára með
æskuvini sínum, Lárusi Ástvalds­
syni. Á þeim árum fann hann frið í
náttúrunni, frið sem var hvergi að
finna inni á heimilinu. „Við kölluð­
um þetta fjallaklúbb en við geng­
um bara á hóla, stálumst inn á
Reykjanesið og týndumst þar oftar
en einu sinni. Þar sem ekki var frið­
ur inni á heimilinu sótti ég í friðinn
sem ég fann úti. Æskan var mér að
mörgu leyti erfið.“
Þorsteinn ólst nefnilega upp við
alkóhólisma og meðvirkni, á heimili
þar sem öllu var stjórnað með ótta,
eins og hann lýsir því sjálfur. „Eins
og gjarna vill verða á alkóhólískum
heimilum voru flutningar tíðir,“ seg­
ir Þorsteinn sem fæddist á Akureyri,
flutti þaðan á Skagaströnd, og til
Njarðvíkur og Sandgerðis.
„Á sumrin var ég síðan sendur í
sveit sem var mín gæfa. Vegna þess
að þegar ég lít til baka og hugsa til
þess hvenær mér leið best þá var
það í sveitinni á sumrin þar sem
ég gat alltaf farið upp á fjöll. Í mörg
sumur var ég alltaf einn í sveitinni
með gömlum hjónum en þótt ég
hafi verið eini krakkinn á svæðinu
gerði útiveran mér gott og mér leið
alltaf vel.“
Stjórnlaus drykkjumaður
Ungur að árum ákvað Þorsteinn að
bragða aldrei á brennivín, af því að
hann hafði kynnst verstu hliðum
þess. Þrátt fyrir fögur fyrirheit var
hann hins vegar ekki nema þrett­
án ára þegar hann drakk áfengi í
fyrsta sinn og öðlaðist áður óþekkt
frelsi og óttaleysi. „Þetta er fjöl­
skyldusjúkdómur,“ útskýrir hann.
„ Fimmtán ára var ég farinn að
drekka áfengi daginn eftir og marga
daga í einu. Það bjargaði mér að
fara ungur á sjó og vera oft lengi.
22 ára gamall var ég búinn að
fá nóg af þessum lífsstíl. Ég hætti
að drekka og í heilt ár var ég edrú
á hnefanum án þess að fara í með­
ferð. Af því að ég vildi segja skil­
ið við þetta líf. Þótt áfengi hafi veitt
mér frelsi í fyrstu voru áhrifin orðin
önnur og verri, það var ekkert nema
dimmur skuggi sem fylgdi þessu.
Í hvert einasta sinn sem ég vakn­
aði upp eftir fyllerí fann ég fyrir
þyngslum og dapurleika. Mig lang­
aði að lifa einhverju allt öðru lífi en
því sem ég lifði sem óreglumaður.
Hugur minn stefndi annað. En ég
var orðinn algjörlega stjórnlaus og
rændi sálarfriði annarra.“
Meðvirknin verst
Ári síðar fór hann í meðferð á
Silungapolli. „Ég fór í meðferð en
vann aldrei sporin og vann ekkert
í sjálfum mér. Á þessum tíma voru
fordómar gagnvart alkóhólistum
og mér fannst erfitt að mæta þeim
svona ungur. Smám saman fór ég
í afneitun á sjúkdóminn og yfirgaf
AA­samtökin í mörg ár.
Ég eignaðist konu og börn en á
meðan þú ert í þessari afneitun ertu
í stöðugri baráttu við sjálfan þig, því
annað verður alkóhólískt. Alkinn
leitar í aðra fíkn ef hann fær ekki
lausn á sínum málum.
Þannig að ég þróaði með mér
vinnufíkn og var stöðugt að vinna
fyrir einhverjum hlutum. Stjórn­
leysið fylgdi mér áfram, en stjórn­
semi og stjórnleysi hangir gjarna
saman og er hluti af meðvirkni sem
bjargaði mér sem barni og kom
mér lifandi út úr þessu alkóhólíska
umhverfi en kom mér í koll á full­
orðinsárum. Í raun hefur fátt skað­
að mig meira en meðvirkni. Ég var
ekki langt leiddur alkóhólisti þegar
ég hætti að drekka og fór mun verr
út úr því að vera aðstandandi held­
ur en alkóhólisti. Það að þurfa að
búa við og alast upp við alkóhólískt
hugarfar er hræðilegt.“
Þakklátur fyrir erfiðleikana
Að því sögðu segir hann að með­
virknin hafi einnig verið verri en
drykkjan. „Pabbi sálugi var alkó­
hólisti en hann var enginn ofbeldis­
maður. Mamma sálug hvorki
reykti né drakk en hún var jóla­
tréð á heimilinu sem allir dönsuðu
í kringum. Hún var alveg rosaleg,
stýrði og stjórnaði öllu. Það voru
alltaf jól og allir áttu alltaf að dansa í
kringum hana. Það mátti ekki detta
saumnál án þess að það yrði upp­
nám á heimilinu. Aðstandandinn
fer alltaf verst út úr svona ástandi,
því þar sem hann hefur enga stjórn
á alkóhólistanum reynir hann að
stýra umhverfinu og verður smám
saman stjórnlaus af stjórnsemi.“
Þorsteinn vill þó taka það fram
að hann hefði ekki viljað vera án
þessarar reynslu. „Af því að þetta
mótaði mig og kom mér þangað sem
ég er í dag. Sem barn var ég farinn
að spyrja: „Hvar er Guð? Af hverju
kemur Guð ekki inn í lífið til mín? Af
hverju fá vinir mínir allt öðruvísi líf
en ég? Hvers vegna þarf ég að ganga
í gegnum þessar hremmingar?“ En í
dag lít ég til baka og er svo þakklátur
fyrir að hafa gengið í gegnum þess­
ar hremmingar því ég hefði kannski
ekki þennan styrk og þessa getu án
þeirra.
Ég hef þá trú að við þurfum öll
að takast á við okkar verkefni á
lífsleiðinni. Þetta verkefni var ætlað
mér og ég má vera þakklátur fyrir að
hafa komist þokkalega heill í gegn­
um það. Þegar upp er staðið gerir
það mér fært að skilja aðra sem
hafa staðið í svipuðum sporum og
aðstoða þá.“
Efnishyggjan helltist yfir
Fyrir sjö árum ákvað Þorsteinn
að leita sér aðstoðar. Hann var þá
kominn að endimörkum hjóna­
bandsins, eftir 25 ára samband,
fastur í efnishyggju, minnimátt­
arkennd og stjórnleysi. „Það var
mjög stórt og erfitt verkefni að skilja
við besta vin minn. Þótt leiðir okk­
ar muni aldrei liggja saman aft­
ur þá var það hún sem sýndi mér
hvernig hægt er að lifa eðlilegu lífi,
takast á við hversdagsleikann og
fagna hátíðisdögum. En það skap­
aðist fjarlægð á milli okkar út af lífs­
gæðakapphlaupinu, hraðinn var of
mikill. Efnishyggjan réð ríkjum hjá
mér og í stað þess að vökva blómin
fór ég að rækta einhvern annan
garð, veraldlegri garð sem tæmdi
líf mitt allri gleði. Fyrir mér mun
efnishyggjan aldrei skila öðru en
óhamingju. Þetta endaði með skiln­
aði og um leið hrundi allt í kringum
mig.
Ég átti fyrirtæki sem rúlluðu
í kreppunni og fór illa á því, tap­
aði nánast öllu. Ég hef alltaf staðið
uppréttur í öllu sem ég hef verið að
gera, staðið í skilum og verið góður
og gildur samfélagsþegn. Allt í einu
voru reyttar af mér allar fjaðrirnar
og ég stóð eftir slyppur og snauð­
ur. Það var eitthvað sem ég réð ekki
við, ég átti minn þátt í því og kenni
ekki öðrum um. Aðrir sluppu bet­
ur frá hruninu en það voru kannski
ekki þeir sem voru í kapphlaupinu.
Þeir sem tóku þátt í því fóru auðvit­
að verst út úr því.
Þegar ég lít til baka sé ég hvern­
ig þessi efnishyggja helltist yfir mig
og ég varð ástfanginn af hlutum, en
ég er búinn að segja skilið við þá ást
í dag.
Þetta var mér mikið áfall en til
þess að sættast við fortíðina ákvað
ég að breyta lífsstílnum. Ég ákvað að
ég skyldi aldrei aftur stefna í svona
veraldlegan heim. Ég mun aldrei
aftur eltast við veraldlega hluti. Ég
er ekki veraldlegur maður í dag og
verð það vonandi aldrei aftur.“
Hvarf frá sjálfselskunni
Þegar þarna var komið sögu ákvað
Þorsteinn að leita að sér aðstoðar
og fór að sækja fundi hjá AA­sam­
tökunum til þess að læra að lifa,
eins og hann orðar það. „Innst inni
vissi ég alltaf hvað var að mér og að
afneitunartímabilinu yrði að ljúka.
Þar sá ég fjölda glansandi fólks
sem leið vel og var að gera góða
hluti og langaði í þennan neista. Ég
fékk sjónina og heyrnina og heim­
arnir opnuðust fyrir mér. Þegar ég
fór markvisst í gegnum 12 spora
kerfið gerðist eitthvað innra með
mér, hugur minn opnaðist og ég
hvarf frá sjálfum mér. Eigingirni og
sjálfselska kom í veg fyrir að ég gæti
séð aðra en þegar ég fór að vinna í
sjálfum mér og axla ábyrgð á eigin
lífi breyttist það.
Um leið og þú viðurkennir fyrsta
sporið verður þú frjáls og áfengis­
löngunin hverfur. Nú eru sjö ár
síðan ég fór aftur í AA­samtökin og
horfðist í augu við sjálfan mig og
ég hef aldrei fengið áfengislöngun
síðan. Ég trúi því að ég muni aldrei
drekka áfengi aftur. Enda hef ég
fengið líf sem mörgum finnst tals­
vert öfundsvert, orðinn þetta gam­
all og hafa allan þennan kraft og
getu til að klífa þessi fjöll. Það er
ekki öllum gefið,“ segir Þorsteinn
sem er orðinn 56 ára.
Gekk fyrir góðgerðamál
Fljótlega eftir skilnaðinn ákvað hann
að stunda útivist, sem hann hefur
alltaf haft bullandi áhuga á. „Ég stóð
á tímamótum og varð að ákveða
hvert ég vildi stefna. Þá ákvað ég
að ganga fyrir góðgerðamál. Það er
það sem ég vil gera, það er lífsstíll­
inn sem ég vil lifa og ætla að gera um
ókomna tíð.
Það byrjaði fyrir fimm árum
þegar mig langaði að minna á hvað
útivist getur gert okkur gott, en við
gætum örugglega lagt niður annað
hvert apótek ef fólk stæði upp úr sóf­
anum og færi að gera eitthvað fyrir
sig, um leið og mig langaði að minna
á gott málefni. Þá bað vinkona mín,
Björk Anderssen, sem nú er látin úr
krabbameini, mig um að ganga fyr­
ir Ljósið. Hún kynnti starfið fyrir mér
sem mér fannst svo gefandi og fal­
legt að ég gekk fyrir Ljósið í fjögur ár.
Síðan hefur eitt leitt af öðru.“
Á meðal afreka Þorsteins var að
ganga sjö sinnum upp á Esjuna á
fjórtán klukkustundum árið 2009.
Þorsteinn Jakobsson ætlar að ganga á heimsálfutindana sjö og selur allar
eigur sínar fyrir ævintýri lífsins. Hann segir frá fjallaklúbbnum sem hann stofnaði
ungur að árum þegar hann fann frið úti í náttúrunni; frið sem var hvergi að finna
á alkóhólísku heimilinu. Þótt meðvirknin hafi bjargað honum sem barni kom hún
honum í koll síðar meir, efnishyggjan helltist yfir hann og endaði með ósköpum
þegar hann missti ekki aðeins konuna heldur einnig allt sem hann átti.
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is „Innst
inni vissi
ég alltaf hvað
var að mér og
að afneitunar-
tímabilinu yrði
að ljúka
„Þegar
þessu er
lokið á ég ekkert
nema kannski
fötin mín
MynD KrIStInn MaGnúSSon
Heimsálfu-
tindarnir sjö
Ætlar á þá alla á tveimur árum
n 1. Aconcagua, Argentína. 6.980 m.
Janúar 2014
n 2. Kilimanjaro, Afríka. 5.896 m.
Febrúar eða mars 2014.
n 3. Everest, Nepal. 8.850 m. Apríl eða
maí 2014, til vara í maí 2015.
n 4. Elbrus, Rússland. 5.642 m. Júlí 2014.
n 5. Carstensz Pyramid, Nýja-Gínea.
4.884 m. Nóvember 2014.
n 6. Vinson, Suðurheimskautslandið.
4.897 m. Desember 2014.
n 7. Denali, Alaska. 6.194 m. Maí 2015,
til vara maí 2014.