Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.2009, Page 14

14 föstudagur 27. nóvember 2009 fréttir
Birkir Kristinsson, fjárfestir og
starfsmaður í einkabankaþjón-
ustu Íslandsbanka, greiddi sér fjóra
milljarða króna í arð út úr eignar-
haldsfélaginu MK-44 í febrúar árið
2008. Fyrir vikið átti hann að losna
við að greiða fjármagnstekjuskatt af
hlutabréfaviðskiptum í fjárfesting-
arfélaginu Gnúpi sem hann átti við
Magnús bróður sinn. Þetta var eft-
ir fall Gnúps sem hafði verið helsta
eign þeirra bræðra fram að þessu –
félagið fór á hliðina í ársbyrjun 2008
og voru eignir þess seldar með miklu
tapi.
Þessar upplýsingar koma fram
í minnisblaði sem DV hefur und-
ir höndum sem sent var fyrir hönd
þeirra bræðra til lögfræðistofunnar
Logos. Minnisblaðið er ekki undir-
ritað en líklega kemur það frá Gunn-
ari Gunnarssyni, lögfræðingi hjá
eignarhaldsfélaginu Milestone, sem
aðstoðaði þá bræður við viðskiptin.
Hann hafði áður starfað sem yfir-
maður í skattamálum hjá KPMG.
Logos átti að kvitta upp á
Tilgangur minnisblaðsins var að
kanna hvort viðskipti þeirra bræðra
með 28,5 prósenta eignarhlut í Gnúpi
stæðust lög. Markaðsverð hlutarins
var 14 milljarðar króna í mars 2007.
Um var að ræða sömu viðskipti og
DV greindi frá að þeir hefðu átt í
þann 16. nóvember síðastliðinn. Sú
frétt var byggð á trúnaðarskjali frá
endurskoðendaskrifstofunni KPMG.
Í skjalinu til Logos er vitnað í vinnu
KPMG fyrir hönd þeirra bræðra og
má því áætla að bræðurnir hafi fyrst
leitað til KPMG eftir áliti endurskoð-
enda á viðskiptunum og síðan til Lo-
gos eftir lögfræðilegu mati á þeim.
Viðskiptin gengu út á það að
Magnús keypti Birki út úr eignar-
haldsfélagi í þeirra eigu, MK 44 II
ehf., sem hélt utan um 28,5 prósenta
hlut þeirra bræðra í Gnúpi og greiddi
honum fyrir það 7 milljarða króna.
Viðskiptin virðast hafa gengið í gegn
samkvæmt öllum skjölum sem DV
hefur undir höndum.
Einföld viðskipti flækt
Samkvæmt skjalinu til Logos voru
viðskiptin á milli þeirra bræðra, sem
ætlað var að aðskilja eignarhald í
Gnúpi frá öðrum fjárfestingum,
ákveðin í mars 2007. Magnús kom
þá að máli við Birki og vildi kaupa
hann út úr Gnúpi. Upphaflega áttu
viðskiptin á milli bræðranna að vera
einföld, samkvæmt skjalinu. Þá ætl-
aði Magnús einfaldlega að
kaupa alla hluti Birkis
í eignarhaldsfé-
laginu MK-
44 sem
þeir áttu
saman að jöfnu. Það félag átti svo
annað félag, MK-44 II ehf. sem hélt
utan um eignarhlut þeirra bræðra í
Gnúpi.
Hins vegar var hætt við þessi við-
skipti þar sem Birkir „hefði þurft að
greiða fjármagnstekjuskatt og að
MK [Magnús Kristinsson, innskot
blaðamanns] stóð eftir með tiltölu-
lega flókinn strúktúr utan um eign-
arhald í Gnúp.“ Þess vegna, að því er
segir í skjalinu, höfðu þeir samband
við Gunnar Gunnarsson sem þá var
starfsmaður eignarhaldsfélagsins
Milestone.
Eftir vinnu Gunnars, sem KPMG
og Logos fóru yfir að því er segir í
skjalinu, var ákveðið að breyta við-
skiptum bræðranna þannig að í stað
þess að gerður væri þessi eini kaup-
samningur í tengslum við viðskipt-
in yrðu þrír kaupsamningar gerð-
ir í staðinn. Óþarfi er að tíunda eðli
þessara viðskipta en nægir að segja
að þau urðu margfalt flóknari fyrir
vikið, eins og skýringarmyndin sem
fylgir hér með sýnir fram á. Mestu
máli skiptir þó að afleiðingin af við-
skiptunum var sú sama: Birkir fékk 7
milljarða króna fyrir hlut sinn í Gnúpi
og Magnús átti hlut þeirra óskiptan.
Enginn fjármagnstekjuskattur
Afleiðingin af þessum flóknari við-
skiptum varð sú að Birkir slapp við
að borga fjármagnstekjuskatt af
söluandvirði bréfanna í MK-44. En
samkvæmt upprunalegu áætluninni
hefði hann þurft að greiða tekjuskatt
af sjö milljörðum króna. Ástæðan
fyrir þessu er ráðgjöf Gunnars Gunn-
arssonar sem KPMG og Logos kvitt-
uðu upp á.
Í skjalinu segir, væntanlega
Gunnar Gunnarsson: „Í febrúar 2008
er haldinn hluthafafundur í MK-44 II
og tekin ákvörðun að greiða út arð kr.
4.000.000.000 til MK-44 sem þegar
er greitt í formi láns. Ekki kemur til
staðgreiðslu á arðgreiðsluna þar sem
félögin eru samsköttuð (verða sams-
köttuð). LOGOS sækir um samskött-
un fyrir hluthafafundinn til að koma
í veg fyrir fjármagnstekjuskatt.“ At-
hygli skal vakin hér á orðalaginu
„koma í veg fyrir“.
Með þessari fléttu í viðskiptunum
virðist Birkir því hafa sloppið við að
greiða 15 prósenta fjármagnstekju-
skatt, sem svarar rúmum milljarði
króna, af þeim 7 milljörðum króna
sem hann fékk frá bróður sínum fyr-
ir Gnúpshlutinn. Einnig er forvitni-
legt í þessu samhengi hvernig stjórn
MK gat tekið þá ákvörðun að greiða 4
milljarða í arð í febrúar 2008 eftir hið
mikla fall Gnúps sem markaði upp-
hafið að íslenska efnahagshruninu.
Viðskiptabræður Magnús Kristinsson og
bróðir hans Birkir áttu í flóknum viðskiptum
sín á milli árið 2007 þar sem bréf þeirra
í Gnúpi skiptu um hendur. Af
gögnum sem DV hefur
undir höndum sést hvernig
aðkomu endurskoðenda
og lögfræðinga var líklega
á tíðum háttað hér á landi
fyrir hrun.
ÁTTI AÐ SLEPPA VIÐ SKATTA
MEÐ MILLJARÐA ARÐGREIÐSLU
IngI F. VILhjáLmsson
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
Ekki hefur náðst í Birki
Birkir Kristinsson, fjárfestir og
starfsmaður í einkabankaþjónustu
Íslandsbanka, hefur ekki svarað
ítrekuðum skilaboðum blaðamanns
DV um að hafa samband við
blaðið vegna málefna Gnúps og
viðskiptanna við Magnús bróður
hans. Blaðamaður hefur hringt í
Birki og sent honum tölvupósta
en Birkir hefur látið hjá líða að
hafa samband. Þess vegna hefur
blaðamanni ekki auðnast að ræða
við hann um þau mál sem sagt er
frá í þessari frétt og þar af leiðandi
er ekki viðtal við Birki í fréttinni.
6 mánudagur 16. nóvember 2009 fréttir
Erfiðleikar í
byrjun hjá Kosti
Erfiðlega gekk að opna Kost,
nýja verslun Jóns Geralds Sull-
enberger á laugardag vegna
erfiðleika með tölvukerfi. Opna
átti verslunina með pompi og
prakt en tölvuvandræðin settu
strik í reikninginn. Tölvukerf-
ið komst þó að mestu í gagnið á
laugardag og að sögn aðstand-
enda hefur sala gengið að mestu
greiðlega fyrir sig eftir vandræði
morgunsins. Jón Gerald heilsaði
viðskiptavinum með handabandi
við innganginn þrátt fyrir að vera
nær ósofinn og markar þar með
innreið sína inn á íslenskan mat-
vöruverslunarmarkað.
Umfangsmeira
en Elf-málið
franska
Eva Joly, ráðgjafi sérstaks sak-
sóknara, segir að rannsóknin á
íslenska bankahruninu sé ef til
vill umfangsmesta rannsókn á
hvítflibbaglæpum sem gerð hafi
verið. Hún segir að rannsóknin
teygi anga sína til annarra landa
og evrópskra banka. Það sem
gerðist á Íslandi hafi ekki bara
verið vandi Íslendinga. Þetta
kemur fram í stórri grein í Fin-
ancial Times.
Hún segir enn fremur í grein-
inni að rannsóknin sem tengist
íslenska efnahagshruninu sé
miklu umfangsmeiri en Elf-málið
í Frakklandi, sem náði þó upp í
efstu lög franska stjórnkerfissins.
Hún segir að ekki sé von á fyrstu
kærum vegna hrunsins fyrr en í
lok næsta árs. Rannsóknin í heild
kunni að taka um fimm ár.
Benedikt Dav-
íðsson látinn
Greint var frá því í gær að
Benedikt Davíðsson, fyrrver-
andi forseti Alþýðusambands
Íslands, væri látinn 82 ára að
aldri. Hann fæddist á Patr-
eksfirði árið 1927 en starfaði
við sjómennsku sem ungur
maður en lauk námi við Iðn-
skólann í húsasmíði árið 1948.
Eftir að hafa verið virkur í
verkalýðsbaráttunni um ára-
tugaskeið, meðal annars fyrir
Trésmiðafélag Reykjavíkur og
Samband byggingamanna,
varð hann forseti ASÍ árið
1992 og gegndi því embætti til
ársins 1996. Benedikt eignað-
ist sex börn og einn stjúpson
en hann var tvíkvæntur.
Lögreglan
leitar vitna
Lögreglan á Akureyri leitar að
vitnum að árekstri sem varð á
miðvikudag í síðustu viku. Árekst-
urinn varð á Þórunnarstræti við
Gleráreyrar, sunnan Glerártorgs,
um klukkan 17.40. Þarna varð
árekstur með hvítri Kia Sportage-
bifreið og blárri Toyota Hiace-
sendibifreið. Þeir sem kynnu að
hafa verið vitni að árekstrinum
eru beðnir um að hafa samband
við lögregluna á Akureyri.
Magnús Kristinsson Birkis
Kristinssonar,
Magnús Kristinsson, útgerðar-
maður í Vestmannaeyjum, borgaði
bróður sínum, Birki Kristinssyni,
fyrrverandi landsliðsmarkverði í
fótbolta og starfsmanni Glitnis, 7
milljarða króna árið 2007 þegar
hann yfirtók sameiginlegar fjárfest-
ingar þeirra bræðra í fjárfestinga-
félaginu Gnúpi. Viðskiptafléttan
tengdist nokkrum eignarhaldsfé-
lögum þeirra.
Þetta kemur fram í minnisblaði
frá skattasviði endurskoðenda-
skrifstofunnar KPMG frá því í apr-
íl 2007 sem DV hefur undir hönd-
um. Minnisblaðið ber yfirskriftina:
„Viðskipti milli einkahlutafélaga í
eigu Birkis Kristinssonar og Magn-
úsar Kristinssonar – álitaefni?“
Skjalið er merkt einka- og trúnað-
armál.
Sá sem leitaði til KPMG fyr-
ir hönd eignarhaldsfélags Birkis
var þáverandi yfirmaður skatta-
sviðs Milestone, Gunnar Gunnars-
son, sem jafnframt var fyrrverandi
yfirmaður á skattasviði KPMG.
Minnisblaðið er gert af Símoni Þór
Jónssyni, yfirmanni á skattasviði
KPMG. Eigendur Milestone voru
hluthafar í Glitni í gegnum eignar-
haldsfélagið Hátt en Birkir starfaði
í eignastýringu hjá bankanum og
er yfirmaður í einkabankaþjónustu
arftaka hans, Íslandsbanka.
Tilgangur minnisblaðsins er sá
að Gunnar var að leita eftir stað-
festingu á því frá KPMG hvort við-
skipti bræðranna stæðust hlutafé-
lagalög og hvort í þeim fælist mikil
skattaleg áhætta. Markmiðið var
því að KPMG gæfi þeim bræðrum
ráðleggingar til að viðskiptin væru
örugglega lögmæt.
Magnús yfirtók hlut
Birkis í Gnúpi
Í minnisblaðinu er því meðal
annars lýst hvernig félag í eigu
Magnúsar, Suðurey, hugðist yf-
irtaka tæplega 30 prósent hlut
eignarhaldsfélagsins MK-44 II
ehf. Það félag áttu þeir bræður
saman að jöfnu í gegnum félag-
ið MK-44, í fjárfestingafélaginu
Gnúpi. Helstu eignir Gnúps voru
eignarhlutir í FL Group, sem jafn-
framt var stærsti hluthafi Glitnis,
og í Kaupþingi. Gnúpur náði því
reyndar að verða stærsti hluthaf-
inn í FL Group sumarið 2007 með
ríflega 20 prósenta eignarhlut.
Félag Magnúsar greiddi MK-44
II samtals 14 milljarða króna fyrir
Gnúpshlutinn. MK-44 II skráði sig
svo fyrir 7 milljarða hlutafé í eign-
arhaldsfélagi sem var í eigu Birkis,
BK-42 ehf. Með hlutafjáraukingu
BK-42 var þetta félag Birkis komið
með sjö milljarða króna í reiðufé
til að greiða Smáey, félagi sem var
í eigu Magnúsar, fyrir hlut félags-
ins í MK-44.
Með þessu móti voru þær
eignir sem voru í félögum þeirra
bræðra, MK-44 og MK-44 II, færð-
ar yfir til Magnúsar og félög-
in urðu eignalaus fyrir vikið en í
eigu Birkis sem stóð eftir með 7
milljarða. Um þetta segir í minn-
isblaðinu: „Með viðskiptunum er
stefnt að því að Magnús taki yfir
sameiginlegar fjárfestingar þeirra
Birkis í gegnum MK-44 og MK-
44 II, án þess þó að flækja félaga-
samstæðu sína með yfirtöku á fé-
lögunum sjálfum sem verða eftir
viðskiptin „tóm“ og að öllu leyti í
eigu Birkis.“
Fjárfesti síðar í Gnúpi
Þrátt fyrir að Birkir hafi með við-
skiptunum losað sig út fjárfest-
ingafélaginu Gnúpi á heppileg-
um tíma, en fall þess í lok árs 2007
markar upphafið að falli íslenska
efnahagskerfisins, fjárfesti hann
aftur í Gnúpi áður en yfir lauk.
Í ársreikningi eignarhaldsfélags
hans BK-42, fyrir árið 2007, kemur
fram að Birkir hafi í lok þess árs átt
eignarhlut í Gnúpi fyrir um 1.500
milljónir króna. Birkir seldi þenn-
an eignarhluta svo til Magnúsar
bróður síns og hins stóra hluthaf-
ans í Gnúpi, Kristins Björnsson-
ar, áður en félagið fór á hliðina og
eignir þess voru seldar til að eiga
upp í skuldir við lánardrottna.
Átti meira í Gnúpi en talið var
Athygli vekur hversu miklum
fjárfestingum Birkir Kristinsson,
starfsmaður eignastýringar Glitn-
is, var í samhliða starfi sínu hjá
bankanum. Ekki var heldur vitað
að Birkir hafi verið svo stór hlut-
hafi í Gnúpi, sem jafnframt varð
stærsti hluthafi í FL Group, stærsta
hluthafa Glitnis. Þar til skjalið frá
KPMG kom í ljós var talið að Birk-
ir hefði mest átt 7 prósent í Gnúpi.
Skjal KPMG sýnir fram á annað:
Þeir bræður áttu í reynd jafnstóran
hlut í Gnúpi í gegnum MK-44 II.
Eins vekur mikla athygli að yf-
irmaður hjá Milestone hafi haft
milligöngu um að fá endurskoð-
endaálit frá KPMG um viðskipti
Birkis og Magnúsar. Ástæðan fyrir
þessu er sú að eignastýring Glitn-
is, sem Birkir starfaði hjá, fjárfesti
meðal annars í skuldabréfum Mil-
estone fyrir hönd viðskiptavina
sinn en bankinn keypti skuldabréf
af Milestone fyrir um 5 milljarða
króna. Hluti af þessum skulda-
bréfum Milestone rann svo með-
al annars inn í Sjóð 9. Á þeim tíma
sem Glitnir fjárfesti í skuldabréf-
um félagsins var hins vegar byrj-
að að síga verulega á ógæfuhlið-
ina hjá Milestone. Viðskiptavinir
Glitnis töpuðu því margir hverjir
háum fjárhæðum á þeim fjárfest-
ingum sem starfsmenn eignastýr-
ingarinnar réðust í í Milestone fyrir
þeirra hönd.
Úr skjali KPMG
um viðskipti
Birkis og
Magnúsar
„Hér gildir hins vegar hið sama og
fjallað er um í kafla IV að tíminn
sem líður frá stofnun til hugs-
anlegra slita og áframhaldandi
starfsemi MK-44 II áður en því
verður hugsanlega slitið getur
dregið úr líkunum á að skattayf-
irvöld geri athugasemdir og gert
MK-44 auðveldara með að sanna
að raunverulegur tilgangur hafi
legið að baki stofnun MK-44 II og
að við stofnun hafi ekki verið búið
að ákveða að slíta félaginu.“
InGI F. VIlhjÁlMsson
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
skjal KPMG Starfsmaður Milestone fékk álit á viðskiptum Birkis og Magnúsar
frá KPMG. Í því kemur fram að Birkir átti stærri hlut í Gnúpi en talið hefur verið.
Fékk 7 milljarða Birkir átti að fá 7 milljarða frá
Magnúsi bróður sínum fyrir Gnúpshlutinn.
Ætlaði að kaupa Birki út Skjalið frá KPMG sýnir fram á að Magnús ætlaði að kaupa
Birki bróður sinn út úr Gnúpi en þeir skiptu með sér 28,5 prósenta hlut í félaginu
7 MILLJARÐAR FRÁ
MAGNÚSI BRÓÐUR
„Með viðskiptunum er stefnt að því að
Magnús taki yfir sameiginlegar fjárfestingar
þeirra Birkis í gegnum MK-44 og MK-44 II.“
Flókin viðskipti Myndin sýnir flókin viðskipti með eignarhluta í Gnúpi á milli
Magnúsar Kristinssonar og bróður hans Birkis. Viðskiptin voru svo flókin vegna þess
að ef viðskiptin hefðu verið framkvæmd í sinni einföldustu mynd hefði Birkir þurft að
greiða fjármagnstekjuskatt af sjö milljarða greiðslu Magnúsar fyrir hlut hans í Gnúpi.
skrifstofur gnúps Skrifstofuhúsnæði Gnúps í Borgartúni 27 var eitt það glæsilegasta í íslenska góðærinu. Það var um 1.000 fermetrar að stærð og kostnaðurinn við að innrétta það hefur aldrei fengist staðfestur.
Gögn frá Birki og magnúsi Kristinssonum sýna að
viðskipti þeirra á milli með bréf í Gnúpi voru
útbúin þannig að Birkir þyrfti ekki að
greiða fjármagnstekjuskatt af 7 millj-
arða söluandvirði. Í stað beinnar
sölu fékk Birkir milljarðana
að hluta með arðgreiðslu.
Starfsmaður Miles-
tone aðstoðaði þá
við viðskipta-
fléttuna sem
og KPMG
og Logos.