Dagblaðið Vísir - DV - 30.08.2013, Blaðsíða 22

H
agræðingarhópur ríkisstjórn­
arinnar á fyrir höndum eitt
mikilvægasta verkefnið á
okkar tímum. Þótt ríkis­
stjórnin hafi af örlæti bægt
frá sér tekjum vegna auðlindaskatts
og auðlegðarskatt er flestum ljóst að
fjárhagur íslenska ríkisins er í besta
falli afar bágur og í versta falli í kalda­
koli. Ástæðan er það ábyrgðarleysi
sem átt hefur sér stað í rekstri fyrir­
tækja og stofnana ríkisins.
Í einkafyrirtækjum er málum
þannig háttað að taprekstri er mætt
með aðgerðum sem duga. Skipt er
um þá sem fara með fjármálin ef ann­
að dugir ekki. Hjá ríkinu er undar­
legt umburðarlyndi eins og sjá má hjá
embættum sem verða uppvís að því
að fara fram úr áætlunum. Sláandi
dæmi um slíkt er að finna hjá sýslu­
manninum á Selfossi. Lausatök ein­
kenna fjármálastjórnina og embættið
hefur farið fram úr áætlun í nokkur
ár. Afleiðingin er sú að ekki næst að
halda úti löggæslu eins og ætlast er
til. Viðbrögð embættisins eru þau að
hrópa eftir meiri fjárframlögum. Lagt
er upp í fjölmiðlasirkus þar sem því
er lýst að skila þurfi lögreglubílum
vegna þess að ekki sé til fé til að ráða
lögreglumenn. Og því er haldið á lofti
að víðfeðmt lögregluumdæmi sé illa
vaktað vegna þess að almenningur
skaffar ekki meiri peninga.
Sýslumaðurinn, sem ber ábyrgð
á óráðsíunni, situr sem fastast þótt
hið augljósa sé að hann hefur brugð­
ist. Og ráðuneyti innanríkismála er
á útopnuðu að leita að meiri pen­
ingum fyrir óreiðuembættið. Hanna
Birna Kristjánsdóttir innanríkisráð­
herra hefur sagt að löggæsla í um­
dæminu verði tryggð. Spurningin
er hvort hún ætli sér að uppræta
meinið eða halda áfram að ausa í
hina botnlausu tunnu. Sýslumaður­
inn á Selfossi er ekki endilega barn­
anna verstur en þetta er dæmi um
ábyrgðarleysi og ósvífni hjá stofnun
sem kann ekki að fara með peninga
og kemst upp með það.
Hagræðingarhópnum er ætl­
að að stika þá leið að skera niður
hjá ríkinu fyrir tugi milljarða. Þar
mun þurfa í senn kjark og stað­
festu. Milljörðum er ausið í samtök
bænda sem standa meðal annars í
fjölmiðlarekstri. Gríðarlegum fjár­
munum er ausið í Ríkisútvarpið sem
er að hluta til í samkeppni við fjöl­
miðla sem gera út á sápuóperur.
Heilbrigðis kerfið sogar til sín enda­
laust fjármagn þótt þjónustustig­
ið sé lágt. Skólakerfið er á villigöt­
um. Við erum með fjöldann allan
af háskólum sem sumir hverjir rísa
engan veginn undir nafni. Nemend­
ur á framhaldsskólastigi útskrifast
síðar en gerist í samanburðarlöndum
okkar. Þar munar jafnvel árum sem
er fokdýrt fyrir samfélagið. Samein­
ing háskóla hlýtur að vera eitt af lyk­
ilatriðum til að tryggja námsgæði og
skynsamlegan rekstur. Rétt eins og
Illugi Gunnarsson menntamálaráð­
herra hefur bent á er nauðsynlegt að
auka framlegðina þannig að íslenskir
háskólanemendur séu á svipuðu róli
og gerist í sambanburðarlöndunum.
Frægt voru þau ummæli stjórn­
málamanns að í Seðlabankanum
væru menn að naga blýanta. Þetta
á við um ótalmörg svið íslenska
ríkisins. Úti um allt eru menn að
naga blýanta á launum frá fólkinu í
landinu. Eftir að stjórnvöld hafa sofið
á verðinum í áratugi er ríkið orðið að
útblásnu bákni sem er að sliga þann
hluta fólks og fyrirtækja sem greiðir
skatta og stendur undir ríkinu. Þarna
verður að taka til hendinni. Rekum
sýslumennina og aðra þá sem ekki
fylgja fjárlögum. n
Þ
ingflokkur Bjartrar framtíðar
sendi í vikunni opið bréf til
hagræðingarnefndar ríkis­
stjórnarinnar. Í því hvetjum við
nefndina til róttækni. Við viljum að
hlutverk ríkisvaldsins sé skoðað af
dýpt, farið ofan í eðli og tilgang fjár­
útláta og virkilega farið í þá vinnu að
skipuleggja hvað við ætlum að gera
við peningana, hvernig við getum
nýtt fjármuni, hæfileika og tíma sem
best til þess að gera samfélagið betra
og hvernig við getum aflað meiri pen­
inga í sameiginlega sjóði.
Alls staðar vantar peninga. Í raun
má segja að ríkissjóður hafi þurft
að taka tvenns konar lán eftir hrun,
annars vegar í beinhörðum pening­
um en hins vegar í of mikilli vinnu
starfsfólks, verri starfsskilyrðum og
frestun á mikilvægu viðhaldi og fram­
kvæmdum, t.d. í vegakerfinu. Í öllum
tilvikum kemur að skuldadögum.
Einhvern tímann verður starfsfólk, til
dæmis í heilbrigðisgeiranum, einfald­
lega of þreytt. Það er líklega orðið það
nú þegar.
Áherslurnar
Ég leyfi mér að halda því fram að Ís­
lendingar myndu vilja búa við mjög
gott heilbrigðiskerfi, með aðgangi að
heilsugæslu úti um allt land og vissu
um góða innlenda spítalaþjónustu.
Ég held að Íslendingar vilji líka geta
menntað sig vel og boðið börnum
sínum upp á mjög góða skóla. Sam­
göngur og fjarskipti eru okkur mik­
ilvæg, held ég, bæði innanlands og
til útlanda. Löggæsla líka. Og öryggi.
Við viljum væntanlega að fólk sem
þarf aðstoð í lífi sínu – sem alltaf er
möguleiki á að maður sjálfur þurfi
– fái hana. Við viljum geta notið efri
áranna. Mörg okkar vilja að Ísland
leggi sitt af mörkum til þróunarhjálp­
ar og taki vel á móti innflytjendum.
Svo held ég að flestir myndu sakna
menningar, lista, íþróttalífs og af­
þreyingar ef þess nyti ekki. Við viljum
örugglega mörg að þjónustan sem við
þurfum, t.d. við að sækja um vega­
bréf, sækja um fæðingarorlof, stofna
fyrirtæki, kjósa í útlöndum eða guð
má vita hvað, sé sem einföldust og
aðgengilegust. Við viljum að samfé­
lagið sé réttlátt og laust við spillingu.
Flestir vilja njóta óspilltrar náttúru.
Svo held ég að margir myndu telja
það skynsamlegt að bolmagn ríkisins
sé notað, samhliða öðrum kröftum og
hvötum, til þess að örva atvinnulíf, úti
um allt land, og skapa tækifæri sem
síðan skapa vaxtarbrodda sem síðan
skapa meiri tekjur í framtíðinni, sem
þýðir betri kjör. Það þarf sem sagt að
fjárfesta og gera það skynsamlega. Já,
og efnahagslífið: Það verður að vera
stöðugt og traustvekjandi.
Þetta er í fljótu bragði mínar
áherslur, rissaðar upp í snatri í tilefni
þessara greinaskrifa. Síður en svo þarf
allt þetta að vera á könnu ríkisins. Og
sumt þarf ekki endilega að kosta mik­
ið fé. Svo er ég örugglega að gleyma
einhverju. Ég held ég geti þó fullyrt að
ef þjóðfélagið væri nokkurn veginn
svona, væri ég sáttur.
Hvernig förum við að?
Þá blasir við spurningin: Hvernig
erum við að gera hlutina núna? Ég
held við séum ekki á réttri leið. Björt
framtíð hvetur til róttækni. Hvað eig­
um við við? Jú, sjáiði til: Við erum til
dæmis með ráðuneyti úti um allan
bæ, starfsmenn í þeim öllum, ráð­
herra yfir hverju og einu. Hver ákvað
þetta? Af hverju er ekki bara eitt hús
einhvers staðar, sem heitir Stjórnar­
ráðið, með þeim starfsmönnum sem
til þarf og allt það sem ríkið þarf að
sinna haft undir einum hatti með til­
heyrandi hagræðingu?
Ef við ættum að byggja upp skóla­
kerfi frá grunni, hvernig myndum við
gera það? Hver væru rökin fyrir því
að okkar stúdentar ættu að útskrifast,
að öllum jafnaði, tveimur árum síðar
en stúdentar nágrannalanda okkar?
Myndum við hafa Námsgagnastofn­
un? Myndum við láta börnin bera
töskur í og úr skóla og innræta þeim
ósiði eins og að taka vinnuna með sér
heim? Myndum við ekki nýta okkur
tæknina til kennslu? Sonur minn
lærði grunnatriðin í algebru um síð­
ustu helgi í iPad. Ég held að ég hafi
jafnvel lært þau loksins líka.
Ef við vildum fjárfesta í matvæla­
framleiðslu, hvernig myndum við
gera það ef við ættum að ákveða
það núna? Segjum að við hefðum
10 milljarða til þess arna. Köllum
saman hóp. Ímyndum okkur fund­
inn. Maður stendur við töflu, með
ermar brettar upp, reffilegur: „Ég sé
fyrir mér, krakkar,“ segir hann, „að
við tökum þennan pening og greið­
um niður framleiðslu á lambakjöti,
annars vegar, og hins vegar mjólkur­
afurðum.“
Er ekki líklegt að einhverjir yrðu
kindarlegir á fundinum? Væri ekki
hægt að nota þessa peninga betur
þannig að þeir nýttust til þess að
skapa ný tækifæri og fjölbreyttari
rekstur, þar sem hver og einn byggði
á sínum eigin styrkleika, þekkingu og
aðstæðum, sem síðan gæti orðið arð­
bær atvinnurekstur sem þyrfti enga
styrki?
Lykilatriðið er þetta: Við verðum
að geta rætt alla hluti án þess að
brjálast. Það eru engar heilagar kýr. Í
þeim erfiðu fjárhagslegu aðstæðum
sem við erum í er tortryggni, ótti við
breytingar og skortur á víðsýni það
versta veganesti sem við getum haft.
Þess vegna skrifaði Björt framtíð opið
bréf. n
Sandkorn
Og hananú!
n Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
fylgist vel með borgarmálun­
um þótt hún sé í Afganistan,
fjarri skarkala Reykjavíkur.
Breytingar á Hofsvallagötu
eru heitasta málið í dag og
margir óánægðir. Ingibjörg
segist hafa farið um Hofs­
vallagötu í 20 ár og hún geti
vel borið sérstaka hjólastíga.
„… En útfærslan er hins
vegar bæði flókin og foráttu
ljót. Og hananú,“ segir hún á
Facebook.
Óupplýstir ungliðar
n Ungir sjálfstæðismenn
hafa gert þá kröfu að ráð­
herrarnir Sigurður Ingi Jó-
hannsson og
Eygló Harðar-
dóttir biðjist
afsökunar á
því að hafa
stutt tillögu
um að ákæra
Geir Haarde
og koma honum fyrir lands­
dóm. Björn Valur Gíslason,
varaformaður VG, bendir á
það í bloggfærslu að ung­
liðarnir séu „ekki alveg með
hlutina á hreinu“. Þau hafi
verið á meðal flutnings­
manna tillögunnar um að
draga Geir fyrir dóm.
Borgarstjóri
tvístígur
n Jón Gnarr
borgarstjóri
er kominn í
þann hefð­
bundna póli­
tíska leik að
gefa til kynna
að hann ætli
að fara aftur í framboð en
lýsa því þó ekki yfir afdráttar­
laust. Hann virðist hræddur
og tvístígandi og hefur gef­
ið upp dagsetninguna 31.
október þar sem upplýst
verður um áformin. Inn­
an Samfylkingar og Besta
flokksins eru vaxandi áhyggj­
ur um að meirihlutinn muni
hrynja með látum. Samfylk­
ing er í rúst um allt land og
sjá einhverjir það sem einu
vonina að sameina flokkinn
öðrum. En um það er Besti
flokkurinn áhugalítill.
REI og styrkir
n Leitin að nýjum leið­
toga Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík stendur nú sem
hæst. Hermt er að Guðlaugur
Þór Þórðarsson leiti stuðn­
ings víða. Bakland hans er
fremur rýrt en hann hefur
þó ákveðinn velvilja inn­
an fjölmiðlaveldisins 365
og hjá Jóni Ásgeiri Jóhannes-
syni skuggastjórnanda þess.
Margir efast þó um ágæti
þess að hann leiði borgar­
stjórnarlistann. Forspáir telja
að þá muni kosningabaráttan
snúast um styrkjamál hans og
önnur spillingarmál á borð
við REI­málið þar sem Guð­
laugur kom mjög við sögu.
Stuðningurinn við Guðlaug
er því afar takmarkaður.
Ég er
mjög sátt
Hef sagt skilið
við Hún.is
Þórunn Högnadóttir gefur Home Magazine út á prenti. – DV Kristrún Ösp ósátt við samstarfsfólk sitt. – DV.is
Rekum sýslumenn„Stjórnvöld hafa sofið
á verðinum í áratugi
„Við verðum að geta
rætt alla hluti án
þess að brjálast
Opið bréf og heilagar kýr
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Fréttastjóri menningar: Símon
Birgisson (simonb@dv.is) Ritstjórnarfulltrúi: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjónarmaður helgarblaðs og innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og
vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
22 30. ágúst–1. september 2013 Helgarblað
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
MynD StEFÁn KARlSSon
Kjallari
Guðmundur
Steingrímsson
formaður Bjartrar framtíðar