Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.2013, Blaðsíða 33

Fólk 33Helgarblað 4.–6. október 2013
steinum í hvalina þegar þeir liggja
hálfdauðir þar í blóði sínu.
„Svo eigum við náttúrulega
stóra fjölskyldu þarna líka svo
þetta var bara jákvæð reynsla.“
Með orðaforða tíu ára barns
Þrátt fyrir ánægjulega reynslu af
landinu hefur Jóhannes ekki ver­
ið duglegur að heimsækja Færeyj­
ar síðan hann flutti aftur til Íslands.
„Ég fór þangað nokkrum sinnum
á unglingsárunum en ég hef ekki
farið síðan ég var sextán ára. Sem er
fáránlegt því það er svo stutt að fara.
Maður er bara einn og hálfan tíma
að fljúga frá Reykjavíkurflugvelli.“
Aðspurður segist Jóhannes tala
mjög takmarkaða færeysku.
„Ég er með orðaforða á við tíu
ára barn því ég var svo ungur þegar
ég bjó þarna. Ég reyni að lesa fær­
eyskar fréttasíður og svona en það
er ýmislegt sem ég skil ekki. Annars
get ég spjarað mig ágætlega þó
hreimurinn sé búinn að skolast eitt­
hvað til.“
Jóhannes segir að þrátt fyr­
ir að Íslendingar geri gjarnan grín
að færeysku séu þeir einstaklega
lélegir í því.
„Enginn þeirra Íslendinga sem
hafa gert grín að færeysku hefur
verið nálægt því að hljóma eins og
Færeyingur,“ segir hann og bætir
við að sjálfur hafi hann einu sinni
tekið að sér slíkt verkefni.
„Það var á stóra sviði Þjóðleik­
hússins, í sýningunni Heimsljósi.
Þá talaði ég bæði færeysku og ís­
lensku með færeyskum hreim og
ég fullyrði að sá „performance“
hafi verið bestur þeirra sem fram
hafa komið hér á landi,“ segir hann
og hlær.
Þoldi ekki álagið í
Rúmfatalagernum
Eftir heimkomuna frá Færeyjum
flutti fjölskyldan aftur í Hafnar­
fjörðinn, þó með stuttri viðkomu
í Árbæ. Að loknum grunnskóla lá
leiðin í Iðnskólann í Hafnarfirði
þar sem Jóhannes hugðist leggja
stund á tækniteiknun.
„Ég hafði áhuga á listum og
teiknun en komst að því að tækni­
teiknun á fátt sameiginlegt með
listrænni teiknun svo það nám var
ekki farsælt. Ég var þar í tvær annir
því ég vissi beinlínis ekki hvað ég
vildi gera. Svo hætti ég í skóla og
fór að vinna í hjá Færeyingunum
í Rúmfatalagernum, Jákupunum,
og var þar í tvö og hálft ár. Ég byrj­
aði sem helgarstarfsmaður, fékk
svo að sjá um plastvörudeildina,
svo varð ég lagerstjóri og nítján ára
var ég orðinn verslunarstjóri Rúm­
fatalagersins í Hafnarfirði. Ég þoldi
það álag í þrjá mánuði, þá hætti ég.
Ég gat ekki meira. Þetta álag var
alltof mikið fyrir unga, viðkvæma
listasál,“ segir Jóhannes og hlær.
Ætlaði að verða rokkstjarna
Þrátt fyrir mikinn áhuga á listum
hafði Jóhannes aldrei gert ráð fyrir
því að verða leikari.
„Mig hafði lengi langað að vera
leikari, svona eins og marga krakka
langar, en ég leit aldrei á það sem
einhvern alvöru möguleika,“ segir
hann og bætir við að raunar hafi
hann haft allt önnur áform í huga.
„Ég ætlaði alltaf að verða rokk­
stjarna. Ég var í hljómsveit frá
fjórtán ára aldri ásamt trommu­
leikaranum í Sign, Agli Rafns­
syni. Við vorum ekkert almennileg
rokkhljómsveit, bara „cover band“
sem spilaði vinsæl lög eftir aðra.
Svo þegar við vorum um tvítugt
hætti hljómsveitin og þá héldum
ég og söngvarinn, Kjartan, áfram
að spila á „pöbbum“ sem trúba­
dorar. Ég gerði það alveg til 2005,
þegar ég útskrifaðist sem leikari.
Ég spilaði um allar helgar með
námi.“
Í dag lifir Jóhannes gamla
drauminn helst í gegnum
söngleiki.
„Í söngleikjum fæ ég að gæla við
gömlu rokkstjörnudraumana. Að
fá að syngja fyrir sal fullan af fólki
er alveg frábært. Ég hef líka stund­
um fengið að spila á gítar og svona
og þá er ég ennþá meira eins og
rokkstjarna.“
Myndi taka í hnakkadrambið á
sjálfum sér
Það var raunar í Rúmfatalagernum
sem hugmyndinni um leiklistar­
nám var sáð í huga Jóhannesar.
„Í Rúmfatalagernum var einn
yfirmaður sem sagði alltaf við
mig að ég ætti að hunskast í
leiklistarskólann. Ætli hann hafi
ekki séð hvað ég var opinn og mik­
ill „extróvert“. Ég var ófeiminn og
óheflaður á þessum árum og ég
átti það jafnvel til að vera dóna­
legur. Í dag myndi ég nú sjálfur
taka í hnakkadrambið á mér.“
Eftir að hafa gefist upp á starfi
verslunarstjóra lá leið Jóhannesar
í Flensborgarskólann í Hafnarfirði.
„Í Flensborg tók ég þátt í Söng­
keppni framhaldsskólanna og
lenti í öðru sæti. Þetta var þegar
Sverrir Bergmann vann, það átti
enginn séns í hann. En ég lenti í
öðru sæti og í kjölfarið hafði Guð­
mundur Rúnar Kristjánsson sam­
band við mig. Guðmundur var að
leikstýra leikritinu Með fullri reisn,
það var skólaleikrit hjá Fjölbrauta­
skólanum í Breiðholti, og sýningin
hafði gengið svo vel að þau ætl­
uðu að halda áfram að sýna hana í
Tjarnarbíói um sumarið. Einhverj­
ir úr sýningunni voru að fara til
útlanda svo það vantaði nýja leik­
ara í stykkið og ég og Gói [Guðjón
Davíð Karlsson – innsk. blm.] vor­
um fengnir til að hoppa inn í stað­
inn. Þá fyrst fór ég að hugsa með
mér að ég gæti nú kannski alveg
orðið leikari og þegar Gói sagði
mér að hann væri að fara í inntöku­
próf fyrir leiklistarskólann ákvað
ég að prófa það. Svo bara komst ég
inn og þar með voru örlögin ráðin.“
Fengu lögfræðiaðstoð til að fá
að leika í Grease
Þeir Jóhannes og Gói hófu saman
nám við Listaháskólann en þar
þurftu þeir eitt sinn að taka
óvenjulegan slag.
„Ég lék stundum í söngleikjum
á meðan ég var í skólanum, til
dæmis í Grease með Birgittu og
Jónsa. Þá var ég á öðru ári í skól­
anum. Svo var ég í Hárinu líka en
við Gói þurftum að berjast smá
við Listaháskólann því það var
alltaf framkomubann hjá nem­
endum í leiklistardeild. Það var
þannig að á meðan þú varst í leik­
listarskólanum þá var þér bannað
að koma fram en ég og Gói feng­
um hlutverk í þessum söngleik og
við vildum meina að þetta væri nú
bara mannréttindabrot; að banna
fólki að vinna. Þetta er eitthvað
eldgamalt úr Leiklistarskóla Ís­
lands þar sem hugmyndin var sú
að nemendur skólans fengju að
rækta sig sem listamenn og þjálfa
sig áður en þeir færu að birtast á
sviði. Þetta var náttúrulega algjör
forræðishyggja en við vildum nú
meina að við gætum staðið á sviði
í Grease án þess að það skaðaði
okkar listrænu heilindi og nám.
Við mættum alltaf í skólann og
sinntum öllum verkefnum og þá
kemur skólanum í rauninni ekk­
ert við hvað við gerðum þess utan.
Við vorum svo fullir af réttlætis­
kennd að við fengum lögfræðing
til þess að vinna með okkur álits­
gerð um það að þetta væri mann­
réttindabrot. Og skemmst er frá því
að segja að við lékum í Grease.“
Þroskaðist upp úr
karlrembunni
Í leiklistardeild Listaháskólans
lærði Jóhannes þó ýmislegt annað
en bara leiklist.
„Ég var rosaleg karlremba,
nokkuð sem ég hef óbeit á í dag.
Mér fannst rosa fyndið að slá stelp­
ur í rassinn og vera með ósæmi­
legan orðaforða í návist kvenna.
Ég þroskaðist sem betur fer upp úr
því, það gera það nú ekki allir,“ seg­
ir hann og bætir við að ástæða þess
að þetta óx af honum hafi verið
margþætt.
„Í leiklistarskólanum vorum
við tíu í bekk og þar á meðal fjór­
ar stelpur. Þær eru miklir kven­
skörungar og mér þykir ofboðs­
lega vænt um þessar stelpur í dag,
en mér leist ekkert á þær fyrst af
því að þær voru svo sterkar að
mér fannst mér vera ógnað. En við
neyddumst til að vera saman nán­
ast dag og nótt í fjögur ár þannig
að þær náðu að ala smá sóma í
mér og í þessu námi tók ég nokk­
ur mikilvæg skref sem endanlega
komu svo í gegn þegar ég eignað­
ist dóttur 28 ára gamall. Þá fór allur
fókus af sjálfum manni yfir á hana;
hún varð tilgangur lífsins og al­
gjörlega númer eitt. Þá hugsaði ég
hlutina í fyrsta skipti hundrað pró­
sent út frá konum, hvernig sam­
félagið hérna funkerar. Og þá tók
ég síðustu skrefin frá hinni myrku
hlið feðraveldisins.“
Sér Hellisbúann í öðru ljósi
„Þegar maður er í þessari karl­
rembu finnst manni þetta saklaust
og það eru rosalega margir sem
skýla sér á bak við húmor. Ég sagð­
ist til dæmis alltaf vera jafnréttis­
sinni,“ segir Jóhannes og bætir við
að þrátt fyrir að margir bendi á að
kynin séu jöfn gagnvart lögum sé
það hreinlega ekki nóg.
„Það er öll þessi hegðun, öll
orðræðan. Þetta er svo samofið í
manni og þetta er mjög lúmskt.
Maður er bara eins og hress gaur
að grínast og maður heldur að
maður sé bara flottur á því með
einhverja brandara en þetta ristir
miklu dýpra en það.“
Hann tekur leikritið Hellis­
búann sem dæmi, en sjálfur lék
hann leikritið árið 2009.
„Við vorum meðvitaðir um það
að vera ekki karlrembur í leik­
ritinu og að gera ekki lítið úr kon­
um en svo þegar ég lít til baka þá
fjallar allt leikritið um það að kon­
ur og karlar séu svona ólík út af ein­
hverjum vísindalegum ástæðum;
að það sé hægt að rekja ójöfnuðinn
til þess þegar við vorum veiðimenn
og safnarar og að konur vilji vera í
búðum að versla af því að þær séu
safnarar í eðli sínu. En ég er alveg
á því núna að þetta er miklu frekar
út af því hvernig samfélagið hefur
þröngvað hlutverkum upp á kynin.“
„Maður hefur forréttindi
sem karlmaður“
Jóhannes segist þakklátur bekkjar­
systrum sínum úr leiklistarskól­
anum fyrir að hafa haldið yfir sér
ræður um jafnrétti kynjanna. Það
sé enn von fyrir karlrembur dags­
ins í dag.
„Það er nefnilega von. Þetta tók
rosalegan tíma og mikla vinnu en
það er hægt að þroskast upp úr
þessu.“
En er Jóhannes femínisti?
„Já, algjörlega. Þeir sem eru
hræddir við þetta hugtak eru þeir
sem eru að gagnrýna þetta og kalla
fólk „dólgafemínista“ og annað.
Fólk sem er bara að benda á sið­
Ætlaði að verða
rokkstjarna
„Og þá
tók
ég síðustu
skrefin frá
hinni myrku
hlið feðra-
veldisins
Mikill
fjölskyldu-
maður
Jóhannes
ásamt börn-
um sínum
tveimur.