Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.2013, Page 30

30 Fólk 25.–27. október 2013 Helgarblað
S
óley er klædd í ullarpeysu
og stendur við forláta kaffi­
vél á skrifstofu borgar­
fulltrúa við Tjarnargötu í
Reykjavík og lagar rjúkandi
kaffi fyrir blaðamann.
Það er bjart og kalt haustveður
og stilla yfir borginni. Þau bærast
varla, þau fáu hálfbrothættu haust­
lauf sem hanga enn á trjám við
Tjörnina. Lognið á undan storm­
inum, enda er veturinn framund­
an og kosningar í borginni með til­
heyrandi látum og átökum.
Sóley gaf kost á sér aftur í odd­
vitasæti Vinstri grænna í borginni.
Hún hafði ætlað að hætta en
fannst þegar til kom, að hún ætti
enn of margt ógert og hefði of mik­
ið að gefa til að yfirgefa vettvang
borgarmálanna. Mörgum sinnum
hefur það borið á góma að hún
væri að draga sig úr stjórnmálum
og að flytja til Hollands með eigin­
manni sínum sem er hollenskur
að uppruna. En sá tími er ekki enn
kominn. „Ég er oft spurð að því af
blaðamönnum hvort ég sé að flytja
til Hollands, við hjónin ræðum það
oft og það mun koma að því. Art
er þaðan og við verðum einhvern
tímann að prófa að búa þar líka. En
það er ekki komið að því enn.“ Að­
spurð um hollenskukunnáttu sína
segir hún: „Ég tala hollensku við
ömmu Arts,“ og hlær. „Það kemur
ekkert annað til greina. Það er eina
tungumálið sem hún talar. Þannig
að kunnáttan er einhver.“
Ást við fyrstu sýn
Art og Sóley kynntust í Svíþjóð þar
sem þau voru bæði skiptinemar og
ástin kviknaði strax. Svo fljótt að
það má segja að ástin hafi orðið við
fyrstu sýn. „Við byrjuðum saman
fjórum dögum eftir að við hittumst
fyrst,“ segir Sóley og brosir. „Fyrstu
árin flökkuðum við á milli landa,
en eftir að ég varð ólétt þá giftum
við okkur og festum rætur.
Nú eigum við tvö börn saman
og höfum verið lengi á svipuðum
slóðum í Vesturbænum.“
Fyrir tveimur árum síðan bak­
aði Art risapönnukökur fyrir jóla­
blað DV, skemmtilegur réttur sem
hefð er fyrir í Hollandi. Hann er frá
litlum bæ í grennd við Amsterdam.
Eru þau ólík?
„Já, við erum mjög ólík en
bætum hvort annað upp. Ég legg
til dæmis mikið upp úr því að lifa
í núinu á meðan honum finnst
betra að skipuleggja lífið langt inn
í framtíðina. Hvort tveggja skiptir
auðvitað máli og það er gott að við
hjálpumst að.“
Fastur punktur hjá ömmu og afa
Það kemur í ljós þegar örstutt er
liðið á spjallið að flökkueðlið er
sterkt í henni. Í æsku flutti hún oft
með foreldrum sínum. Það er við
hæfi að hún sest gegnt stóru korti
af höfuðborgarsvæðinu og á með­
an hún segir af flakki fjölskyldunn­
ar gjóar hún augum reglulega yfir
kortið.
„Ég er fædd í Reykjavík og bjó
á Kóngsbakka í Breiðholti. Það
var svolítið flakk á mér og fjöl­
skyldunni. Ég bjó í eitt ár í Hafnar­
firði, tvö ár á Laugabakka í Mið­
firði, tvö ár í Biskupstungum og
þaðan fluttum við í Kópavog­
inn þar sem við bjuggum í átta ár.
Mamma og pabbi eru opin fyrir
nýjungum og óhrædd við að njóta
lífsins og fluttu því talsvert oft.
Þegar ég var sextán ára fluttu
mamma og pabbi til Noregs en ég
varð eftir á Íslandi. Foreldrar mín­
ir og systur bjuggu í Noregi í sjö ár,
ég bjó lítið með þeim en var svona
með annan fótinn þar.“
Á meðan bjó Sóley á ýmsum
stöðum en átti alltaf skjól hjá
ömmu sinni og afa sem bjuggu á
Kóngsbakkanum. „Fasti punktur­
inn í lífi mínu hefur alltaf verið á
Kóngsbakka og amma og afi ólu
mig upp til jafns á við mömmu og
pabba.
Ég er enda langelsta barna­
barnið. Það eru átta ár á milli mín
og yngstu systur mömmu. Ég velkt­
ist því um í þeim hópi.“
Burðaðist með básúnu
þvers og kruss
Sóley segist hafa verið lífsglatt
barn og eins og í dag ákveðin og
fylgin sér. Í Kópavoginum fann
hún sér ýmislegt til dundurs, æfði
sig á skíðum og spilaði á básúnu í
Skólahljómsveit Kópavogs í fjölda­
mörg ár. Hún segir tónlistina og
hljómsveitarstarfið hafa mótað sig.
„Ég spilaði á básúnu í
Skólahljómsveitinni í mörg ár.
Burðaðist þvers og kruss um
bæinn með risastóra básún­
utöskuna,“ segir hún og hlær.
„Skólahljómsveitir eru svo merki­
legt fyrirbæri. Eftir því sem ég full­
orðnast og þroskast þá skil ég hvað
hún mótaði mig ótrúlega mikið.
Það er lærdómsríkt að finna sam­
hljóminn, að vera stundum í að­
alhlutverki og stundum í auka­
hlutverki, vera þátttakandi í hópi
ólíkra hljóðfæraleikara. Ég kynnt­
ist miklu stærri hópi og eignað­
ist fjölbreyttari vini en ella, enda
komu krakkarnir úr öllum hverf­
um bæjarins og voru á öllum aldri.
Svo má náttúrulega ekki gleyma
tónlistinni sjálfri sem ég er þakk­
lát fyrir að hafa fengið að kynnast.
Ég hafði ekkert ætlað að læra
á básúnu, heldur þverflautu, en
skólahljómsveitarstjórinn sann­
færði mig um að það væri miklu
skemmtilegra hljóðfæri svo það
varð úr – og reyndist dagsatt,
básúnan er ótrúlega fallegt og
skemmtilegt hljóðfæri. Seinna
lærði ég svo líka á þverflautu og
á eina heima sem ég spila á fyrir
sjálfa mig.“
Eldaði ofan í yngri systur sínar
Sóley er dóttir Guðrúnar Jóns­
dóttur, talskonu Stígamóta, og
Tómasar Jónssonar, sérkennslu­
fulltrúa í Kópavogi.
Þegar fjölskyldan fluttist í Kópa­
voginn voru þær orðnar þrjár
systurnar. Sóley elst, þá Þóra og
yngst Kristín. Foreldrar henn­
ar keyptu blokkaríbúð í Kópa­
voginum en lentu í verðbólgubáli
þess tíma. „Ég gerði bara það sem
þurfti. Ég eldaði stundum mat­
inn og hafði ofan af fyrir systrum
mínum. Það þurfti að vinna mikið
á þessum tíma til að eiga fyrir
hlutunum.“
Þær eru nánar systurnar segir
Sóley. En mjög ólíkar. „Við erum
háværar og ákveðnar og það fer
mikið fyrir okkur,“ segir hún og
hlær. „Við erum aldar upp til þess
að orða skoðanir okkar. Við ríf­
umst en erum samt mjög góðar
vinkonur.“
Vill vera hamingjusöm
Þótt Sóley hafi ákveðið að halda
áfram í borgarmálum segist hún
enn ekki viss um hvað hún ætli
að verða. Segist ekki skilja spurn­
inguna. Hún hafi aldrei ætlað sér
að verða eitthvað sérstakt og hún
sé frekar drifin áfram af hugsjón­
um sínum.
„Ég er ekki enn viss um hvað ég
ætla að verða þegar ég verð stór.
Á meðan ég hef gaman af því sem
ég er að gera og finnst ég vera að
gera eitthvað sem skiptir máli, þá
er ég þar. Ég hef aldrei ætlað mér
að verða eitthvað sérstakt.
Ég get ekki svarað spurningum
um hvar ég sjái mig þegar ég verði
fimmtug. Ég veit það ekki. Fyrst
og fremst stefni ég að því að vera
hamingjusöm.“
Hefur þroskast
Hún er treg til að nefna kosti sína.
„Mér þykir mjög vænt um hugsjón­
ir mínar og stefnu Vinstri grænna,
það held ég að skipti mestu máli
fyrir mig sem stjórnmálakonu. Að
vera með báðar fætur á jörðinni en
stefnumálin á hreinu. Ég hef þrosk­
ast, pólitíkin hefur verið erfiður
skóli en góður. Til þess að koma
stefnu Vinstri grænna á framfæri
þá hef ég þurft á miklu meiri þol­
inmæði að halda en ég hélt. Ég hef
þurft að segja sömu hlutina aftur
og aftur og við fleiri en ég bjóst
við. Með því að gefast ekki upp og
með því að tala nógu mikið og oft
og gera einstaka málamiðlanir þá
þokast markmiðið nær.
Það er kannski hluti af því að
vera áræðin, ég hef alltaf tekið
mér það pláss sem ég hef talið mig
þurfa. Mér finnst ég vera ábyrg
stjórnmálakona af því ég er ekki
bara að gagnrýna, heldur líka að
leggja til.
Það er vel hægt að hafa áhrif
sem minnihlutafulltrúi. Á kjör­
tímabilinu hef ég náð mörgum
mikilvægum málum í gegn sem
voru samþykkt af öllum flokkum,
svo sem stofnun jafnréttisskóla og
neyðaraðstoð við börn í Sýrlandi,
ég leiddi starfshóp gegn kyn­
bundnum launamun og við höf­
um haft talsverð áhrif í þverpóli­
tískri vinnu, þótt það komi kannski
aldrei fram opinberlega. Í hús­
næðisstefnu borgarinnar, atvinnu­
stefnu og aðalskipulagi má finna
kafla og áherslur sem rekja má til
Vinstri grænna.“
Hvatvís
„Ég er líka með galla. Ég er samt að
reyna að vinna með þá. Ég er hvat­
vís og á það svolítið til að fylgja
vonlausum málum eftir. Ég er
þver. Þetta er eitthvað sem ég er að
vinna í.
Stjórnmálin krefjast þess að fólk
sé stöðugt að horfast í augu við
sjálft sig og þroskast. Ég er orðin
eldri og kann betur á kerfið og
hvernig hægt er að vinna með það.
Ég hef breyst mikið, ég hef
gengið í gegnum langt og strangt
ferli frá því að vera róttækur að­
gerðasinni sem gagnrýnir utan frá
yfir í að vera stjórnmálakona sem
vinnur að breytingum innan frá.
Nú hafa aðrir tekið við kefli rót­
tækninnar sem er gríðarlega mik­
ilvægt. Þau halda okkur við efnið.“
Þreif úrelt viðhorf úr
dómsmálaráðuneyti
Róttæknin sem Sóley vísar í var af
ýmsu tagi, en hún segir hana virka
best ef hún er hnyttin.
„Mér fannst alltaf best þegar
við gátum verið með hnyttnar
aðgerðir. Það eru langsterkustu
aðgerðirnar. Eins og þegar Stíga­
mót opnuðu Kampavínsklúbb,
þegar við fórum og þrifum úrelt
viðhorf úr dómsmálaráðuneytinu,
eða þegar Femínistafélagið dreifði
tissjúi fyrir utan strippstaði,“ segir
hún og skellir upp úr með glampa
í augum.
Sterkari eftir femíníska slagi
Oft fékk Sóley hatrömm viðbrögð
og var kölluð ljótum nöfnum. Sér
í lagi þegar hún barðist fyrir kven­
frelsi.
„Það er svo langt síðan ég var
í þessu. Þetta er einhvern veginn
búið. Það er erfitt að standa fyrir
róttækum breytingum. Femínism­
inn krefst þess að við endurskoð­
um okkar viðhorf og samfélagið er
í eðli sínu íhaldssamt og streitist á
móti. Það eru bæði karlar og kon­
ur sem eiga erfitt með það. Ég tók
meiðandi ummæli til mín á sínum
tíma, en ég er löngu komin yfir
það. Ég er sterkari fyrir vikið og er
alveg viss um að þær stelpur sem
standa í þessu núna munu verða
það líka.“
Lent eftir umrótið
Vinstri græn mældust með 10
prósenta fylgi nýverið og fengju
einn mann inn. Flokkurinn er lít­
ill þótt hann hafi fengið gott fylgi í
kosningum árið 2009. Sóley segir
styrkinn ekki endilega falinn í
stærðinni, heldur miklu fremur
Sóley Tómasdóttir leynir á sér. Hún talar hol-
lensku og spilar stundum á þverflautu heima hjá
sér þegar þannig liggur á henni. Í barnæsku flakk-
aði hún landshluta og hverfa á milli með foreldrum
sínum sem festu seint rætur á einum stað. Hún er
elst þriggja systra og tók ung mikla ábyrgð á heim-
ilinu. Hún er í minnihluta í borginni þar sem hún þarf
að standa fast á sínu og stundum hrópar hún ein.
Kristjana Guðbrandsdóttir settist niður með Sóleyju
og ræddi við hana um pólitík, ungdómsárin og hvernig
hún hefur breyst og þroskast síðustu ár.
„Ég hef
þroskast“
Kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Viðtal
„Ég eldaði
stundum
matinn og hafði
ofan af fyrir
systrum mínum