Dagblaðið Vísir - DV - 13.12.2013, Blaðsíða 38

Helgarblað 13.–16. desember 201338 Menning
É
g bjó í Hamrahlíð 1 en ég
labbaði alltaf upp Löngu-
hlíðina, ég var svo hrædd um
að hraunið myndi ná í rass-
inn á mér: Öskjuhlíðin gaus
í draumum mínum; Reykjanesið
gubbar stórt á tíu þúsund ára fresti.
Langahlíðin er því eiginlega gatan
mín,“ segir Þórunn Erlu- Valdimars-
dóttir, sagnfræðingur og rithöfund-
ur, þegar hún rifjar upp göturnar í
lífi sínu. Hún segist vera „útglennt“
þessa dagana við að kynna nýjustu
bók sína: Stúlku með maga.
Bara búið í Reykjavík
Við byrjum í Hamrahlíð 1 þar sem
Þórunn ólst upp og bjó fyrstu átján
ár ævi sinnar, þangað til hún flutti
að heiman árið 1973. Faðir henn-
ar reisti hús yfir fjölskylduna í
aukavinnu. „Hann var flugumferð-
arstjóri — forkur.
Þórunn er á rölti um stræti
Reykjavíkur þegar viðtal DV um
göturnar í lífi hennar fer fram á
hálftíma á þriðjudagseftirmiðdegi í
desember. „Eigið þið nokkuð brauð
handa brabra, brabrabrauð?“ segir
Þórunn við starfsmann verslunar
sem hún stekkur inn í meðan segul-
bandið gengur og hljóðsetur brot-
in úr lífi hennar. „Það er voða skrít-
ið að vera orðinn næstum sextugur
og hafa næstum bara búið í Reykja-
vík, fyrir utan einhver tvö ár. Mað-
ur getur eiginlega hvergi gengið
fyrir minningum. Partí hér, kærasti
þar og skyldfólk hér: Þetta er orðið
svona fallegt lifandi minningakort
með marglitum litlum jólakúlum.
Reykjavík er garður minninganna
og það er eins gott að þetta eru
næstum bara notalegar minningar.“
Hættur í Hlíðunum
Þórunn man skýrt eftir nokkrum
minningabrotum úr lífinu í Hlíðun-
um. „Við fórum alltaf í hverfisbúð-
irnar til að kaupa mat. Einu sinni
man ég eftir því þegar ég var í búð-
inni með dúkkuvagninn minn og
þá réðust vondir strákar á okkur
Lilju systur mína og settu dúkkuna
mína í öskutunnu. Lífið í Hlíðunum
var fullt af hættum.“
Þórunn segir að hún og Lilja
systir hennar hafi aldrei vílað neitt
fyrir sér þegar þær voru litlar: „Einu
sinni ætlaði ég að elta regnbogann
með Lilju systur minni og við ætl-
uðum að labba inn á Rauðalæk til
ömmu. Ég hef aldrei verið hrædd
þegar ég hef verið á flótta með Lilju.
Ég var fimm ára en hún þriggja ára
og ennþá í kerru. Við komumst út að
sjó en þá var ég uppgefin að keyra
kerruna og ég sá að við kæmumst
ekki upp á Rauðalæk til ömmu. Við
fengum að hringja í Stórholti hjá
ömmubróður mínum. Þangað vor-
um við sóttar.
Ég hef bara einu sinni fengið kín-
verska spádómsköku á ævinni: Það
var í New York. Á miðanum með
kökunni stóð: You never hesitate to
tackle the most difficult problems.
Þannig er ég bara: Ekkert nema
kjarkurinn, bögglaður í kjöt.“
Eina rassskellingin sem Þórunn
upplifði situr líka í henni: Þá hafði
hún nappað peningum til að kaupa
sér nammi í einni af búðunum í
hverfinu. „Ég ætlaði líka einu sinni
að stela fjölskyldubuddunni af því
að mig langaði í nammi. Þá átti ég
eldri systur sem sá mig. Ég komst
ekki nema rétt út úr garðinum, var
þá gripin og pabbi rassskellti mig
og ég átti það skilið. Var þetta í eina
skiptið sem ég hef verið spönkuð
en mér þykir voða vænt um að hafa
verið rassskellt því þá veit ég hvað
það er. Mamma var beint á bak við
hurðina og huggaði mig. Þetta var
fast því pabbi var vestfirskur kappi.
Ég er auðvitað ekki sú eina því
mjög margir af minni kynslóð voru
rassskelltir oft en ég bara einu sinni,
því ég var fljót að læra.“
Hippaheimili á Klapparstíg
Þórunn og systir hennar fluttu að
heiman og í íbúð á Klapparstígnum
þegar rithöfundurinn var 19 ára.
Hún gekk í Menntaskólann við
Hamrahlíð og stundaði nám í
sagnfræði í Háskólanum. „Það
var æðislegt að flytja að heiman.
Mamma var þá gift aftur og mað-
ur vildi ekkert vera að íþyngja því
heimili. Hún var líka búin að missa
hálft andlitið úr krabbameini.“
Hún segir íbúðina hafa verið í
anda þeirra og þess tíma. „Þetta var
hippaheimili: Við máluðum hverja
spýtu á klósettveggnum í sérstök-
um lit. Ég var með píanó – mamma
átti tvö og ég fékk annað. Við vorum
grænmetisætur og keyptum okkur
stórar glerkrukkur undir baunir sem
þá var hægt að kaupa í sekkjum.
Þá var ennþá hægt að kaupa ódýr-
an mat. Svo bakaði maður kartöflur,
og átti kannski fyrir smjörstykki, og
gerði baunakássur. Það var annars
skrítið að vera grænmetisæta á
þessum árum því það var svo fátt
fyrir okkur.“
Margfætlur í Mexíkó
Þórunn flutti til Mexíkó þegar hún
var 23 ára gömul og bjó þar í eitt
ár í borg sem heitir San Miguel de
Allende. „Þetta er gömul silfurborg
sem er svo falleg að hún er á lista
Unesco yfir gersemar. Þar bjó ég ekki
í götu heldur í heilum dal sem hét
Happy Valley. Þetta var svona hippa-
eitthvað. Kapellan var klósettið og
sturtan var altarið í kirkjunni sem var
alltaf opin og full af margfætlum sem
voru eins og marglitir litlir rútubílar
á ferð um gólfin þannig að maður
varð að fara varlega til að stíga ekki
á þær því þær eru alveg eins og við
og finna til ef þær eru slasaðar,“ segir
Þórunn sem stundaði nám í sagn-
fræði og myndlist í Mexíkó.
Þegar hún er spurð nánar út
í Mexíkódvölina „ryðjast minn-
ingarnar upp“ eins og hún segir: „Við
vorum nýlentar við Fríða vinkona
mín þegar þjóðhátíðardag Mexíkóa
bar upp og við ætluðum í sund með
þremur gæjum. Við stálumst óvart í
einkasundlaug hjá manni sem var
sagður hafa myrt mann sem hafði
stolist í sundlaugina hans. Maður-
inn kom fyrst með hníf og þá ætl-
uðu strákarnir að prútta við hann en
hann lét sér ekki segjast. Krakkarn-
ir náðu hins vegar að flýja manninn
en ég var svo vitlaus að ég var hin-
um megin í sundlauginni. Næst kom
maðurinn með öxi og ég rétt slapp
yfir girðingu og hneig niður í brenni-
netluskóg hálfklædd og ég horfði á
líkamann titra þó hugurinn væri kúl.“
Þórunn segir að Mexíkódvölin
hafi brennimerkt sál hennar því
samfélagsástandið hafi verið svo
skelfilegt. „Maður þurfti svolítið að
ná samband við guðina þarna úti
því þetta var svolítið villt. Mér finnst
gaman að hafa verið þarna í heilt
ár af því að það er fyrst núna á síð-
ustu árum sem jafnaldrarnir eru að
fara til þriðja heimsins. Það brenni-
merkti sálina að vera þarna því fá-
tæktin var svo mikil. Ég var reyndar
vinstrisinni úr MH en þó ég hefði
verið Hannes Hólmsteinn þá hefði
ég orðið vinstrisinni við að horfa upp
á þetta.“
Heimilið á Bárugötunni
Þórunn snéri aftur til Íslands og
lauk sagnfræðinámi sínu en fór þá í
Hrútafjörðinn og kenndi í eitt ár við
Reykjaskóla. Hún segist hins vegar
hafa fundið að hún vildi læra meira.
„Ég fann hvað það var mikið púl
að vera kennari því í þennan skóla
voru gjarnan send „óþæg“ börn úr
Reykjavík. Þá dreif ég mig í Cand.
Mag.-nám og einu sinni á Hótel
Borg, þann 13. desember árið 1980,
togaði skólabróðir minn í flétturnar
á mér aftan frá og höfum við verið
saman síðan. Við höfðum þá verið
skotin hvort í öðru úr fjarlægð.“
Skólabróðirinn sem Þórunn
nefnir er Eggert Þór Bernharðsson
sagnfræðingur. Næstu árin þar á eft-
ir bjó Þórunn við Skaftahlíð í Reykja-
vík þar til hún og Eggert keyptu sér
íbúð við Bárugötu 5 árið 1989. Þar
búa þau enn og tekur Þórunn tvær
ungar stúlkur tali í götunni þegar
myndatakan af henni fer fram. „Nú
er ég orðinn elsti íbúinn í húsinu.
Þegar ég flutti inn bjuggu hér gaml-
ar ekkjur í húsinu og allt í kring. Ég
er eins og tré sem smokrar rótun-
um niður í Bárugötu 5. Það er voða
gott að hafa miðju en miðjan er alltaf
hjartað, sama hvar maður er. Ég bara
tek því sem kemur. Ég er forréttinda-
kerling og skammast mín fyrir það:
Ég á eina hænu, órangútan og fimm
börn í Afríku sem ég styrki. Ég er ekki
að monta mig en ég vil bara að aðrir
geri þetta líka,“ segir Þórunn og vísar
til þess að hún láti fé af hendi rakna
til þessara góðu málefna. n
Þórunn Erlu- Valdimarsdóttir rifjar upp göturnar í lífi sínu og minningar um eldgos, rassskell og Mexíkó „ryðjast upp“„Þetta er orðið
svona fallegt
lifandi minningarkort
með marglitum litlum
jólakúlum.
„Miðjan er
alltaf hjartað“
Miðja Þórunnar Þórunn Erlu- Valdi-
marsdóttir er hér á Báru götunni, þar
sem hún býr í dag, ásamt Evu Maríu og
Elínu, tveimur stúlkum sem hún tók tali
af handahófi. MyndiR sigtRygguR aRi
Göturnar
í lífi mínu
Þórunn Erlu- Valdimarsdóttir
sagnfræðingur og rithöfundur
Er nú elst Þórunn er nú elst í húsinu við Bárugötu og nærliggjandi híbýlum. Þegar hún flutti
voru gamlar ekkjur ráðandi.