Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.2008, Blaðsíða 25

föstudagur 31. október 2008 25Helgarblað
RitskoðaRi einokaR dagblaðamaRkað
Í viðtalinu sagði Björgólfur með-
al annars, þegar hann var spurð-
ur að því hvort hann hygðist áfram
eiga ráðandi hlut í Árvakri, að út-
gáfa frjálsra dagblaða væri „einn
af hornsteinum lýðræðisins“. Þó að
Björgólfur segi þetta núna þegar að
honum er sótt ber hann ekki meiri
virðingu fyrir mál- og prentfrels-
inu á borði en svo að hann ritskoð-
aði og fargaði bók af því að hann
átti útgáfufyrirtækið sem gaf hana
út og hann ætlaði enn fremur að
kaupa og loka dagblaði sem sagði
frá því sem stóð á blaðsíðunum
sem bókinni var fargað út af. Fyrir
þremur árum síðan bar ekki mik-
ið á virðingu Björgólfs fyrir þess-
um „hornsteinum lýðræðisins“
sem hann segur nú að séu svo mik-
ilvægir. Frelsi DV og blaðamanna
þess til að segja sannleikann, sem
og sá réttur almennings að hafa að-
gang að frjálsum og óháðum dag-
blöðum, hefði verið kastað fyrir
róða vegna sérhagsmuna Björgólfs
ef hann hefði eignast blaðið.
Björgólfur á að selja hlut sinn
í Árvakri
Þrátt fyrir þetta er staðhæfing
Björgólfs um mikilvægi frjálsra
dagblaða auðvitað sönn, þó svo
að hann sjálfur virðist hvorki trúa
henni né breyta samkvæmt henni.
Þess vegna spyr ég: Er við hæfi að
ritskoðari eigi ráðandi hlut í tveim-
ur stærstu dagblöðum landsins?
Á hinu siðferðilega firrta Íslandi
„góðærisáranna“ hefði slíkt þótt
sjálfsagt mál en á því mannvæn-
legra og siðlegra Íslandi sem við
ætlum vonandi að reyna að móta
í staðinn á ekki að líðast að fjand-
menn mál-, prentfrelsis og frjálsr-
ar fjölmiðlunar og bókaútgáfu eigi
dagblöð. Einhverjir þurfa auðvit-
að að eiga fjölmiðlana en þeir eiga
ekki að lúta valdi ritskoðara sem
hafa gerst sekir um brjóta grund-
vallarmannréttindi í krafti eignar-
réttar síns og auðæfa. Slíkt er ólíð-
andi í landi þar sem útgáfa frjálsra
dagblaða er sannarlega einn af
hornsteinum lýðræðisins.
En spurningin er sú hvort íslensk-
ur almenningur ætli að gera eitt-
hvað í því eða halda áfram að fylgja
í blindni þeirri nauðhyggju kapítal-
ismans að ráðstöfun manna á eign-
um sínum séu engar skorður settar
og að í ljósi hans geti menn brotið
gegn þeim frjálslyndu grundvall-
argildum sem íslenskt samfélag er
byggt á. Íslenskur almenningur ætti
að mótmæla og kalla eftir því opin-
berlega að Björgólfur selji hlut sinn í
Árvakri til að verja frjálsa blaðaútgáfu
í landinu því það er ófært að ritskoð-
ari hafi nánast einokun á íslenskum
dagblaðamarkaði. En réttast væri
auðvitað að Björgólfur sæi sóma sinn
í því af sjálfsdáðum að hætta aðkomu
að útgáfu dagblaða: Hann ætti að
selja hlut sinn í Árvakri af siðferðisá-
stæðum. Ástæðan er sú að af gjörð-
um Björgólfs og fyrirætlunum í bóka-
og blaðaútgáfu að dæma er ekki
nokkur leið fyrir okkur að treysta því
að hann haldi ekki áfram að brjóta
gegn grundvallargildum samfélags
okkar meðan eignarréttur hans gerir
honum það kleift.
Ef við trúum því að útgáfa frjálsra
dagblaða sé einn af hornsteinum
lýðræðisins skulum við sýna það
í verki. Við þurfum að sýna auð-
mönnunum aðhald á sama hátt og
við sýnum stjórnvöldum aðhald
svo að þeir geti ekki lengur leyft sér
hvað sem er því auðmenn og eig-
endur fyrirtækja hljóta líka að verða
að lúta viðteknum siðferðisgild-
um samfélagsins. Sá tími hlýtur að
vera á enda að við sitjum hjá og leyf-
um auðmönnunum að brjóta þessi
gildi og gera það sem þá lystir vegna
þrælsótta okkar við þá eða vegna
kreddukenndrar trúar okkar á lög-
mál frjálshyggjunnar.
Höfundur er doktorsnemi í siðfræði og
stjórnmálaheimspeki við háskólann í St.
Andrews og fyrrverandi blaðamaður á
Fréttablaðinu.
iv24@st-andrews.ac.uk
BAUKA-JÓN
Athyglisverð saga
íslensks höfðingja
á 17. öld.
Hann var dæmdur
frá embætti
sýslumanns en varð
síðar biskup á
Hólum án þess að
hafa hlotið
prestsvígslu.
Jón Þ. Þór sagnfræðingur hefur
kannað sögu nafna síns og segir
hana á skemmtilegan hátt.
VERÐHRUN
Dugguvogi 2 / s: 557 9510 / www.patti.is
Opnunartími : Mánudaga - Föstudaga frá 9 til 18 og Laugardaga frá 11 til 16
Patti lagersala
verð frá
kr.6.900,-
„Það sem þeir
reyndu að gera var
að fjalla um sam-
band eiginkonu
minnar og fyrsta
manns hennar.“