Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.2008, Blaðsíða 8

Föstudagur 7. Nóvember 20088 Helgarblað
„Nei, ég er ekki kominn á það stig. Ég
treysti því og forstjóri sjóðsins, Dom-
inique Strauss-Kahn, sagði mér það
í símtali í vikunni að hann sæi enga
meinbugi á þessu máli. Þá trúir mað-
ur því þar til annað kemur í ljós,“ seg-
ir Geir H. Haarde forsætisráðherra
aðspurður hvort hann hafi áhyggjur
af því að íslensk stjórnvöld fái ekki
lán frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum.
Reglur Evrópusam-
bandsins gallaðar
Hann segist þó telja að fulltrúar
ákveðinna Evrópulanda innan sjóðs-
ins setji það fyrir sig að ekki hafi verið
gengið frá hlut íslenska ríkisins hvað
varðar Icesave-reikningana. „Ég hef
ástæðu til að ætla það og mér finnst
það miður,“ segir hann og ítrekar að
íslensk stjórnvöld láti ekki kúga sig í
þessu máli.
Bæði Hollendingar og Bretar hafa
gagnrýnt Íslendinga fyrir að standa
ekki við það sem þeir telja skuld-
bindingar íslenska ríkisins. Geir
treystir hins vegar á að þeir muni
ekki beita sér innan sjóðsins á þessa
vegu. „Við trúum því ekki. Það væru
algjör bolabrögð ef það ætti að taka
það, sem búið er að semja um milli
okkar og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, í
gíslingu út af þessu máli. Ég skil ekki
að mönnum þyki réttlætanlegt að
fara þannig með þjóð sem er búin
að vera aðili að þessari stofnun frá
1945, hefur alltaf lagt sitt af mörk-
um þarna og verið með fyrirmynd-
araðild, átt þarna menn í stjórn og
hvaðeina í gegnum árin, að það verði
komið þannig fram við okkur. Það er
ekki hægt að sætta sig við það,“ seg-
ir Geir.
Hann bendir á að þau lög sem
samþykkt voru á Alþingi árið 1999 og
gerðu stjórnvöld ábyrg fyrir skuld-
um banka erlendis hafi verið byggð
á tilskipun frá Evrópusambandinu
og allar þjóðir innan þess hafi leitt
þau í lög. „En þessar reglur eru gall-
aðar og við teljum að okkar ábyrgð
samkvæmt þeim sé miklu minni en
Bretarnir og Hollendingarnir halda
fram og þess vegna er þessi ágrein-
ingur risinn. Það er mikill lagalegur
ágreiningur um þetta og okkur finnst
hart ef þjóðir eins og Bretar og Hol-
lendingar, gamlar vinaþjóðir okkar,
ætli að kúga okkur til þess að greiða
upphæðir sem allir sjá að þjóðarbúið
fær ekki risið undir,“ segir hann.
Jafnvel 30 prósenta verðbólga
Lán frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum
er forsenda þess að íslenskt samfé-
lag verði endurreist. Eitt af skilyrð-
um sjóðsins var að stýrivextir hér
yrðu hækkaðir í 18 prósent og í gær
tilkynnti Seðlabanki Íslands að stýri-
vextir yrðu áfram óbreyttir. Í spá
bankans er hins vegar gert ráð fyr-
ir meira en 20 prósenta verðbólgu í
byrjun næsta árs og 10 prósenta at-
vinnuleysi. Bankinn viðurkennir að
verðbólgumarkmið hans hafi beðið
hnekki og að langt sé í að efnahags-
lífið nái sér á strik.
Vinnuafl á Íslandi telur 180 þús-
und manns. Ef atvinnuleysi verður
10 prósent má því gera ráð fyrir að 18
þúsund manns verði án vinnu undir
lok næsta árs. Það er meira en allur
íbúafjöldi Akureyrar.
Verðbólguhorfur eru skelfileg-
ar. „Samkvæmt grunnspánni verður
ársverðbólga mest tæplega 23 pró-
sent,“ segir í Peningamálum Seðla-
bankans. Ef gengi krónunnar styrkist
ekki hratt gæti verðbólgan hins vegar
farið í 30 prósent.
Tuttugu prósent verðbólga þýð-
ir með öðrum orðum að 20 milljóna
króna húsnæðislán hækkar um fjór-
ar milljónir á einu ári.
Sá fyrirvari er á spá Seðlabankans
að ekkert er vitað um framtíðargengi
krónunnar. Bankinn telur hins vegar
að lán frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum
sé lykilatriði til að halda uppi gengi
krónunnar.
Í spá bankans er gert ráð fyrir að
evran kosti 153 krónur á fjórða árs-
fjórðungi en krónan styrkist síðan og
verði nokkuð stöðug gagnvart evru á
genginu 130 til 135 frá miðju næsta
ári. Þegar þessar línur eru ritaðar er
evran hins vegar á genginu 166 krón-
ur. Erlendis er gengi krónunnar þó
enn veikara og verðleggur evrópski
Seðlabankinn evruna á 205 krónur.
Með bundið fyrir augun
Upphaflega ætlaði Alþjóðagjaldeyris-
sjóðurinn að taka afstöðu til lánveit-
ingarinnar á mánudag. Því var síð-
an frestað til föstudags. Samkvæmt
nýjustu upplýsingum íslensku rík-
isstjórnarinnar frá sjóðnum verð-
ur lánveitingin tekin fyrir á fundi á
mánudag. Geir hefur þó ekki feng-
ið formlega staðfestingu þess efnis.
„Nei, við getum ekki ábyrgst það eða
fullyrt það,“ segir hann en gerir þó ráð
fyrir að þegar lánveitingin verður tek-
in fyrir geti sjóðurinn tekið afstöðu til
hennar eftir aðeins einn fund.
Að mati Geirs er afar ólíklegt að
til komi fleiri skilyrði frá sjóðnum en
þegar hafi verið sett. „Það tel ég afar
ólíklegt. Við erum búin að fara ræki-
lega í gegnum þetta.“ Honum finnst
ómaklegt þegar ríkisstjórnin er vænd
um leynimakk þegar neitað er að
birta þegar sett skilyrði. „Við erum
tilbúin að birta þetta hvenær sem er
en það eru ákveðnar birtingarreglur á
vegum sjóðsins.“
Almennt segir Geir skilyrðin þó
vera heldur einföld. „Það er endur-
reisn bankakerfisins, það eru pen-
inga- og gengismál og svo eru það
ríkisfjármál. Ef maður hefði verið
með bundið fyrir augun og skrifað
niður hvað þarf að vera í svona pró-
grammi hefði maður sennilega skrif-
að þetta niður. Þetta er svona heldur
augljóst. Þegar menn lesa þetta sjá
þeir að flest af þessu eru hlutir sem
við hefðum farið út í hvort sem við
hefðum verið í samstarfi við gjald-
eyrissjóðinn eða ekki. Út af því að
við lentum í þessum samdrætti,“
segir Geir.
Norðmenn öruggir
Ágreiningur um Icesave-reikn-
ingana er þó ekki aðalforsenda
tafa á afgreiðslu sjóðsins á lánveit-
ingunni heldur vilja forsvarsmenn
sjóðsins fá frekari upplýsingar um
hverjir aðrir koma til með að styðja
Íslendinga fjárhagslega. „Það þurfa
að vera fyrirheit. Peningarnir þurfa
ekki að vera komnir í veskið,“ seg-
ir Geir.
Hann bendir á að lánveiting frá
Norðmönnum sé örugg enda hafi
Jens Stoltenberg, forsætisráðherra
Noregs, tilkynnt honum það sím-
leiðis í vikunni. Önnur lönd séu
enn með málið í skoðun. „Það eru
mismunandi reglur um hvernig
þetta er gert. Við getum auðvitað
ekki gengið að því sem vísu að hin
löndin séu klár nema þau segi okk-
ur það sjálf. Við getum ekki þrýst
þannig á nágrannaþjóðir okkar að
ganga út frá því sem vísu,“ segir
Geir vongóður.
ERla HlyNsdóttiR
blaðamaður skrifar: erla@dv.is
Átján prósenta atvinnuleysi á næsta ári jafngildir því að allir íbúar Akureyrar væru án atvinnu. Verðbólgu-
horfur eru skelfilegar en Seðlabankinn spáir allt að 30 prósenta verðbólgu á næstunni. Geir H. Haarde
treystir á lán frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum til að rétta af íslenskt efnahagslíf. Bretar og Hollendingar vilja
þó að Íslendingar standi við Icesave-skuldbindingar sínar áður en lánið er veitt.
ÍSLENDINGAR
Í GÍSLINGU Vinnuafl á Íslandi telur 180 þúsund manns. Ef atvinnu-leysi verður 10 prósent má því gera ráð fyrir að 18 þúsund manns verði án vinnu undir lok næsta árs.
Engir meinbugir Þar til annað
kemur í ljós ætlar geir H.
Haarde að leggja trúnað á orð
forstjóra alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins um að hann sjái enga
meinbugi á fyrirhugaðri lánveit-
ingu til íslenska ríkisins.
MyNd RakEl ósk
svaraði ekki spurningum davíð Oddsson
seðlabankastjóri boðaði ekki til fundar á föstum
ákvörðunardegi stýrivaxta í gær og svaraði því
engum fyrirspurnum. samkvæmt spá bankans
verða bæði verðbólga og atvinnuleysi gífurleg á
næstunni. MyNd RóbERt REyNissoN