Skírnir - 01.09.1999, Side 55

SKÍRNIR STÚLKUBARNIÐ LJÓSA OG SVARTI KÖTTURINN
301
erfingja, enda grípur hann til þess neyðarúrræðis að setja drottn-
ingu úrslitakosti eignist hún ekki barn á tilskildum tíma. Margt
bendir þó til þess að hér sé ekki einungis átt við barnleysi í eigin-
legri merkingu heldur standi barnleysið einnig sem tákn fyrir ótta
við ást/kynlíf/barneignir. Bjargvættur drottningar birtist í líki
bláklæddrar konu. Blái liturinn tengist venjulega huliðsheimum
og huldufólki í íslenskum þjóðsögum. Hin örvæntingarfulla
drottning leitar ráða í huliðsheimum sálar sinnar, dulvitundinni. I
þjóðtrúnni er sál manns táknuð með blárri gufu (Einar Ol.
Sveinsson 1940: 289). Sú bláklædda gefur drottningu ráð um það
hvernig hún eigi að verða þunguð og kannski ekki síður hvernig
hún eigi að njóta samlífis við mann sinn; hún þarf að opna sig.
Fundur drottningar og silunga við lækinn minnir um margt á
samræði karls og konu. Drottningin þarf að opna sig til þess að
taka á móti hálum fiskinum. Það má líta svo á að hvítur og svart-
ur silungur séu tvær hliðar á sama fyrirbærinu. Um leið og limur-
inn er gleðigjafi fyrir konuna getur hann verið ógnvekjandi.
I„Sögunni af Kisu kóngsdóttur" gefst framar öðru tækifæri til
að fylgjast með kóngsdóttur þegar hún spreytir sig á þroskaverk-
efnum unglingsáranna, en samkvæmt kenningum Eriksons eru
þau tvenns konar. Hið fyrra er fólgið í því að treysta sjálfsmynd
sína og sjálfskennd. Þetta þroskaverkefni kemur afar skýrt í ljós í
ævintýrinu þegar Kisu tekst að vinna traust systur sinnar með því
að vara hana við yfirvofandi hættu og síðar leysa úr þeim vanda
sem Ingibjörg hefur komið sér í. Með því að vinna tiltrú systur
sinnar og fá hana til að viðurkenna dýrseðlið öðlast kóngsdóttir
sjálfstraust. Síðar styrkir kóngsdóttir enn frekar sjálfsmynd sína
með því að halda út í heim og sýna að hún getur staðið á eigin
fótum og aflað matar og húsaskjóls. Síðara þroskaverkefni ung-
lingsáranna, samkvæmt Erikson, er að finna aðra og gefa sig öðr-
um. Það er ekki fyrr en unglingurinn hefur fundið sjálfan sig að
hann er reiðubúinn að takast á við þetta viðfangsefni. I ævintýr-
inu birtast þessi viðbrögð í því að kóngsdóttir finnur sér manns-
efni og giftist því síðan. Af framansögðu má álykta að í „Sögunni
af Kisu kóngsdóttur“ sé sýnt á táknrænan hátt hvað stúlka þarf
að takast á við áður en hún nær þeim þroska sem henni er nauð-
synlegur til þess að geta tekið við kynhlutverki sínu.